Jelena Lengold: «Ο μάγος του λούνα παρκ»

Όταν ο περιπετειώδης αγαπημένος της αναχωρεί ξαφνικά για άγνωστο προορισμό, η Σένκα, που το όνομά της σημαίνει «σκιά», αποφασίζει να μοιραστεί τη ζωή της με τον λιγομίλητο, εσωστρεφή αδελφό του. Στο μικρό ζαχαροπλαστείο τους η γαλήνη της ρουτίνας είναι απόλυτη, όμως τι θα συμβεί όταν μια γνώριμη μορφή εμφανιστεί απρόσκλητη στην πόρτα;

Η «Σένκα» της Γελένα Λένγκολντ είναι μια συγκινητική ιστορία για την αφοσίωση, το βάρος του παρελθόντος και πάνω από όλα την τάση μας να πιστεύουμε πως δεν είμαστε άξιοι της πραγματικής αγάπης – έστω κι αν δεν το ομολογούμε σε κανέναν. Με διεισδυτικότητα και ευαισθησία, η αναγνωρισμένη Σέρβα συγγραφέας αποδίδει αμέτρητες διαφορετικές αποχρώσεις της επιθυμίας στα διηγήματα της βραβευμένης συλλογής της Ο μάγος του λούνα παρκ, η οποία κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Βακχικόν σε μετάφραση Γιώργου Γκούμα. Οι ήρωές της κυνηγούν το ανέφικτο, ερωτεύονται σωσίες του Έλβις, γράφουν φανταστικά γράμματα, κάνουν τα πάντα για να αμβλύνουν τον πόνο της απώλειας, προδίδουν, νοσταλγούν, απελπίζονται, ενθουσιάζονται, εγκαταλείπουν. Μαζί τους, ερωτευόμαστε και εγκαταλείπουμε κι εμείς, ανίκανοι να παραμείνουμε αμέτοχοι σε αυτά τα τόσο ανθρώπινα δράματα, τους τόσο οικείους προβληματισμούς, τις τόσο λιτά και εύγλωττα αποτυπωμένες συναισθηματικές διακυμάνσεις από τον ασυγκράτητο πόθο έως την απόλυτη παραίτηση.

Αν ο έρωτας και ο ερωτισμός αποτελούν βασικά θέματα των ιστοριών της Λένγκολντ, το βιβλίο διερευνά εξίσου διεξοδικά άλλες εκφάνσεις της αγάπης, όπως η φιλική –στο «Θα μπορούσα να ήμουν εκείνος» ο θαυμασμός του αφηγητή για τον φίλο του τον Βίκτορ αγγίζει τα όρια του φθόνου–, η αδελφική, η γονεϊκή και, αντίστοιχα, εκείνη των παιδιών για τους γονείς τους –στο διήγημα «Ουρανός», ένα κορίτσι επιμένει να επισκέπτεται και αγωνίζεται να ανοίξει μία δίοδο επικοινωνίας με τον πατέρα της, ο οποίος αδυνατεί να συμφιλιωθεί με το γεγονός πως «δεν είναι πια ουρανός»–, η φευγαλέα αγάπη για τον εαυτό μας, η αγάπη ως ιδανικό, ως σύμβολο της ανθρώπινης υπόστασής μας και ως καταδίκη. «Οι δημιουργοί έχουν δίκιο. Η αγάπη μάς αποκάλυψε τον Θεό. Τώρα θα Τον σκοτώσουμε και θα πάμε στον άλλο κόσμο ως αμαρτωλοί, κάτι που πάντα ήμασταν» (από το διήγημα «Πήγαινε σε μοναστήρι»).

Μαζί τους, ερωτευόμαστε και εγκαταλείπουμε κι εμείς, ανίκανοι να παραμείνουμε αμέτοχοι σε αυτά τα τόσο ανθρώπινα δράματα, τους τόσο οικείους προβληματισμούς, τις τόσο λιτά και εύγλωττα αποτυπωμένες συναισθηματικές διακυμάνσεις από τον ασυγκράτητο πόθο έως την απόλυτη παραίτηση.

Λάτρις της παγκόσμιας λογοτεχνίας, η Γελένα Λένγκολντ δεν παραλείπει να αποτίσει φόρο τιμής σε ορισμένους από τους αγαπημένους της συγγραφείς, όπως ο Κροάτης ποιητής Ζβόνιμιρ Γκόλομπ, αλλά και στην ίδια την τέχνη της γραφής: Στο διήγημα «Snickers», η αφηγήτρια εμπλέκεται σε έναν μακρύ και αρκετά νυσταγμένο διάλογο με τον εαυτό της, καθώς αγωνίζεται να αποφασίσει αν θα ξυπνήσει για να γράψει κάτι που δεν αποκλείεται να είναι «η καλύτερη ιστορία της», ή θα βυθιστεί στον ύπνο αποδεχόμενη πως έτσι κι αλλιώς θα ήταν αδύνατον να μετατρέψει σε κείμενο τα σουρεαλιστικά θραύσματα του ονείρου της.

j lengold Γραμμένη το 2008, η συλλογή Ο μάγος του λούνα παρκ απέσπασε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας το 2011 και έκτοτε συνεχίζει να μεταφράζεται σε ολοένα και περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Στο μεταξύ, η συγγραφέας, που γεννήθηκε το 1959 στη σέρβικη πόλη Κρούσεβακ και σήμερα ζει στο Βελιγράδι, έχει εκδώσει βιβλία ποίησης, συλλογές διηγημάτων και μυθιστορήματα, κερδίζοντας πολυάριθμες διακρίσεις. Δείγματα του έργου της έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες σύγχρονης σέρβικης ποίησης εντός και εκτός Σερβίας.