Richard Osman: «Η Λέσχη Φόνων της Πέμπτης»

Συνήθως όταν διαβάζεις για μπεστ σέλερ – φαινόμενο, πρέπει να κρατάς και μικρό καλάθι. Υπάρχουν πολλά βιβλία που έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, έχουν χαρακτηριστεί μπεστ σέλερ και τελειώνοντας την ανάγνωση αναρωτιέσαι ακόμα «γιατί». Στο βιβλίο του Ρίτσαρντ Όσμαν Η Λέσχη Φόνων της Πέμπτης, όμως, από την αρχή καταλαβαίνεις γιατί έχει μεταφραστεί σε 40 γλώσσες, γιατί έχει πουλήσει πολύ πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα και γιατί έχει χαρακτηριστεί μπεστ σέλερ – φαινόμενο.

Από τις δημοφιλέστερες τηλεοπτικές περσόνες του Ηνωμένου Βασιλείου ο συγγραφέας, προφανώς ξέρει πώς να κερδίζει αμέσως το κοινό του. Ξέρει πώς να συνδυάζει την αναζήτηση ενός δολοφόνου με τη διασκέδαση, και αυτό ακριβώς κάνουν οι ήρωές του. «Μερικά ποτήρια κρασί κι ένα μυστήριο. Τρομερά κοινωνικό, μα κι αιμοσταγές. Μεγάλη πλάκα».

Η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα χωριό για ηλικιωμένους – δυστυχώς, δεν υπάρχει κάτι ανάλογο στη χώρα μας. Από την αρχή καταλαβαίνεις ότι εκεί οι ένοικοι περνάνε πραγματικά όμορφα, χωρίς υποχρεώσεις, με τις σταθερές παρέες τους, απολαμβάνοντας από νωρίς το πρωί το κρασί τους ή οποιοδήποτε άλλο αλκοολούχο ποτό και ασκώντας τα χόμπι τους, είτε πρόκειται για γιόγκα, είτε για εξιχνίαση εγκλημάτων που έχουν μπει στο αρχείο.

Η νεοφερμένη Τζόις, πρώην νοσοκόμα, θα γνωρίσει τα μέλη της Λέσχης Φόνων της Πέμπτης όταν η Ελίζαμπεθ θα ζητήσει τη γνώμη της σχετικά με το πόσος χρόνος απαιτείται προκειμένου να πεθάνει από αιμορραγία κάποιος που έχει δεχτεί μαχαιριές. Τα μέλη της Λέσχης συναντιούνται κάθε Πέμπτη στην αίθουσα παζλ και μελετούν φακέλους ανεξιχνίαστων φόνων. «Κανονικά δεν έπρεπε να έχει στην κατοχή της τους φακέλους, αλλά ποιος θα το μάθαινε; Από μια ηλικία κι έπειτα, μπορείς λίγο-πολύ να κάνεις ό,τι σου καπνίσει. Κανείς δεν σε κατσαδιάζει, εκτός από τους γιατρούς και τα παιδιά σου».

Τα μέλη της Λέσχης είναι ιδιαίτερα προσεχτικά στις συναντήσεις τους, μια και «ένα από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνεις στο Κούπερς Τσέις είναι ότι ορισμένοι άνθρωποι διατηρούν ακόμη την ακοή τους ακέραιη». Επίσης, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι κανείς άλλος δεν θα θελήσει να συμμετάσχει, έχουν δώσει στις συναντήσεις τους τον τίτλο «Γιαπωνέζικη όπερα – Μια ανοιχτή συζήτηση». Σύντομα η Τζόις θα γίνει μόνιμο μέλος, αφού η κολλητή φίλη της, Ελίζαμπεθ, ιδρυτικό μέλος της Λέσχης και πρώην αστυνομικός, βρίσκεται στο νοσοκομείο αναίσθητη και με μηδαμινές πιθανότητες να επανέλθει.

Ο συγγραφέας σκιαγραφεί αριστοτεχνικά τον χαρακτήρα κάθε μέλους της Λέσχης, παρέχοντάς μας πληροφορίες κυρίως από τη στιγμή που βρίσκονται στη δομή των ηλικιωμένων και μόνο τις απαραίτητες για τη μέχρι τότε ζωή τους. «Ε, λοιπόν, κι εμείς είμαστε εμείς», λέει η Τζόις, «κι ούτε εμείς είμαστε φυσιολογικοί. Αν κι εγώ ήμουν παλιότερα». «Το φυσιολογικό είναι απατηλή έννοια, Μπόγκνταν», πρόσθεσε ο Ιμπραήμ.

Αρχηγός της ομάδας η Ελίζαμπεθ, η οποία έχει για όλα μια λύση και διαθέτει ιδιαίτερες ικανότητες. «Τα βήματά της στη μοκέτα του διαδρόμου είναι αθόρυβα, μα θα ήταν εξίσου αθόρυβα και στον τσιμεντένιο διάδρομο ενός ανατολικογερμανικού κρατητηρίου».

Κι ενώ η Λέσχη είναι απασχολημένη με παλιούς φόνους, ένας φόνος συμβαίνει στην πόρτα τους. Η πρώτη επαφή της Ντόνα, αστυνομικού που μόλις έχει μετατεθεί στην περιοχή, με τη Λέσχη, είναι όταν πήγε να τους μιλήσει για την ασφάλεια. Τότε που οι ηλικιωμένοι της ζήτησαν να τους μιλήσει για κάτι πιο ενδιαφέρον από το ότι δεν πρέπει να ανοίγουν την πόρτα τους σε κάποιον άγνωστο.

«Η Ντόνα ήταν ανέκαθεν ισχυρογνώμων, πάντα αντιδρούσε γρήγορα και αποφασιστικά. Που είναι εξαιρετικό προτέρημα όταν η απόφαση είναι σωστή, αλλά μειονέκτημα όταν είναι λάθος. Είναι σπουδαίο να τρέχεις πιο γρήγορα απ’ όλους, μα όχι όταν τρέχεις προς τη λάθος κατεύθυνση. Η συνάντηση με τη Λέσχη Φόνων της Πέμπτης ήταν το πρώτο καλό πράγμα που ’χε συμβεί στην Ντόνα εδώ και πολύ καιρό. Αυτό, και η δολοφονία του Τόνι Κίραν». Διότι η Ντόνα, από εκεί που αρχικά πήγαινε σε σχολεία και ηλικιωμένους να κάνει ομιλίες, έπειτα από μυστική παρέμβαση της Λέσχης βρίσκεται βασική συνεργάτιδα του αστυνομικού που έχει αναλάβει την έρευνα του φόνου.

Η Λέσχη συμμετέχει στην έρευνα σε μια περίεργη σύμπραξη με την αστυνομία. Γεμάτες χιούμορ οι σκηνές όπου η αστυνομία αναγκάζεται να συνεργαστεί με τη Λέσχη και, όσο η έρευνα προχωρά, τα μυστήρια πολλαπλασιάζονται και φτάνουν μέχρι παλιά, όταν στην περιοχή υπήρχε ένα μοναστήρι. Φτάνουν μέχρι και να αγγίξουν μέλη της Λέσχης.

Ξέρει πώς να συνδυάζει την αναζήτηση ενός δολοφόνου με τη διασκέδαση, και αυτό ακριβώς κάνουν οι ήρωές του.

Μέρος της ιστορίας περνάει μέσα από τις καταχωρίσεις στο ημερολόγιο της Τζόις, η οποία δεν θα έλεγε όχι για κάποια συντροφιά στα γεράματά της και γνωρίζει το Tinder, στην προσπάθεια αναζήτησης του δολοφόνου. «Στο Tinder, λοιπόν, διατρέχεις τις φωτογραφίες αδέσμευτων ανθρώπων που μένουν κοντά. Είτε, ενίοτε, παντρεμένων που μένουν κοντά. […] Ειλικρινά, όσο περνάς φωτογραφίες, ματώνει η καρδιά σου. Μου θύμισε φωτογραφίες χαμένων γατιών που βλέπεις κολλημένες σε φανοστάτες. Όλη αυτή η ελπίδα με βάρυνε, υποθέτω... Τουλάχιστον ανακάλυψα ότι οι διαδικτυακές γνωριμίες δεν μου ταιριάζουν. Καμιά φορά, στη ζωή, οι επιλογές είναι υπερβολικά πολλές. Κι όταν όλοι έχουν υπερβολικά πολλές επιλογές, γίνεται όλο και δυσκολότερο να σε διαλέξουν. Κι όλοι θέλουμε να μας διαλέξουν».

Κοινωνικά θέματα αναδύονται με λεπτή ειρωνεία και χιούμορ, καθώς οι ήρωες αναζητούν τον δολοφόνο και τα εγκλήματα πληθαίνουν. «Η οδός Πίρσον είναι ακριβώς αυτό που θες από έναν εμπορικό δρόμο. Πολυσύχναστη, φιλόξενη, χαρούμενη, γεμάτη ντόπια προϊόντα. Η Τζόις τη βρίσκει τόσο τέλεια, που θεωρεί ότι, το δίχως άλλο, σε έξι μήνες το πολύ θα έχει και υποκατάστημα του Costa και θα χάσει την τωρινή της ατμόσφαιρα. Που θα ’ταν λυπηρό, αλλά η Τζόις οφείλει να ομολογήσει ότι έχει αδυναμία στα Costa, οπότε θα πρέπει να επωμιστεί μέρος της ευθύνης».

Ζωντανές και με χιούμορ οι περιγραφές: «Η Τζόις και η Ελίζαμπεθ αφήνουν τους άλλους να κατέβουν πρώτοι, μέχρι να σκορπίσει η απόβαση σε ράμπες με μπαστούνια, περπατούρες και πι». Ακόμα και οι στιγμές αγωνίας μπορούν να είναι αστείες: «Τον χαιρετάει φιλικά και βλέπει την ανακούφιση στο πρόσωπό του. Τόσο για το ότι είναι ακόμα ζωντανή, όσο και για το ότι μπορεί να σταματήσει να τρέχει».

rich osman Η λύση των αινιγμάτων θα φέρει τα μέλη της Λέσχης αντιμέτωπα με νέες καταστάσεις και τον αναγνώστη με ένα αναπάντεχο τέλος, σε ένα βιβλίο μυστηρίου που μιλάει κυρίως για την αγάπη και αποδεικνύει ότι η τρίτη ηλικία μπορεί να είναι διασκεδαστική, ενδιαφέρουσα και γεμάτη πρωτόγνωρες εμπειρίες.