Η Κατερίνα Σέρβη γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα. Σπούδασε αρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και αρκετά χρόνια αργότερα, το 2015, απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στη μουσειολογία, από το ίδιο πανεπιστήμιο. Εργάστηκε για πολλά χρόνια σε πολυεθνικές διαφημιστικές εταιρίες ως κειμενογράφος, ενώ παράλληλα άρχισε να γράφει αρχαιολογικούς οδηγούς και παιδικά βιβλία. Δύο από τα βιβλία της, τα Μισή μαγική ώρα στους Δελφούς και Αρχαιολόγος από κούνια, περιελήφθησαν στις βραχείες λίστες των Κρατικών Βραβείων Παιδικού Βιβλίου, ενώ το graphic novel της Στη μάχη του Μαραθώνα, σε εικονογράφηση Θανάση Πέτρου, τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου Γνώσεων 2015. Εκτός από τη συγγραφή παιδικών βιβλίων, ασχολείται επαγγελματικά με τη μετάφραση, την εκπόνηση μουσειολογικών μελετών και τη συγγραφή περιεχομένου και αφηγήσεων για ιστοσελίδες και ψηφιακές εφαρμογές πολιτιστικού περιεχομένου. Η ακόλουθη συνέντευξη έγινε με αφορμή το βιβλίο της Ο Πέτρος και η Επανάσταση του 1821, που κυκλοφορεί από την Εκδοτική Αθηνών σε εικονογράφηση του Γιώργου Τζαβάρα.

Ο Πέτρος και η Επανάσταση του 1821, το βιβλίο σας που κυκλοφορεί από την Εκδοτική Αθηνών. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία του;

Είναι ένα βιβλίο-κόμικ που παρουσιάζει συνοπτικά την ιστορία της Επανάστασης του 1821, από την αρχή της μέχρι και τη δολοφονία του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, το 1831. Την αφηγείται ένας παππούς, αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων όταν ο ίδιος ήταν παιδί, στον εγγονό του, τον Πέτρο. Ουσιαστικά πρόκειται για αφήγηση γραμμική, που προσπαθεί να συνδέσει πρόσωπα, γεγονότα, συνέπειες, σε ένα νήμα που θα βοηθήσει τα παιδιά να καταλάβουν τι συνέβη στην Επανάσταση. Το εγχείρημα θα ήταν ίσως πολύ πιο δύσκολο αν επρόκειτο για ρέον κείμενο και όχι για κόμικ. Οι εικόνες μεταδίδουν γοητευτικές πληροφορίες, συμπυκνώνουν τη δράση, διευκολύνουν τη ροή της ιστορίας. Την αφήγηση προωθεί επίσης ο διάλογος Πέτρου και παππού, που παρεμβάλλεται σαν μία όαση ειρήνης και γαλήνιας καθημερινής ζωής ανάμεσα στα σκοτεινά, ακόμα και χρωματικά, στιγμιότυπα του πολέμου.

Το βιβλίο παρουσιάζει με ευσύνοπτο τρόπο όλα τα βασικά ιστορικά σημεία τα οποία πρέπει να γνωρίζει ένα παιδί της ηλικίας των 10-12 ετών. Πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζει ένα παιδί την ιστορία του τόπου του;

Για μένα είναι εξαιρετικά σημαντικό. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς ένας άνθρωπος μπορεί να αγνοεί την ιστορία της οικογένειάς του, του τόπου του, κατ’ επέκταση της χώρας του. Στο μυαλό μου, ο ανιστόρητος μοιάζει με φυτό χωρίς ρίζες. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να φτάνουμε στην παρελθοντολατρία. Ούτε επίσης να γινόμαστε τοπικιστές. Ναι μεν γνωρίζουμε την ιστορία της χώρας μας, αλλά δεν παραγνωρίζουμε την ιστορία του πλανήτη, της ανθρωπότητας. Έτσι βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα, παίρνουμε παγκόσμια μαθήματα, γνωρίζουμε και αξιολογούμε τους άλλους, βλέπουμε ποια σχέση έχουν με εμάς, πώς αλληλεπιδρούμε...

Στο μυαλό μου, ο ανιστόρητος μοιάζει με φυτό χωρίς ρίζες.

Πόσο σημαντική είναι η εύστοχη εικονογράφηση για ένα βιβλίο και πώς ήταν η συνεργασία σας με τον Γιώργο Τζαβάρα;

Στο παιδικό βιβλίο η εικονογράφηση είναι το alter ego του κειμένου. Το συμπληρώνει, το ενισχύει, το φωτίζει. Το πόσο εύστοχη και αρεστή είναι μια εικονογράφηση είναι μάλλον υποκειμενικό, ωστόσο η δουλειά που γίνεται με κέφι, προσήλωση και αγάπη νομίζω πως κερδίζει τις εντυπώσεις. Η συνεργασία με τον Γιώργο ήταν εξαιρετική. Γνωρίζουμε και εκτιμούμε ο ένας τη δουλειά του άλλου, συζητήσαμε τις εικόνες του βιβλίου μία-μία, κάναμε έρευνα βιβλιογραφική και διαδικτυακή, προβληματιστήκαμε για τις λεπτομέρειες, για παράδειγμα τι θα φοράει ο Πέτρος ή πόσο γκρίζα θα είναι τα μαλλιά του παππού. Περίμενα τις εικόνες του Γιώργου κάθε φορά με ανυπομονησία, γιατί δεν έπαυε να με εκπλήσσει ευχάριστα με τις ιδέες του: τον γάτο-πειρατή που πρόσθεσε στην πρώτη σελίδα του βιβλίου, ανάμεσα στους πίνακες των ηρώων της Επανάστασης, το υπέροχο κοκκινόμαυρο φόντο σε μια σκηνή μάχης, το επίσημο, αποφασιστικό ύφος του Ξάνθου, του Σκουφά και του Τσακάλωφ και χίλια-δυο άλλα.

Πολλοί μαθητές, ακόμα και παιδιά του Λυκείου, συγχέουν τις εθνικές επετείους και αγνοούν τα βασικά ιστορικά γεγονότα. Τι θεωρείτε ότι φταίει;

Έχω την αίσθηση ότι βασικός ένοχος είναι το σχολείο. Ο τρόπος με τον οποίο κατά κανόνα διδάσκεται η ιστορία είναι βαρετός και απωθητικός. Όσο για τα σχολικά βιβλία, είναι σε γενικές γραμμές στεγνά και δυσνόητα. Θα μπορούσε βέβαια να βοηθά την κατάσταση το σπίτι, αλλά πόσοι γονείς ασχολούνται με την ιστορία και έχουν τον χρόνο ή τη διάθεση να συζητούν τέτοια θέματα με τα παιδιά τους;

Έχετε γράψει πολλά βιβλία για παιδιά (και για ενήλικες) με θέμα την ιστορία και τη μυθολογία. Σε ποιο βαθμό το βιβλίο βοηθά στην εμπέδωση ή συμπληρώνει τις γνώσεις που παίρνει το παιδί από το σχολείο;

Εν μέρει είναι ανάλογα με το παιδί. Αν αγαπά τα εξωσχολικά βιβλία, αλλά και το συγκεκριμένο θέμα που πραγματεύονται, βοηθά σε τεράστιο βαθμό. Από την άλλη πλευρά, ακόμα και ένα παιδί αρνητικό στο διάβασμα και την τυπική μάθηση είναι πιο πιθανό να ασχοληθεί με ένα εξωσχολικό ανάγνωσμα, ειδικά αν είναι κόμικ. Συνολικά, η εμπειρία μου από τις παρουσιάσεις σε σχολικές τάξεις δείχνει πως τα βιβλία αλλά και η γνωριμία με την/τον συγγραφέα μπορεί να κάνει τη διαφορά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά 2-3 περιπτώσεις, προφανώς θα είναι πολύ παραπάνω, νεαρών αρχαιολόγων που μου είπαν πως καθοριστικό ρόλο στην απόφασή τους να επιλέξουν τη συγκεκριμένη σχολή έπαιξε η επαφή με κάποιο εξωσχολικό βιβλίο αρχαιολογίας και τον συγγραφέα του.

Τι θεωρείτε εξέλιξη σε έναν λογοτέχνη;

Υποθέτω ό,τι και στον οποιονδήποτε άνθρωπο… Να κάνει βήματα μπροστά, ή και πίσω αν χρειαστεί, να κινείται πάντως, να ασκεί αυτοκριτική και βάσει αυτής να προσαρμόζει την οπτική του, να επανεφευρίσκει τον εαυτό του…

Ποιο βιβλίο διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;

Πολλά, λογοτεχνικά και μη. Ένα από τα τελευταία που με εντυπωσίασαν, μιας και μιλάμε για ιστορία, είναι το Sapiens του Yuval Noah Harari.

Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;

Την καλοσύνη.

Τι σημαίνει για εσάς η επέτειος των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση;

Μια ευκαιρία να στρέψουμε τα μάτια στο παρελθόν, να στοχαστούμε, να σταθούμε λίγο στα μαθήματα που μας δίνει η ιστορία. Ζούμε εδώ και αρκετά χρόνια μια περίοδο κρίσης, δύσκολη για γενιές εν γένει καλομαθημένες, όπως είμαστε εμείς, η οποία κορυφώθηκε με την πανδημία. Η υγιής, ψύχραιμη πνευματική συνομιλία με ένα γεγονός-σταθμό της ιστορικής μας πορείας μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να φέρει.

Ασχολείστε με τη συγγραφή κάποιου νέου βιβλίου;

Ναι, φυσικά, και είναι αρκετά ακόμα που περιμένουν ανυπόμονα στη σειρά να μετατραπούν από ιδέες ή αρχικά κείμενα σε βιβλία. Τα τελευταία 2-3 χρόνια οι άλλες επαγγελματικές μου υποχρεώσεις δεν μου επιτρέπουν να αφιερώνω όσο χρόνο θα ήθελα στα παιδικά βιβλία.

Ο Πέτρος και η Επανάσταση του 1821
Κατερίνα Σέρβη
Εικονογράφηση: Γιώργος Τζαβάρας
Εκδοτική Αθηνών
44 σελ.
ISBN 978-960-213-473-3
Τιμή €14,84

Η Χαριτίνη Μαλισσόβα είναι εκπαιδευτικός και αρθρογράφος λογοτεχνίας στην εφημερίδα Θεσσαλία.

Άλλα κείμενα:

• Ηρώ Σκάρου: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα
• Πέλα Σουλτάτου: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα
• Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα
• Σάντρα Ελευθερίου: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα
• Έλσα Κορνέτη: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα

Twitter