Το μοναστήρι

Το κελί βρίσκεται στη δυτική πλευρά του μοναστηριού. Στο λιθόκτιστο τοίχο απέναντι από τη στενή και χαμηλή πόρτα της εισόδου, που για να περάσω πρέπει να λυγίσω το κορμί, ανοίγεται ένα ορθογώνιο παράθυρο. Στα διαλείμματα από τις προσευχές, τις καθημερινές εργασίες κι ενασχολήσεις, βλέπω άλλοτε τη θάλασσα να σμίγει με το καθάριο γαλάζιο του ουρανού, άλλοτε, λίγο πριν πέσει η νύχτα, εκείνες τις ονειρώδεις διαβαθμίσεις του κόκκινου, κι άλλοτε πάλι, τις μέρες του χειμώνα, τα γκρίζα, γεμάτα από βροχή σύννεφα που φορές φορές φωτίζονται από λάμψεις στιγμιαίες που σβήνουν τη φωτιά τους στη θάλασσα. Όποια κι αν είναι η περίπτωση, η τόση ομορφάδα, θείο δώρο για όλες τις ψυχές του κόσμου, είναι απόδειξη Αγάπης. Συχνά, τις σκέψεις αυτές, εκμυστηρεύομαι στον αδελφό Ιωάννη και μαζί συζητάμε για την καθημερινή ευλογία που προσφέρει ο κόσμος με την αρμονία και τη σοφία του, και η κοινή ευγνωμοσύνη εκφράζεται μέσα από ψιθύρους που ο αχός τους πηγαίνει στα ουράνια κι εκείνα τα στιγμιαία βλέμματα που φανερώνουν αθώα κοινή συνενοχή. Οι βαθιές και πολλές ιστορικές γνώσεις του αδελφού είναι γνωστές σε όλο το μοναστήρι. Τις ώρες λίγο πριν από τη βραδινή προσευχή, κάθομαι σε ένα χαμηλό σκαμνάκι δίπλα στα πόδια του και ζητώ να μου αφηγηθεί μια από τις πολλές του ιστορίες.

Οι ιστορίες

Δεν υπάρχει τίποτα που να μαρτυράει την ύπαρξη αυτού του άντρα. Αγάλματα, κεραμικές μορφές, μωσαϊκά, επίσημα έγγραφα της Αυτοκρατορίας, επιγραφές, πανηγυρικοί λόγοι προς τιμήν του καταστράφηκαν μετά από διαταγή του πατέρα του. Ο θάνατος δεν ήταν αρκετός για να κατευνάσει την οργή του. Όχι, ο γιος του έπρεπε να λησμονηθεί, αυτός, η γυναίκα του και το παιδί του. Οι άνθρωποι να ξεχάσουν την ύπαρξή τους, να μην υπάρχει τίποτα, ποτέ και πουθενά που να θυμίζουν κυρίως αυτόν. Τα πάθη του ανθρώπου είναι μεγάλα και σκοτεινά… Αυτά που έγραψα τα έγραψα με κάθε επιφύλαξη. Μπορεί να καταγράφω την αλήθεια, μπορεί και πάλι όχι. Τι κι αν έζησες, τι κι αν υπήρξες, αν αγάπησες, αν νίκησες, αν σκότωσες. Τι κι αν ήσουν Καίσαρας της μεγάλης Αυτοκρατορίας. Ίσκιος ονείρου ο άνθρωπος. Η ιστορία θυμίζει τραγωδία και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου. Ο Ευριπίδης μίλησε για πράγματα που έγιναν αλήθειες, αιώνες αργότερα, στο πρόσωπο του Κρίσπου. Πολλές οι διαφορές ανάμεσα στις δυο ιστορίες αλλά να ξέρεις, το νήμα που τις ενώνει δεν είναι λεπτό. Μητέρα του Κρίσπου η Μινερβίνη, πατέρας του ο Κωνσταντίνος. Όταν ήταν παιδί δε στερήθηκε αγάπης και μόρφωσης. Δάσκαλός του ο Λακτάνιος, σημαντικός ρήτορας της εποχής. Τέτοιες ήταν οι ικανότητές του ή τέτοια ήταν η αγάπη που του έτρεφε ο πατέρας του που στα δώδεκά του χρόνια τον αναγόρευσε Καίσαρα της Γαλατίας. Στα είκοσι παντρεύτηκε την Ελένη και τον ίδιο χρόνο απέκτησε ένα γιο. Ο Κρίσπος κέρδισε πολλές εκστρατείες και έδωσε πολλές νικηφόρες μάχες εξασφαλίζοντας την κυριαρχία του πατέρα του πάνω στους εχθρούς. Όλα έδειχναν ότι προοριζόταν για Αυτοκράτορας. Όμως μακάριζε ουδένα πριν δεις το τέλος του. Κι εδώ αρχίζει ο τραγωδός να μπλέκεται με τη δική μας Ιστορία. Η τραγική ηρωίδα του, η Φαίδρα, βρέθηκε στο πρόσωπο της Φαύστας, της δεύτερης γυναίκας του Κωνσταντίνου, που φοβούμενη μήπως το δικό της παιδί δε γίνει ο διάδοχος του θρόνου αλλά στη θέση του καθίσει ο γιος μιας άλλης, εξύφανε σχέδιο δολοπλόκο και μιαρό. Τα ψέματα που άκουσε ο Θησέας, για έρωτες ανομολόγητους και πράξεις ακόλαστες απ’ το μονάκριβο γιο, τα άκουσε κι ο Κωνσταντίνος. Κι οι δύο καταδικάζουν τα παιδιά τους πιστεύοντας σε ψέματα γυναίκας. Η μια τον αγαπούσε και τόση ήταν η αγάπη της που αν δεν είχε αυτή την αγάπη του Ιππολύτου καμιά να μην την έχει. Η Φαύστα πάλι απ’ αγάπη έπραξε. Προστάτευε, νόμιζε, τα δίκαια του παιδιού της. Ο Θησέας σπρώχνει τον Ιππόλυτο στο θάνατο, ο άλλος διατάζει την εκτέλεσή του. Η Φαύστα δεν έχει την ελευθερία της Φαίδρας, ως πρόσωπο τραγικό, παλεύει πρώτα με τον εαυτό της και μετά αυτοκτονεί. Με την αυτόβουλη τιμωρία της παίρνει κάποια συγχώρεση απ’ τους άλλους. Για τη Φαύστα ο θάνατος είναι χειρότερος, γιατί προκύπτει από χέρι αγαπημένο. Ο άντρας της διατάζει την εκτέλεση καθώς αυτή προσπαθεί να καθαρίσει τη γυμνή της σάρκα και ψυχή στους ατμούς και στα ζεστά νερά των λουτρών. Για το παιδί του, τον αγαπημένο γιο, που τον προόριζε για διάδοχο, έδωσε εντολή μετά την εκτέλεσή του να τον καλύψει λησμονιά και όλα τα ίχνη που άφησε να σβήσουν. Αυτού, της γυναίκας του και του μικρού παιδιού του – του δικού του εγγονιού. Αυτή λοιπόν είναι η τραγική ιστορία –όση απέμεινε– του Κρίσπου, γιου του Κωνσταντίνου Α΄, Μέγα, Άγιου και Αυτοκράτορα.

Η προσευχή

Τέτοιες ιστορίες μου αφηγούνταν ο αδελφός Ιωάννης, στη φωτισμένη με κερί κάμαρά του. Επιστρέφοντας στο κελί κοίταζα θάλασσα κι ουρανό απ’ το παράθυρο και σκεφτόμουν τις προσευχές που έπρεπε να ειπωθούν. Για κάθε ιστορία που άκουγα, μια καινούρια προσευχή έπρεπε να γίνει ψίθυρος, ως γιατρικό στην τόση αρρώστια.

Η Κωνσταντία Χατζησάββα γεννήθηκε το 1977 στο Αχβάζ του Ιράν από γονείς πρόσφυγες Κερυνειώτες. Μεγάλωσε σε δυο πόλεις, Πάφο και μετέπειτα Λευκωσία. Πήρε πτυχίο Ελληνικής Φιλολογίας από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Πάφο.

Twitter