Irene Solà: «Τραγουδώ εγώ και το βουνό χορεύει»

Είναι κάποια βιβλία, που το εξώφυλλο και o τίτλος τους δημιουργούν υψηλές αναγνωστικές προσδοκίες. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι το μυθιστόρημα Τραγουδώ εγώ και το βουνό χορεύει της Ιρένε Σολά, ένα λογοτεχνικό διαμάντι και από τα καλύτερα βιβλία του 2022.

Το επίκεντρο της υπόθεσης είναι ένα χωριό στα Πυρηναία, όπου το τοπίο είναι απαράμιλλης ομορφιάς και η γη μαζί με τα ζώα έχουν φωνή, συμβιώνοντας με τους ανθρώπους. Η αφήγηση λοιπόν της ιστορίας ξεκινάει με την καταιγίδα, που μιλάει και περιγράφει τον θάνατο ενός αγρότη από κεραυνό, στην προσπάθειά του να απελευθερώσει ένα από τα μοσχάρια του που παγιδεύτηκε. Η γυναίκα του εν είδει μοιρολογιού αναφέρει σχετικά: «Αυτά τα βουνά πήραν τον Ντομένεκ. Τον Ντομένεκ μου. Τον χώρισε στη μέση του ο κεραυνός σαν κουνέλι». Αφηγείται την ιστορία της σχέσης τους, τον γάμο και τον ερχομό των παιδιών τους, τη δύσκολη συνέχεια μετά τον χαμό του άντρα της. «Όταν πέθανε ο Ντομένεκ, έμεινα μόνη μου με δύο παιδιά, το σπίτι και τον παππού Τον. Μ’ όλα αυτά τα βάρη στην πλάτη μου, που δεν μ’ αφήνουν να πεθάνω. Που με υποχρεώνουν να μένω εδώ. Σ’ αυτό το αηδιαστικό σπίτι, που αδύνατον να καθαριστεί. Μ’ αυτόν τον γέρο, κρύο σαν πεθαμένο. Το φάντασμα του Ντομένεκ. Η θύμηση σαν ταφόπλακα, δεν περνάει μέρα δίχως να τον σκεφτώ, δίχως να τον δω, δίχως να τον αναπολήσω, δίχως να τον ονειρευτώ. Και τα παιδιά, που δεν καταλαβαίνουν τίποτα, ούτε κάθονται ήσυχα ούτε μ’ αφήνουν στην ησυχία μου».

Μια γλώσσα πλουμιστή, σχεδόν μαγική.

Η μπαγκέτα της αφήγησης σταδιακά δίνεται στα λουλούδια, που γίνονται αποδέκτες της βροχής, σε ένα ζαρκάδι που αποχωρίζεται τη μητέρα του και προσπαθεί να επιβιώσει στο επικίνδυνο δάσος, στο βουνό που περιγράφει πώς σχηματίζεται, πώς γεννιέται, σε μια αρκούδα, σε ένα σκυλί. Σε όλα αυτά η Σολά δίνει φωνή και το κάνει με μια γλώσσα πλουμιστή, σχεδόν μαγική. Όπως στην περιγραφή του χιονισμένου τοπίου: «Πριν χιόνιζε στ’ αλήθεια. Χιόνιζε τόσο, που στα πλαϊνά του αυτοκινητόδρομου σηκώνονταν τοίχοι από χιόνι πολύ ψηλοί, σαν φυλακή. Σαν λαβύρινθοι. Σαν κάστρα. Τα παιδιά έπιαναν σακιά και έπεφταν στον κατήφορο δίχως έλκηθρα. Με τον κώλο πάνω στο σακί, πάνω στο χιόνι. Τ’ άκουγες να γελάνε και να φωνάζουν μέσα στην απόλυτη σιωπή που πέφτει στο βουνό όταν χιονίζει. Λες και όλα ταυτόχρονα, τα δέντρα και τα ζώα, να έχουν μείνει βουβά από τρόμο. Από την εκτυφλωτική λευκότητα. Λες και το άσπρο χιόνι να τους σκεπάζει το στόμα με το χέρι του. Τα παιδιά γιορτάζουν το χιόνι. Γιατί το χιόνι, λιγουλάκι σαν τον θάνατο, δεν το διαλέγεις. Έρχεται όποτε θέλει και τ’ αλλάζει όλα».

Οι έμμεσες αναφορές στον ισπανικό εμφύλιο είναι διάχυτες στο κείμενο, με τις αναμνήσεις πολύ νωπές ακόμη για να ξεχαστούν. «Ο πατέρας μου έλεγε πως άκουσε τους πυροβολισμούς όταν τουφέκισαν τους στρατιώτες στο βουνό. Ο πατέρας μου τους άκουσε, αλλά εγώ σήμερα δεν ακούω τίποτα. Ο πατέρας μου το βούλωσε, από φόβο. Από φόβο ότι είχαν σκοτώσει τον αδερφό του. Και σε τίποτα δεν τον ωφέλησε».

ir sola23 Το βιβλίο της Σολά είναι ένα καλειδοσκοπικό μυθιστόρημα που αποτελείται από ένα παζλ ιστοριών, οι οποίες ενώνονται έντεχνα σε μία. Οι λέξεις που χρησιμοποιεί είναι καλοδιαλεγμένες, τοποθετημένες με απλό και εύστοχο τρόπο στις προτάσεις, δημιουργώντας ένα ελκυστικό ανάγνωσμα με έντονη ποιητική χροιά, χάρη και στην ωραία μετάφραση της Μαρίας Παλαιολόγου.