Πέντε μελοποιημένα ποιήματα της Άννας Αχμάτοβα
απόδοση: Ελένη Κατσιώλη
8 Νοεμβρίου 1913
Ο ήλιος γέμισε το δωμάτιο
με σκόνη κίτρινη και διαφανή.
Σαν ξύπνησα τότε θυμήθηκα:
Γλυκέ μου, σήμερα είναι η δική σου γιορτή.
Γι’ αυτό είναι χιονισμένο το φόντο
έξω από τα παράθυρα του ζεστού σπιτιού,
γι’ αυτό έμεινε άγρυπνη,
σαν έτοιμη κοινωνός.
[1913, Ροζάριο]
Η γνήσια τρυφερότητα είναι χαμηλότονη,
δεν τη συγχέεις με τίποτα.
Μάταια μου τυλίγεις προσεκτικά
τους ώμους και το στήθος με γουναρικά.
Και μάταια λες λόγια ταπεινά
για την πρώτη αγάπη,
πόσο καλά ξέρω αυτά τα επίμονα
λαίμαργα βλέμματά σου!
[1913, Ροζάριο]
Η μνήμη του ήλιου ατονεί μες στην καρδιά,
τα χόρτα γίνονται πιο κίτρινα,
ο άνεμος ίσα ίσα που φυσά
τις πρώιμες νιφάδες.
Τα στενά κανάλια δεν κυλούνε πια –
το νερό παγώνει,
εδώ ποτέ και τίποτα δεν θα συμβεί.
Ω, ποτέ!
Η διάφανη βεντάλια των κλαδιών της ιτιάς
απλώθηκε στον αδειανό ουρανό.
Μάλλον είναι καλύτερα που δεν έγινα
γυναίκα σου.
Η μνήμη του ήλιου ατονεί μες στην καρδιά.
Τι είναι αυτό; Σκοτάδι;
Ίσως! Στο άψε σβήσε θα μας προλάβει
η χειμωνιά.
[1911, Απόβραδο]
Γεια σου! Ακούς το ελαφρό θρόισμα
δεξιά του τραπεζιού;
Δεν θα τελειώσεις αυτούς τους στίχους –
γιατί ήρθα εγώ σε σένα.
Αλήθεια, θα με πληγώσεις
σαν τη στερνή φορά –
λες ότι δεν βλέπεις χέρια,
τα δικά μου τα χέρια και τα μάτια.
Στο σπίτι είναι φωτεινά και απλά.
Μη με διώχνεις για εκεί,
όπου κάτω από το αποπνικτικό τόξο της γέφυρας
παγώνει το βρόμικο νερό.
[1913, Ροζάριο]
Ο γκριζομάτης βασιλιάς
Δόξα σε σένα, ατέλειωτε πόνε!
Ο γκριζομάτης βασιλιάς πέθανε χθες.
Το πορφυρό φθινοπωριάτικο σούρουπο ήταν αποπνικτικό,
ο άνδρας μου επιστρέφοντας είπε ήρεμα:
«Ξέρεις, τον έφεραν από το κυνήγι,
βρήκαν το σώμα του στη γέρικη δρυ.
»Κρίμα τη βασίλισσα. Τόσο νέος!
Σε μια νύχτα ασπρίσαν τα μαλλιά της».
Βρήκε την πίπα του στο τζάκι
και βγήκε για βάρδια νυχτερινή.
Θα ξυπνήσω αμέσως την κόρη μου
θα την κοιτάξω στα γκρίζα μάτια.
Πίσω από το παράθυρο ψιθυρίζουν οι λεύκες:
«Δεν υπάρχει στη γη ο βασιλιάς σου...»
[1910, Απόβραδο]
Τα παραπάνω πέντε ποιήματα της Άννας Αχμάτοβα (1889-1966), από τις ποιητικές συλλογές Απόβραδο και Ροζάριο, μελοποίησε για φωνή με συνοδεία πιάνου ο Σεργκέι Προκόφιεφ (1891-1953). Αυτές οι λυρικές σελίδες έχουν μια πολύ λιτή και διακριτική συνοδεία. Η Αχμάτοβα λέει για το Απόβραδο, την πρώτη ποιητική της συλλογή: «Τον χειμώνα του 1910-1911 έγραψα τα ποιήματα που αποτέλεσαν τη συλλογή Απόβραδο [...] σαν κορίτσι, απ’ όσο θυμάμαι, δεν είχα μαντέψει ότι θα είχαν τέτοια τύχη και έκρυβα κάτω από τα μαξιλάρια του καναπέ τα τεύχη των περιοδικών στα οποία θα έπρεπε να είχαν δημοσιευτεί, για να μην αναστατώνομαι». Στη σύνθεση του Προκόφιεφ τα ποιήματα εμφανίζονται με τη σειρά που τα παραθέτουμε. Ο τίτλος του δίσκου είναι: Πέντε ποιήματα της Αχμάτοβα για φωνή και πιάνο, Opus 27, 1916.