Michel Tournier: «Μετέωροι»
Ο Μισέλ Τουρνιέ, που γεννήθηκε το 1924 στο Παρίσι, σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη και στη Γερμανία. Το 1967 δημοσίευσε το μυθιστόρημά του Παρασκευάς ή Στις μονές του Ειρηνικού,μια ελεύθερη διασκευή της ιστορίας του Ροβινσώνα Κρούσου. Το έργο αυτό τον κατέταξε στους μεγάλους συγγραφείς της γενιάς του και του χάρισε το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας. Το 1970, το μυθιστόρημά του LeroidesAulnes τιμήθηκε ομόφωνα με το βραβείο Γκονκούρ, ενώ γυρίστηκε ταινία από τον Γερμανό σκηνοθέτη Φόλκερ Σλέντορφ.
Το μυθιστόρημα Μετέωροι εκδόθηκε το 1975. Είναι η παράξενη ιστορία δύο δίδυμων αδελφών, του Ζαν και του Πωλ, που αποτελούν ένα πολύ ενωμένο ζευγάρι, τόσο πολύ που τους φωνάζουν Ζαν Πωλ. Ο πρώτος, ο Ζαν, θέλει να σπάσει αυτή την αλυσίδα εξάρτησης και αποφασίζει να παντρευτεί τη Σοφί, η οποία ενίοτε μπερδεύει τα δύο αδέλφια εξαιτίας της ομοιότητάς τους. Κινούμενος από λόγους εγωιστικούς, ο Πωλ επιχειρεί να ακυρώσει το σχέδιο του αδελφού του και το κατορθώνει. Ο Ζαν αναχωρεί μόνος για τη Βενετία, για ένα συμβολικό ταξίδι του μέλιτος, ενώ ο Πωλ προσπαθεί να τον ακολουθήσει και σαν τον ήρωα του Ιούλιου Βερν, τον Φιλέα Φογκ, κάνει ένα ταξίδι στον κόσμο, ένα ταξίδι μύησης: Τυνησία, Ισλανδία, Ιαπωνία, Καναδά, Γερμανία, επιστροφή στη Γαλλία.
Ασφαλώς, η παραπάνω περίληψη του μυθιστορήματος δεν μπορεί να είναι πλήρης, καθώς στην ιστορία εμπλέκονται και άλλα πρόσωπα, το καθένα με τη δική του ψυχοσύνθεση και τη δική του αυτόνομη προσωπική ζωή. Επειδή το μυθιστόρημα είναι πολυσέλιδο και πολυπρόσωπο, με φιλοσοφικές προεκτάσεις, με υπαρξιακές αναφορές των ηρώων και άλλα πολλά λογοτεχνικά στοιχεία, που ενίοτε το καθιστούν δύσβατο, αξίζει να διαβάσει κανείς από την αρχή το Επίμετρο της μεταφράστριας Λίζυς Τσιριμώκου, η οποία στο κείμενό της παραθέτει μια φράση του Τουρνιέ σχετικά το πέρασμα «ανάμεσα στη φιλοσοφία και το πραγματικό μυθιστόρημα».
Διαβάζουμε, λοιπόν, πως ο συγγραφέας «εξετάζει τη συνθήκη του ζεύγους σε όλες του τις προεκτάσεις, προωθώντας ιδιαίτερα μια διπλή θεματική: την αρσενική ομοφυλοφιλία και τη διδυμία». Η Λίζυ Τσιριμώκου σημειώνει πως οι συμμετρίες, οι αντισυμμετρίες, οι παρενθέσεις, οι αναδρομές του συγγραφέα αποτελούν «μία από τις γοητευτικότερες όψεις του κειμένου». Στη δική του Εισαγωγή, ο συγγραφέας δηλώνει πως το μυθιστόρημα «επιχειρεί να αναδείξει το μέγα θέμα του ανθρώπινου ζεύγους και να προτείνει ένα πρίσμα αποκρυπτογράφησης πλασμάτων και πραγμάτων».
Πρόκειται για ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ταξίδια, δράση, θανάτους, σεξ, φιλοσοφικές καταβολές, αλλά και ποιητικότητα, λυρισμό μα και ειρωνεία.
Στην πλοκή πρωταγωνιστεί μια οικογένεια, οι Συρέν, το ζεύγος Εντουάρ και Μαριά-Μπαρμπαρά και τα παιδιά τους, ο Ζαν και ο Πωλ, που γεννήθηκαν το 1931. Υπάρχει και ο θείος Αλεξάντρ, ο αδελφός του Εντουάρ, παραβατικός και διαβολικός, με αποκλίνουσα σεξουαλικότητα και διπλή ζωή. Έχουμε και το ζεύγος Ραλφ και Ντέμπορα, που δεν έχουν παιδιά. Το μυθιστόρημα αρχίζει το 1930 και τελειώνει το 1960 με την επίσκεψη του Πωλ στο Βερολίνο, το διχασμένο Βερολίνο, όπου επίκειται η δημιουργία του Τείχους από τους Ανατολικογερμανούς με αντικειμενικό σκοπό να μην υπάρχουν διαρροές πολιτών και κυρίως εργαζομένων προς το δυτικό τμήμα – εδώ ο Τουρνιέ παίρνει καθαρή πολιτική θέση: είναι εναντίον της διχοτόμησης της πόλης.
Η ιστορία ξεκινά τον Σεπτέμβρη του 1937 στη Βρετάνη, όταν ένας άνεμος από τον ωκεανό ανασηκώνει το μισοφόρι μιας γριάς, σηκώνει ένα σύννεφο σκόνης και γυρίζει τις σελίδες του βιβλίου που διαβάζει ο Μισέλ Τουρνιέ· είναι τα Μετεωρικά του Αριστοτέλη. Τότε γνωρίζουμε το ζεύγος Συρέν και τα μικρά παιδιά τους· ο Εντουάρ είναι διευθυντής ενός υφαντουργείου και έχει ερωτική σχέση με τη Φλοράνς, με την οποία θέλει να φύγει για το Παρίσι για ν’ αρχίσει καινούργια ζωή.
Η αφήγηση ξεκινάει ως τριτοπρόσωπη, αλλά στη συνέχεια μοιράζεται σε πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις με πρώτη του Αλεξάντρ, του εκκεντρικού θείου. Μία από τις καλύτερες στιγμές του μυθιστορήματος είναι ο μονόλογός του, όπου εξηγεί ή απολογείται για την ομοφυλοφιλία του. Διαβάζουμε: «Το σεξ, το χέρι, ο εγκέφαλος. Μαγικό τρίο. Ανάμεσα στο σεξ και τον εγκέφαλο τα χέρια, μεικτά όργανα, διαμεσολαβητικά, μικρές θεραπαινίδες του ενός και του άλλου, χαϊδεύουν για λογαριασμό του σεξ, γράφουν καθ’ υπαγόρευση του εγκεφάλου».
Αλλά και ο μονόλογος του Πωλ είναι εξαιρετικός. Κι αυτός εξηγεί ή απολογείται για τις πράξεις εναντίον του αδελφού του. Λέει: «Δύο αδελφοί ήταν δεμένοι με τρυφερή αγάπη. Μπήκε στη μέση μια γυναίκα. Ο ένας από τους αδελφούς 
θέλησε να την παντρευτεί. Ο άλλος εναντιώθηκε σε αυτό και με δόλιο στρατήγημα κατάφερε να διώξει την παρείσακτη. Δεν του βγήκε όμως σε καλό, γιατί αμέσως ο τρισαγαπημένος αδελφός του τον εγκατέλειψε για πάντα».
Πρόκειται για ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ταξίδια, δράση, θανάτους, σεξ, φιλοσοφικές καταβολές, αλλά και ποιητικότητα, λυρισμό μα και ειρωνεία. Ευτύχησε να μεταφραστεί από τη Λίζυ Τσιριμώκου.
Μετέωροι
Michel Tournier
Μετάφραση – Επίμετρο – Χρονολόγιο: Λίζυ Τσιριμώκου
Στερέωμα
286 σελ.
ISBN 978-618-5617-01-1
Τιμή €23,00
