fbpx
Chuck Palahniuk: «Πνιγμός»

Chuck Palahniuk: «Πνιγμός»

Ο Τσακ Πόλανικ δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις στο ελληνικό κοινό. Ακόμα κι εκείνοι που ενδέχεται να μην αναγνωρίζουν αυτό το όνομα, αν τους πεις τις μαγικές λέξεις «Fight Club», θα δεις μια ξαφνική λάμψη στα μάτια τους. Όπως ακριβώς συνέβαινε στον κεντρικό ήρωα του συγγραφέα σ’ αυτό το μυθιστόρημα, που ενσάρκωσαν με τεράστια επιτυχία οι Έντουαρντ Νόρτον και Μπραντ Πιτ, στην ομώνυμη ταινία του Ντ. Φίντσερ. Όπως ακριβώς συμβαίνει και στον ήρωα του τέταρτου μυθιστορήματος του Πόλανικ, με τίτλο «Πνιγμός» (2001), που ξανατύπωσαν οι εκδόσεις Αίολος με φρέσκια, πολύ καλή, μετάφραση του Π. Τομαρά. Την πρώτη γνωριμία του ελληνικού κοινού με τον Πόλανικ είχαν κάνει οι εκδόσεις Οξύ το 2000.

Στον Πνιγμό ο κεντρικός ήρωας και αφηγητής, ο Βίκτωρ Μανσίνι, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα. Ο ίδιος είναι εθισμένος στο σεξ και κολλημένος στο τέταρτο βήμα απεξάρτησης. Εργάζεται σε ένα θεματικό πάρκο που παριστάνει ένα χωριό του 1730, δουλειά που δεν του εξασφαλίζει τα απαραίτητα για τη νοσηλεία της ηλικιωμένης μητέρας του που πάσχει από Αλτσχάιμερ. Προκειμένου να κερδίσει επιπλέον χρήματα για τη νοσηλεία της, συχνάζει σε εστιατόρια και προσποιείται πως πνίγεται από το φαγητό, με σκοπό κάποιος να τον σώσει και να νιώθει υπεύθυνος γι’ αυτόν σε όλη του ζωή. Κι όταν τα παραπάνω περιπλέκονται πιεστικά για τον ήρωα έρχεται και η τελική λύση του μυθιστορήματος, φαινομενικά με τον θάνατο της μητέρας του, στην ουσία όμως με την αναγνώριση της ταυτότητάς του· στη συγκεκριμένη περίπτωση με το βίωμα, δηλαδή, μιας εναλλακτικής πραγματικότητας. Κι όπου βγει…

Αυτοί οι αντικοινωνικοί, ψυχικά διαταραγμένοι, μηδενιστές τύποι που παρελαύνουν μέσα στις σελίδες του, έχουν τόπο να ανασάνουν μόνο εφόσον αναγνωρίσουν την ταυτότητά τους, μέσα στα πλαίσια αυτής της εναλλακτικής πραγματικότητας που βιώνουν, μεταξύ των ομοίων τους αλλά και όλων των άλλων ανθρώπων.

Ο ίδιος ο Πόλανικ έχει περιγράψει το στιλ γραφής του ως transgressive (παραβατικό). Αυτού του είδους η λογοτεχνία εστιάζει σε χαρακτήρες που αισθάνονται περιορισμένοι από τις νόρμες και τις προσδοκίες της κοινωνίας και απελευθερώνονται από αυτούς τους περιορισμούς κυρίως με παραβατικούς τρόπους. Αυτοί οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες είναι, ως επί το πλείστον, ψυχικά διαταραγμένοι, μηδενιστές και αντικοινωνικοί. Και νομίζω πως όλα τα παραπάνω περιγράφουν ακριβώς τους ήρωες του Πνιγμού. Τον Βίκτωρα Μανσίνι, τη μητέρα του, τον φίλο του Ντένι και όλους τους δευτερεύοντες χαρακτήρες που τους πλαισιώνουν. Την, από παρερμηνεία του αφηγητή, γιατρό Πέιτζ Μάρσαλ, τη στριπτιτζού Μπεθ, τη σωρεία των λοιπών ασθενούντων γραιών που κατοικοεδρεύουν στο ίδιο άσυλο με τη μητέρα του και που αναγνωρίζουν στο πρόσωπό του τον υπεύθυνο των κακών που τους βρήκε, ύστερα φυσικά από προτροπή δικιά του.

Αυτό που θέλει να μας πει ο Πόλανικ, και σ’ αυτό του το βιβλίο, είναι πως αυτοί οι αντικοινωνικοί, ψυχικά διαταραγμένοι, μηδενιστές τύποι που παρελαύνουν μέσα στις σελίδες του, έχουν τόπο να ανασάνουν μόνο εφόσον αναγνωρίσουν την ταυτότητά τους, μέσα στα πλαίσια αυτής της εναλλακτικής πραγματικότητας που βιώνουν, μεταξύ των ομοίων τους αλλά και όλων των άλλων ανθρώπων. Μπορούν να γίνουν το ίδιο υπεύθυνοι με όλους τους άλλους εφόσον αναγνωρίσουν, στο τέλος, έστω και με τον τρόπο που το περιγράφει –και είναι πράγματι πολύ σκληρός και δύσκολος– αυτή τη διαφορετικότητα. Η αναγνώριση και η αποδοχή αυτής της διαφορετικότητας ως ταυτότητας. Εξ ου και η καταληκτική φράση του κειμένου: «Εδώ που στεκόμαστε τώρα, ανάμεσα στα ερείπια και μέσα στο σκοτάδι, αυτό που θα χτίσουμε μπορεί και να είναι οτιδήποτε». Είναι σαν να μας κλείνει το μάτι και να μας λέει: Εντάξει, δεν είναι και τόσο κακοί και τρομακτικοί τύποι – και, κυρίως, προσπαθούν…

Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί το ότι αυτό το ανοίκειο και νοσηρό, από πλευράς χαρακτήρων, αλλά και το ξεχαρβαλωμένο και σε αποσύνθεση από πλευράς τόπου, στο τέλος μάς είναι τόσο προσφιλή; Από τη μια εκείνο του θεματικού πάρκου, όπου οι υπάλληλοι ζουν σε συνθήκες του 1730, όπου ακόμα και οι ποινές προσομοιάζουν σε ποινές εποχής, ενώ στα παρασκήνια οι υπάλληλοι είναι ο εαυτός τους, κάνουν σεξ, χρήση ναρκωτικών κ.λπ. Ή πάλι η ζωή μέσα σε ένα άσυλο ηλικιωμένων, με όλα τα προβλήματα ζωής και θανάτου που επισυμβαίνουν, καταλήγουν στο τέλος να μας είναι τόσο οικεία. Διόλου τυχαίο πως σε αυτά τα δύο τοπία συμβαίνουν και οι μεγαλύτερες «παρεξηγήσεις». Όπως το ότι ο Βίκτωρ θεωρεί πως είναι απευθείας απόγονος του Ιησού και αναλαμβάνει τις αμαρτίες των γραιών του ασύλου ή όπως το πρόβλημα με την πραγματική του μητέρα. Ή πάλι όπως οι περιορισμοί που θέτει ο κυβερνήτης της αποικίας στους υπαλλήλους, που φτάνουν μέχρι την πραγματική τους ζωή. Και ακριβώς αυτές τις «παρεξηγήσεις» χρησιμοποιεί ο Πόλανικ για να προσεγγίσει την αντίπερα όχθη, εκείνη των «νορμάλ» ανθρώπων, και να προσδώσει μια υφή κοινωνικής αλήθειας και πραγματικότητας στους χαρακτήρες του.

Ακόμα και η διττή ερμηνεία, από τον ίδιο τον αφηγητή, των υποτιθέμενων πνιγμών στα εστιατόρια βοηθούν στη θετική πρόσληψη του χαρακτήρα. Ο σκοπός του υποτιθέμενου πνιγμού είναι το να αποκομίζει χρήματα από αυτούς που τον έσωσαν, αλλά και να αισθάνεται πως κάποιοι εκεί έξω τον αγαπούν και τον νοιάζονται. Όσο κι αν αυτό του γίνεται βραχνάς και στο τέλος, με την αναγνώριση της ταυτότητάς του, καταλαβαίνει το μάταιο του πράγματος.

Όπως και το Fight Club, έτσι ο Πνιγμός αρχίζει με συμβουλές για το τέλος του βιβλίου. Με μια προτροπή προς τον αναγνώστη: «Αν πρόκειται να διαβάσετε παρακάτω, μην μπείτε στον κόπο. Ύστερα από δυο σελίδες, θα θέλατε να βρισκόσασταν κάπου αλλού. Οπότε ξεχάστε το. Φύγετε. Αφήστε το όσο προλαβαίνετε». Αν το κάνετε, όμως, θα χάσετε την απόλαυση της αναζήτησης ταυτότητας αυτών των γοητευτικών παριών της κοινωνίας.

Θα πρέπει να δώσουμε τα εύσημα στις εκδόσεις Αίολος που ξανάφεραν στο ελληνικό κοινό τον Τσακ Πόλανικ και τα εκπληκτικά του βιβλία, στην κ. Στ. Πεκιαρίδη για την επιμέλεια του βιβλίου και στον κ. Π. Τομαρά για την πολύ καλή του μετάφραση.

 

Πνιγμός
Τσακ Πόλανικ
Μετάφραση: Παναγιώτης Τομαράς
Αίολος
352 σελ.
ISBN 978-960-521-273-5
Τιμή: €17,00
001 patakis eshop

 


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Pip Williams: «Το λεξικό των χαμένων λέξεων»

Ένα βιβλίο για τις λέξεις και την ιστορία τους. Για τις λέξεις που χάθηκαν ανά τους αιώνες. Για εκείνες που έχουν άλλη σημασία για τις γυναίκες και άλλη για τους άντρες. Αλλά και ένα βιβλίο για τις...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
J. M. Coetzee: «Ο Πολωνός»

Διαβάζοντας τη νουβέλα Ο Πολωνός (2023) του Τζον Μάξγουελ Κούτσι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει ο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Arturo Pérez-Reverte: «Ο Ιταλός»

Ο πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας από την Καρθαγένη, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, έχει φωτίσει πολλές φορές μέσα από τα μυθιστορήματά του άγνωστες στιγμές της Ιστορίας. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, μέχρι στιγμής,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.