Alice Walker: «Το πορφυρό χρώμα»

Ένα επιστολικό μυθιστόρημα για τις μαύρες γυναίκες του αμερικανικού Νότου και τα βάσανα που υπέμειναν στα χέρια των λευκών αφεντάδων τους υπογράφει η συγγραφέας Άλις Γουόκερ από την Τζόρτζια, η πρώτη μαύρη συγγραφέας που κέρδισε βραβείο Πούλιτζερ και το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 1983 για το εν λόγω πόνημά της, με τίτλο Το πορφυρό χρώμα. Πρόκειται για το πιο διάσημο έργο της, το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον γνωστό σκηνοθέτη Στίβεν Σπίλμπεργκ το 1985.

Το μυθιστόρημα αυτό της αμερικανικής «μαύρης» λογοτεχνίας του αμερικανικού Νότου, με το πολύ ιδιαίτερο στιλ γραφής, θεωρείται πλέον κλασικό και συγκλονίζει τους αναγνώστες με την αμεσότητα των περιγραφών στις σελίδες του, ιδίως με τη βιαιότητα και την ανείπωτη δυστυχία που βίωσαν οι μαύρες γυναίκες εκεί. Η υπόθεση διαδραματίζεται στις αρχές του εικοστού αιώνα και, πιο συγκεκριμένα, ανάμεσα στα έτη 1900 και 1940, και αφορά τη ζωή δύο Αφροαμερικανίδων αδελφών, της δεκατετράχρονης Σίλι και της αδελφής της, της Νέτι. Μέσα από επιστολές που απευθύνουν στον Θεό, αλλά και η μία αδελφή στην άλλη, περιγράφονται τα βάσανα που οι αδελφές υπέμειναν στα χέρια του πατριού τους, όταν πέθανε η μητέρα τους.

Η Σίλι κακοποιούνταν συστηματικά από τον πατριό της. Καρπός της σεξουαλικής κακοποίησής της στα χέρια του ήταν η γέννηση δύο παιδιών, τα οποία ο πατριός της τα πήρε με τη βία αμέσως μόλις γεννήθηκαν. Στη συνέχεια, η Σίλι εξαναγκάζεται να παντρευτεί έναν χήρο, στου οποίου τα χέρια εξακολουθεί να υφίσταται κάθε λογής ταπεινώσεις, λεκτικές και σεξουαλικές, καθώς και ξυλοδαρμούς. Ο άντρας αυτός έκρυβε συστηματικά τις επιστολές που έστελνε στη Σίλι η αδελφή της, Νέτι.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα στον αμερικανικό Νότο, το χειρότερο πράγμα που μπορούσε να συμβεί σε κάποιον άνθρωπο ήταν να γεννηθεί έγχρωμη γυναίκα.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρατίθεται αυτή η αλληλογραφία με τις απαντήσεις της Σίλι, όταν αυτή ανακαλύπτει, τελικά, τις κρυμμένες επιστολές και απαντά στην αδελφή της. Οι επιστολές της αμόρφωτης Σίλι είναι εμφανέστατα γεμάτες γραμματικά λάθη και παραλείψεις, σε αντίθεση με εκείνες της αδελφής της. Εν συνεχεία, όμως, και μέσα από την εξάσκηση, το ύφος και η γλώσσα της αφήγησης βελτιώνονται αισθητά.

Όταν ο Άλμπερτ, ο σύζυγος της Σίλι, θα φέρει στο σπίτι μία όμορφη τραγουδίστρια των μπλουζ, την οποία έχει ερωτευτεί, τη Σούγκαρ, η Σίλι θα ανακαλύψει στο πρόσωπό της μία καινούρια φίλη που θα της μάθει σιγά σιγά, και μέσα από τη λεσβιακή σχέση που οι δύο γυναίκες θα αναπτύξουν, να πιστεύει στον εαυτό της και να δημιουργεί η ίδια το πεπρωμένο της, κόντρα στις ανθρώπινες συμβάσεις.

Οι αναφορές στο Θείο δίνουν μία φιλοσοφική-θρησκευτική διάσταση στο έργο, κάνοντάς μας να αναρωτηθούμε σχετικά με τη φύση της σχέσης που διατηρούν με τον Θεό οι άνθρωποι που έχουν γνωρίσει άπειρη δυστυχία στη ζωή τους. «Αγαπημένη μου Νέτι, δεν γράφω πια στον Θεό, γράφω σ’ εσένα», θα καταθέσει κάποια στιγμή η Σίλι στις επιστολές προς την αδελφή της. Διότι η ίδια δεν έχει πια κανέναν λόγο να πιστεύει σε έναν Θεό, ο οποίος φαίνεται να αγνοεί επιδεικτικά την ύπαρξή της.

al walker23 Μία συγκλονιστική κατάθεση ψυχής από δύο υπάρξεις που είχαν την ατυχία όχι μονάχα να γεννηθούν με διαφορετικό χρώμα δέρματος από τους λευκούς, αλλά και να ανήκουν στο αδύναμο φύλο. Και, στις αρχές του εικοστού αιώνα στον αμερικανικό Νότο, το χειρότερο πράγμα που μπορούσε να συμβεί σε κάποιον άνθρωπο ήταν να γεννηθεί έγχρωμη γυναίκα.