fbpx
Claude Houghton: «Εγώ είμαι ο Τζόναθαν Σκρίβενερ»

Claude Houghton: «Εγώ είμαι ο Τζόναθαν Σκρίβενερ»

Ο Κλοντ Χάουτον Όλντφιλντ (1889-1961) ήταν Βρετανός ποιητής, μυθιστοριογράφος και δεινός επιστολογράφος. Ανήκει στις περιπτώσεις των πολυγραφότατων συγγραφέων που πλήρωσαν το γνωστό τίμημα. Πλην, όμως, ο χρόνος κατάφερε να διασώσει δύο από τα καλύτερα έργα του. Ένα από αυτά είναι και το Εγώ είμαι ο Τζόναθαν Σκρίβενερ (1930), που οι εκδόσεις Καλέντης ανέλαβαν να εκδώσουν στη χώρα μας, σε μετάφραση του Αλέξανδρου Καλοφωλιά. Πριν από αυτό ο Χάουτον είχε στην πλάτη του ήδη δύο ποιητικές συλλογές, δύο θεατρικά έργα, τέσσερα μυθιστορήματα κι ένα τόμο δοκιμίων. Στην εποχή του το βιβλίο πήρε πολλές θετικές κριτικές και μάλιστα το 1952 προβλήθηκε στην τηλεόραση σε μια σειρά επεισοδίων, με πρωταγωνιστές τους Τζον Φόρσαϊθ και Έβερετ Σλόαν. Επηρέασε τεχνικά τον Όρσον Ουέλς στον Πολίτη Κέιν ενώ ο βραβευμένος με Πούλιτζερ κριτικός Μ. Ντίρντα το θεωρεί ένα «φιλοσοφικό μυθιστόρημα μεγάλης αξίας, με εξαιρετικές ανατροπές». Ο Χένρι Μίλερ, που υπήρξε αλληλογράφος του Χάουτον, υποστήριζε πως αυτό το βιβλίο θα μπορούσε να γίνει μια εκπληκτική ταινία.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το μυθιστόρημα γράφεται το 1930. Ακριβώς στη μέση των δύο Μεγάλων Πολέμων. Οι αλλαγές που έχουν επέλθει στην κοινωνία της Αγγλίας και στις δομές της είναι πρωτοφανείς και τεράστιες. Ο Χάουτον τις περιγράφει εξαιρετικά. Μας δίνει με χαρακτηριστικό τρόπο να καταλάβουμε πώς επηρέασαν αυτές οι αλλαγές τις προσωπικότητες ανθρώπων προερχομένων από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα.

Εν πολλοίς ο χαρακτηρισμός του Ντίρντα ισχύει, χωρίς όμως να μας εξηγεί κι ο ίδιος στο βιβλίο του Readings ακριβώς το γιατί είναι «μεγάλης αξίας».

Η υπόθεση του βιβλίου έχει ως εξής: Ο Τζ. Ρέξαμ, ένας φτωχός νέος αλλά μορφωμένος, που εργάζεται σε ένα γραφείο ακινήτων, απαντά σε μια αγγελία των Times και γίνεται δεκτός ως γραμματέας κάποιου μυστηριώδους και αόρατου αριστοκράτη Τζ. Σκρίβενερ. Χωρίς να γνωρίζει τον εργοδότη του ο Ρέξαμ, αφού προσελήφθη με βάση την επιστολή του, αναλαμβάνει να τακτοποιήσει και να καταγράψει τη βιβλιοθήκη του εργοδότη του, να εγκατασταθεί στο διαμέρισμα του Σκρίβενερ στο Λονδίνο, να υποδέχεται τους φίλους του και περιστασιακά να ενημερώνει τον απόντα ιδιοκτήτη και εργοδότη του. Στο διαμέρισμα τον φροντίζει η οικονόμος Μάθιους, η οποία γνωρίζει τόσο λίγα για το αφεντικό της όσα κι ο Ρέξαμ, ενώ αρχίζουν να καταφθάνουν περιστασιακά κάποιοι φίλοι του Σκρίβενερ. Και ξεκινάει η προσπάθεια του Ρέξαμ να συνθέσει την προσωπικότητα του Σκρίβενερ μέσα από αφηγήσεις φίλων, έτσι όπως τον γνώρισαν εκείνοι. Αυτή η αποκωδικοποίηση των δεδομένων οδηγεί σε μια καθαρτήρια κλιμάκωση στο τέλος του βιβλίου. Κάποια στιγμή, μάλιστα, μπρος στο αδιέξοδο της ανακάλυψης της προσωπικότητας του Σκρίβενερ, πέφτει ακόμα και η ιδέα πως μπορεί να είναι νεκρός. Όσο ήταν ένας άγνωστος για τον γραμματέα του ο Σκρίβενερ, άλλο τόσο άγνωστος αποδεικνύεται και για τους φίλους του.

Προς τι όμως όλο αυτό το παιχνίδι από τον συγγραφέα αφού στο τέλος και Σκρίβενερ υπάρχει και μάλιστα αποδεικνύεται με έναν τρόπο κάπως πιο απλό και πιο «εσωτερικό» θα λέγαμε; Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το μυθιστόρημα γράφεται το 1930. Ακριβώς στη μέση των δύο Μεγάλων Πολέμων. Οι αλλαγές που έχουν επέλθει στην κοινωνία της Αγγλίας και στις δομές της είναι πρωτοφανείς και τεράστιες. Ο Χάουτον τις περιγράφει εξαιρετικά. Μας δίνει με χαρακτηριστικό τρόπο να καταλάβουμε πώς επηρέασαν αυτές οι αλλαγές τις προσωπικότητες ανθρώπων προερχομένων από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα. Χρησιμοποιώντας λοιπόν την τεχνική του μυστηρίου σχετικά με το πρόσωπο του Σκρίβενερ, αλλά και στην προσπάθεια όλων να ανακαλύψουν το ποιος είναι, οι ήρωες ανακαλύπτουν περισσότερο τον εαυτό τους μέσα από την αποκωδικοποίηση των δεδομένων για τον Σκρίβενερ.

Η ανταλλαγή, δε, πληροφοριών μεταξύ τους, θα δώσει στο τέλος εκείνη την ελάχιστη αρχή των δεδομένων στον συγγραφέα για να ανακαλύψει αυτός ποιος είναι ο Σκρίβενερ, ενώ οι υπόλοιποι θα έχουν εγκαταλείψει την προσπάθεια αναγνωρίζοντας σ’ αυτή τη διαδικασία ένα σημαντικό κομμάτι του εαυτού τους, που είτε το αγνοούσαν πλήρως είτε το παραγνώριζαν. Εξού και η αναγνώριση από τον συγγραφέα, «εγώ είμαι ο Τζόναθαν Σκρίβενερ», εκ του αντιθέτου όμως. Και κάπου εδώ αρχίζει και το φιλοσοφικό παιχνίδι που στήνει ο Χάουτον στο βιβλίο του.

Πρόκειται για τη διερεύνηση μιας ταυτότητας που έχει αλλοιωθεί, αν όχι απολεσθεί, εξαιτίας συνθηκών που έχουν προκύψει, περισσότερο όμως πρόκειται για την ανακάλυψη του εαυτού ως άλλου. Η αφάνεια δε του Σκρίβενερ λειτουργεί ευεργετικά σε αυτό. Όλοι οι φίλοι του Σκρίβενερ ανακαλύπτουν σιγά σιγά το ποιόν τους εγκαταλείποντας την προσπάθεια ανακάλυψης του Σκρίβενερ. Ο αφηγητής, όμως, και μόνον αυτός, ανακαλύπτει, ακόμα και εκ του αντιθέτου, τον εαυτό του μέσα στον/και από τον Σκρίβενερ – όχι φυσικά αλώβητος. Έτσι, λοιπόν, το σχήμα αναζήτηση του άλλου που οδηγεί στην ανακάλυψη του εαυτού και κατ’ επέκταση στην αποκάλυψη του εαυτού ως άλλου, μαζί με την ταύτιση των νέων κοινωνικών δεδομένων στην τότε Αγγλία, οδήγησε τον Χάουτον στη συγγραφή ενός εξαιρετικού μυθιστορήματος. Κι αν αυτό αποτελεί την κορωνίδα του βιβλίου, το αποκορύφωμα έρχεται με εξίσου φιλοσοφικό τρόπο στο τέλος, με την εμφάνιση του Σκρίβενερ. Ο εαυτός ως άλλος χωρίς τον καθρέφτη του. Και ακριβώς αυτή η εμφάνιση στο τέλος είναι που μας κάνει να υποψιαστούμε όλο το παραπάνω σχήμα.

Πρόκειται, πράγματι, για ένα εξαιρετικό βιβλίο και είναι απορίας άξιον πώς μέχρι σήμερα δεν ενδιαφέρθηκε κανείς να το μεταφράσει και να το εκδώσει στα ελληνικά. Θα προσέθετα και αρκετά παραγνωρισμένο διεθνώς. Να δώσουμε, τέλος, τα εύσημα στις εκδόσεις Καλέντη για την πρωτοβουλία και στον κ. Α. Καλοφωλιά για τη ρέουσα και ακριβή του μετάφραση.

 

Εγώ είμαι ο Τζόναθαν Σκρίβενερ
Claude Houghton
Μετάφραση: Αλέξανδρος Καλοφωλιάς
Καλέντης
384 σελ.
ISBN 978-960-219-328-0
Τιμή: €16,00
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Pip Williams: «Το λεξικό των χαμένων λέξεων»

Ένα βιβλίο για τις λέξεις και την ιστορία τους. Για τις λέξεις που χάθηκαν ανά τους αιώνες. Για εκείνες που έχουν άλλη σημασία για τις γυναίκες και άλλη για τους άντρες. Αλλά και ένα βιβλίο για τις...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
J. M. Coetzee: «Ο Πολωνός»

Διαβάζοντας τη νουβέλα Ο Πολωνός (2023) του Τζον Μάξγουελ Κούτσι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει ο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Arturo Pérez-Reverte: «Ο Ιταλός»

Ο πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας από την Καρθαγένη, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, έχει φωτίσει πολλές φορές μέσα από τα μυθιστορήματά του άγνωστες στιγμές της Ιστορίας. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, μέχρι στιγμής,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.