Κώστας Στοφόρος: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα
Ο Κώστας Στοφόρος γεννήθηκε στη Ρώμη το 1960. Είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Έχει εργαστεί επί σειρά ετών στην τηλεόραση και τώρα συνεργάζεται με το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, ενώ γράφει στο διαδίκτυο, σε εφημερίδες και περιοδικά, κυρίως για θέματα βιβλίου και πολιτισμού. Έχει γράψει παραμύθια, βιβλία για ενηλίκους και μια σειρά βιβλίων για γονείς. Τα τελευταία χρόνια γράφει αστυνομικές ιστορίες για παιδιά και εφήβους. Παράλληλα, συμμετέχει ως σεναριογράφος/παρουσιαστής σε μια σειρά ντοκιμαντέρ κυρίως για ιστορικά θέματα. Μαζί με τη ζωγράφο Στεφανία Βελδεμίρη δημιούργησαν την «Παραμυθοκουζίνα». Δημιουργεί παραμύθια μαζί με τα παιδιά με τη «Μαγική Τράπουλα των Παραμυθιών» και σχεδιάζει εκπαιδευτικά προγράμματα. Για το βιβλίο Ο Κώδικας της Λέρου βραβεύτηκε το 2017 από την Πανελλήνια Ένωση Λερίων και το 2018 από τον Κοινωνικό Σύλλογο Συμαίων Αττικής «Ο Πανορμίτης» με το Πανδωδεκανησιακό Βραβείο «Δημοσθένης Χαβιαράς». Είναι μέλος της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού-Ηλεκτρονικού Τύπου (ΕΣΠΗΤ), του PEN Greece, της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (Ε.Λ.Σ.Α.Λ.) και πρόεδρος του Προοδευτικού Συλλόγου «Τα Καστέλλια». Το τελευταίο του βιβλίο, Μυστική αποστολή: Μυστήριο στο Μαντείο των Δελφών, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας, μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.
Μυστική αποστολή: Μυστήριο στο Μαντείο των Δελφών ο τίτλος του νέου σας βιβλίου. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Το βιβλίο διαδραματίζεται στην Κίρρα, την Ιτέα και τους Δελφούς και οι δυο βασικοί ήρωές του είναι η Ρόδη και ο Λυκούργος, πρωταγωνιστές και στον Χαμένο μύθο του Αισώπου. Είναι μια ιστορία μυστηρίου με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας και πραγματεύεται ένα θέμα που με γοητεύει πολύ, τα ταξίδια στον χρόνο. Αξιοποιώντας πρόσφατες επιστημονικές έρευνες προσπαθώ να δώσω μια όσο το δυνατόν πιο αληθοφανή διάσταση. Στο επίκεντρο τα πειράματα ενός επιστήμονα από το CERN, μια μυστηριώδης εφεύρεση, ένα έγκλημα που παρουσιάστηκε ως ατύχημα… Τα παιδιά μαζί με τον φίλο τους τον Σοφοκλή θα βρεθούν αντιμέτωπα με κινδύνους αλλά και με μια ανακάλυψη που θα μπορούσε να αλλάξει τα πάντα!
Σας συναντούμε στη βιβλιογραφία με περισσότερους από 30 τίτλους βιβλίων. Πότε και πώς ξεκινήσατε να γράφετε;
Ξεκίνησα να γράφω από την εφηβεία. Είχα την τύχη στις πρώτες μου προσπάθειες να βρω στήριξη από τον συγχωριανό μου, τον Καστελλιώτη συγγραφέα Γιώργη Χαλατσά, που με άκουσε, διάβασε τα γραπτά μου, μου έδωσε πολύτιμες συμβουλές… Παράλληλα, στο σχολείο μου είχαμε την τύχη να υπάρχει μια εκπληκτική σχολική βιβλιοθήκη, φιλόλογοι που μας ενέπνευσαν και η σχολική εφημερίδα, όπου έγραφα τακτικά. Στη συνέχεια, όταν αποφοίτησα συμμετείχα σε μια ομάδα που έβγαλε μια εφημερίδα και στη συνέχεια ένα περιοδικό στο Χαλάνδρι, τα οποία έδιναν μεγάλη έμφαση στον πολιτισμό και στη λογοτεχνία. Γράφαμε, συζητούσαμε, ανταλλάσσαμε ιδέες. Πολλοί συγγραφείς γεννήθηκαν στην ομάδα μας! Το πρώτο μου βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων Μια εύθραυστη εποχή, κυκλοφόρησε όταν ήμουν 24 ετών (σήμερα μπορείτε να το διαβάσετε ελεύθερα στο διαδίκτυο).
Τα παιδιά νιώθουν πως η Ιστορία δεν τα αφορά. Κι ας είναι παρούσα κάθε στιγμή.
Τα τελευταία χρόνια γράφετε βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας, ένα ευαίσθητο ηλικιακό πεδίο. Ποιο είναι το κίνητρό σας;
Όταν πάω στα σχολεία και με ρωτάνε το ίδιο, τους λέω: «Θέλετε τη σοβαρή απάντηση ή την αληθινή;». Φυσικά, τα παιδιά θέλουν την αλήθεια – όπως γνωρίζετε κι εσείς. Έτσι απαντώ πως γράφω για να ξαναγίνομαι παιδί. Ζω με τους ήρωές μου, συμπάσχω, τους νιώθω σαν την παρέα μου. Έτσι έχει προκύψει και η σειρά των βιβλίων στις Εκδόσεις Κέδρος, καθώς αδυνατώ ν’ αποχωριστώ την ομάδα που ξεκίνησε από το Πόρτο Ράφτη και τη Λέρο. Βεβαίως, έφτασα να γράφω για παιδιά, αφού πρώτα επινόησα δεκάδες ιστορίες για τα δικά μου παιδιά. Δεν τις έχω καταγράψει πουθενά, όμως ήταν η βραδινή μας συνήθεια. Άλλοτε να τους διαβάζω βιβλία κι άλλοτε να λέω τις δικές μου ιστορίες. Στη συνέχεια, οργάνωσα βραδιές παραμυθιού για όλη την παρέα και φυσικά ένιωσα την ανάγκη να μοιραστώ με περισσότερα παιδιά τις ιστορίες μου, θεωρώντας πολύ σημαντικό να βάλω το λιθαράκι μου για μια νέα γενιά που θα σκέφτεται με διαφορετικό τρόπο.
Θεωρείτε ότι τα περισσότερα παιδιά δεν αγαπούν την Ιστορία επειδή δεν διδάσκεται σωστά στο σχολείο ή μήπως παίζει σημαντικό ρόλο και η ωριμότητα σε σχέση με την ηλικία τους;
Πιστεύω πως ευθύνονται τόσο το σχολείο, όσο και η οικογένεια. Τα παιδιά νιώθουν πως η Ιστορία δεν τα αφορά. Κι ας είναι παρούσα κάθε στιγμή. Η λογοτεχνία, ο περίπατος, η βιωματική σχέση, η κουβέντα θα μπορούσαν να αλλάξουν τα πράγματα. Ξεκινώντας από τη γνώση της τοπικής ιστορίας και πηγαίνοντας από το ειδικό στο γενικό.
Τα βιβλία σας απευθύνονται σε ένα δύσκολο, αναγνωστικά και ηλικιακά, κοινό. Τι είναι αυτό που προσέχετε περισσότερο;
Το πιο δύσκολο είναι να δεις τον κόσμο με τα μάτια των παιδιών. Να μη νιώσουν πως τους μιλάει κάποιος μεγάλος. Με έχει βοηθήσει πολύ η επαφή όχι μόνο με τα δικά μου παιδιά, αλλά και με τα εκατοντάδες παιδιά που έχω γνωρίσει αυτά τα χρόνια μέσα από πολλές δράσεις. Συχνά με έχουν ξεμπλοκάρει και μου έχουν δείξει τον δρόμο. Αποκορύφωμα το Ελάφι της Ρόδου, όπου κυριολεκτικά μια ομάδα παιδιών από τον Χολαργό μού άνοιξε τα μάτια. Γι’ αυτό και τους αναφέρω ονομαστικά στον επίλογο του βιβλίου. Προσέχω και να μην κάνω μάθημα, αλλά να διαχέω τις πληροφορίες και να τις εντάσσω στην ιστορία.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Η Οπτασία του Τούρκου συγγραφέα και σκηνοθέτη Ταϊφούν Πιρσελίμογλου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τσουκάτου. Είχα μάλιστα την τύχη να γνωρίσω από κοντά τον συγγραφέα και να τον παρουσιάσω σε μια εκδήλωση. Είναι ένα εκπληκτικό σύγχρονο παραμύθι, που συνδυάζει «Χίλιες και μια νύχτες» και Ίταλο Καλβίνο. Είναι η αναζήτηση του έρωτα μέσα από πολλές ιστορίες που διαπλέκονται μεταξύ τους. Μια μαγεία. Από τα βιβλία που διαβάζεις και ξαναδιαβάζεις.
Ένα μεγάλο κομμάτι της ενασχόλησής σας, εκτός από τη δημοσιογραφία και τη συγγραφή, αποτελεί και το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης…
Πράγματι. Συνεργάζομαι με το Μουσείο από την εποχή της ίδρυσής του και έχω ζήσει μοναδικές εμπειρίες. Οι ίδιες οι συλλογές του –το βασικότερο κομμάτι είναι η συλλογή σχολικού υλικού της διευθύντριας του Μουσείου, Ευαγγελίας Κανταρτζή– είναι ταξίδι στον χρόνο. Οι καθημερινές βόλτες που κάνω –κυρίως με το πρόγραμμα «Περπατάω με την τάξη μου στην Πλάκα»– μου επιτρέπουν να κάνω πράξη αυτά που πιστεύω για τον τρόπο που πρέπει να μαθαίνουν τα παιδιά την Ιστορία. Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Είναι το δίκτυο των σχολείων «Τα σχολεία αναζητούν την ιστορία τους», είναι ο διεθνής μαθητικός διαγωνισμός, είναι τα συνέδρια που έχουν ανοίξει ορίζοντες στην εκπαίδευση. Εκατοντάδες –ή μάλλον χιλιάδες– παιδιά και εκπαιδευτικοί από όλη την Ελλάδα, την Κύπρο και την ομογένεια έχουν μοιραστεί μαζί μας δημιουργίες, γνώσεις, εμπειρίες. Κι εμείς όμως έχουμε ταξιδέψει σε πολλές περιοχές της Ελλάδας υλοποιώντας εκπαιδευτικές δράσεις. Μια από τις πιο συγκινητικές ήταν για μένα η δράση φιλαναγνωσίας στο Καστελόριζο – το επισκεφτήκαμε το περασμένο φθινόπωρο και γνωρίσαμε όλα τα παιδιά και τους δασκάλους τους. Το κρατάω μέσα μου σαν θησαυρό… Έχουμε εκδώσει και μια σειρά βιβλίων, ανάμεσά τους τον Θεό Διόνυσο και τους πειρατές – που είναι και εκπαιδευτικό πρόγραμμα, όπως και Ο Λευκάδιος Χερν, τα ζόμπι και τα φαντάσματα, που κυκλοφόρησε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών σε δίγλωσση έκδοση κι έχει ταξιδέψει στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία, στην Ιρλανδία…
Τα παιδιά εθίστηκαν ακόμη περισσότερο στην οθόνη και δεν ξέρω πώς όλοι εμείς οι άνθρωποι του βιβλίου θα μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Τη ζωή. Τη ζωή του καθενός. Πολύτιμη. Δε νομίζω πως μπορεί να μπει κάτι άλλο στη ζυγαριά.
Και την αγάπη. Χωρίς αυτή όλα είναι κενά. Αν και δεν έχω ιδιαίτερες σχέσεις με την Εκκλησία, νομίζω πως ό,τι καλύτερο έχει γραφτεί είναι η επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς Κορινθίους: «ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον… ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ, χρηστεύεται, ἡ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ, οὐ περπερεύεται, οὐ φυσιοῦται, οὐκ ἀσχημονεῖ, οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς, οὐ παροξύνεται, οὐ λογίζεται τὸ κακόν, οὐ χαίρει ἐπὶ τῇ ἀδικίᾳ…». Δυστυχώς, η βία που ανθεί ούτε με την αγάπη έχει σχέση, ούτε τη ζωή σέβεται.
Η περίοδος της πανδημίας ήταν για εσάς γόνιμη συγγραφικά και αναγνωστικά;
Σίγουρα έγραψα και διάβασα περισσότερο. Είδα και δεκάδες ταινίες. Στην πραγματικότητα, το γράψιμο ήταν η ψυχοθεραπεία μου. Ζούμε σε μια τόσο ζοφερή, απερίγραπτη κατάσταση που δεν ξέρω πώς θα άντεχα χωρίς γράψιμο και βιβλία. Ειδικά για τα παιδιά των πόλεων τα πράγματα ήταν και είναι χειρότερα. Οδήγησαν σε δεκάδες προβλήματα κάθε είδους. Αντιδρώ γράφοντας, προσπαθώντας, χωρίς ωραιοποιήσεις, να βρω διέξοδο. Και να υπερασπιστώ τον γραπτό λόγο, το έντυπο, το βιβλίο. Η κυριαρχία των κινητών τηλεφώνων είναι αποκαρδιωτική. Τα παιδιά εθίστηκαν ακόμη περισσότερο στην οθόνη και δεν ξέρω πώς όλοι εμείς οι άνθρωποι του βιβλίου θα μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε. Καθώς λατρεύω τα ταξίδια, τα βιβλία και τα γραψίματα στην περίοδο του εγκλεισμού με βοήθησαν να ταξιδέψω νοερά. Να συνομιλήσω μέσα μου με όλους αυτούς τους συγγραφείς που διάβαζα. Με πολλούς βεβαίως υπήρξαν και πραγματικές συζητήσεις, έστω και εκ του μακρόθεν.
Ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο;
Στην πραγματικότητα, είναι δυο τα βιβλία που πρόκειται να κυκλοφορήσουν το επόμενο διάστημα από τις Εκδόσεις Κέδρος. Το πρώτο είναι Η Πηνελόπη στη Χίο, με εκπληκτική εικονογράφηση από τη Γιώτα Κοκκόση. Αφορά σε ένα καλοκαίρι που πέρασε στη Χίο η Πηνελόπη Δέλτα και το αφιερώνουμε στα 200 χρόνια από τη Σφαγή της Χίου. Βασίζεται στις αναμνήσεις της Πηνελόπης Δέλτα και σε ιστορικές πηγές. Ωστόσο, είναι προϊόν μυθοπλασίας. Πηγή έμπνευσης και ο Τρελαντώνης, από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία, αλλά και των παιδιών μου. Τον έχω διαβάσει σε καθένα από τα παιδιά μου τουλάχιστον τρεις φορές! Βάλτε πως είναι τρία, προσθέστε και τις δικές μου αναγνώσεις, οπότε καταλαβαίνετε γιατί το ξέρω απέξω! Προσπάθησα να ακολουθήσω αυτό το στιλ στην αφήγηση και η εικονογράφηση δένει –πιστεύω– αρμονικά. Το άλλο βιβλίο είναι η όγδοη περιπέτεια της παρέας του Κώδικα της Λέρου. Αυτή τη φορά διαδραματίζεται στον Έβρο και στην Ανατολική Θράκη. Ο τίτλος είναι Το μακρύ ταξίδι του Καραβάτζιο. Αυτά είναι βιβλία που έχουν γραφτεί καιρό. Ήδη είμαι στην έρευνα για μια ένατη και ίσως τελευταία περιπέτεια. Δεν ξέρω βεβαίως αν θα ευοδωθεί. Παράλληλα, συμμετέχω σε ένα πολύ ενδιαφέρον πρότζεκτ των Εκδόσεων Διόπτρα, όμως γι’ αυτό θα μιλήσουμε προσεχώς.
Μυστική αποστολή: Μυστήριο στο Μαντείο των Δελφών
Κώστας Στοφόρος
Μίνωας
124 σελ.
ISBN 978-618-02-2005-6
Τιμή €8,50
