fbpx
Alex North: «Οι Σκιές» και «Ο Ψιθυριστής»

Alex North: «Οι Σκιές» και «Ο Ψιθυριστής»

Οι Σκιές

Ο Άλεξ Νορθ αποτελεί ένα μυστήριο από μόνος του. Κανείς δεν γνωρίζει γι’ αυτόν τίποτα περισσότερο απ’ τα όσα παραθέτει το άκρως συνοπτικό βιογραφικό του και πέρα απ’ την εξαιρετικά φειδωλή διαδικτυακή του παρουσία. Εκφράζονται, μάλιστα, υποψίες ότι πρόκειται για συγγραφέα που έχει ήδη γίνει γνωστός με διαφορετικό όνομα (ή επίσης ψευδώνυμο). Σύμφωνα με τον ίδιο, γεννήθηκε στην αγγλική πόλη Λιντς του δυτικού Γιόρκσιρ, όπου ζει με την οικογένειά του μέχρι σήμερα. Εκεί πραγματοποίησε σπουδές φιλοσοφίας και δίδαξε στο τοπικό πανεπιστήμιο, προτού αφιερωθεί στο γράψιμο. Έχει ως τώρα βγάλει δυο μυθιστορήματα, Ο Ψιθυριστής (2019) και Οι Σκιές (2020) –που κυκλοφορούν στην Ελλάδα από τις Eκδόσεις Bell, μεταφρασμένα από τη Βεατρίκη Κάντζολα-Σαμπατάκου–, ενώ προλογίζει την ανθολογία διηγημάτων μυστηρίου Afraid of the Light (2020).

Οι Σκιές είναι το δεύτερο βιβλίο με την υπογραφή του, το οποίο εκδόθηκε πρόσφατα στη χώρα μας. «Σκιές» αποκαλούν οι κάτοικοι της κωμόπολης Γκρίτεν το πυκνό δάσος που απλώνεται πίσω της και το οποίο έχει τη φήμη στοιχειωμένου λαβυρίνθου. Στην παλιά παιδική χαρά του Γκρίτεν συντελέστηκε η ειδεχθής τελετουργική δολοφονία ενός εφήβου από δυο συμμαθητές του, ο ένας απ’ τους οποίους συνελήφθη σε κατάσταση σύγχυσης ύστερα από λήψη υπνωτικών χαπιών, ενώ ο άλλος έγινε άφαντος. Είκοσι χρόνια αργότερα, ο Πολ Άνταμς, συμμαθητής και φίλος των δραστών, επιστρέφει στη γενέθλιά του κωμόπολη για χάρη της ετοιμοθάνατης μητέρας του, η οποία πάσχει από άνοια. Και η άφιξή του συμπίπτει μ’ έναν νέο τελετουργικό φόνο, που αντιγράφει πιστά τον παλιότερο.

Την υπόθεση αναλαμβάνει η υπαστυνόμος Αμάντα Μπεκ, την οποία πρωτογνωρίσαμε γύρω στα μισά του Ψιθυριστή. Σύντομα οι έρευνές της θα της φανερώσουν ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο, σε σειρά φόνων που σημειώθηκαν κατά καιρούς στην ευρύτερη περιοχή του Γκρίτεν. Με τη βοήθεια του διαδικτύου και ενός συναδέλφου της, δεινού χάκερ, εντοπίζει ένα άτομο το οποίο, κρυμμένο πίσω από ψευδώνυμο, δείχνει να συνδέεται άμεσα με τη δολοφονία που «ενέπνευσε» όλες τις επόμενες. Άραγε ο εξαφανισμένος αυτουργός του πρώτου εκείνου φόνου είναι πράγματι ζωντανός και τριγυρίζει ελεύθερος, διαπράττοντας ο ίδιος εγκλήματα ή/και καθοδηγώντας τους επίδοξους μιμητές του; Η πληροφορία ότι και ο δεύτερος δράστης βγήκε πρόσφατα απ’ τη φυλακή οδηγεί την Αμάντα στο πατρικό του σπίτι, όπου την περιμένει μια φρικιαστική ανακάλυψη…

Όποιος κι αν είναι ο Άλεξ Νορθ –είτε alter ego ενός «δοκιμασμένου» συγγραφέα, είτε όντως πρωτοεμφανιζόμενος που για δικούς του λόγους αποκρύπτει την ταυτότητά του– γεγονός είναι ότι πρόκειται για λάτρη και βαθύ γνώστη του μυθιστορηματικού και κινηματογραφικού τρόμου, καθώς και των βιντεοπαιχνιδιών ανάλογης θεματολογίας. Και τα δυο του βιβλία βρίθουν από άμεσες και έμμεσες αναφορές σε λαϊκές δοξασίες και παραδοσιακά τραγούδια, τα λεγόμενα murder ballads, στον Ρόμπερτ Τσέιμπερς (κάθε άλλο παρά τυχαίο το επίθετο ενός από τα πρόσωπα στις Σκιές), στην Άγκαθα Κρίστι, στον Τόμας Χάρις, τον Κλάιβ Μπάρκερ, τον Γουίλιαμ Γκόλντινγκ, τον Στίβεν Κινγκ αλλά και τον Μαρκ Τουέιν. Στις Σκιές, ας πούμε, η συγκινητική φιλία τεσσάρων παιδιών από το Στάσου πλάι μου του Κινγκ μετατρέπεται σε διαστροφική σχέση εξάρτησης και επιβολής, με αποτρόπαιη κατάληξη. Το κλασικό αγγλικό θρίλερ Το καταραμένο σκιάχτρο έχει αφήσει παντού τη ζοφερή του ηχώ, σε αντίστιξη με την εμβληματική, απατηλά καθησυχαστική επωδό απ’ το αργεντίνικο Διαμέρισμα Μηδέν. Ήρωες των βιντεοπαιχνιδιών Dark Fall και Life Is Strange δανείζουν τα επώνυμά τους σε χαρακτήρες του Νορθ, ενώ οι περιγραφές του σε συγκεκριμένες σκηνές παραπέμπουν απευθείας εκεί (καθώς και στα Resident Evil, The Evil Within και The Last of Us). Συχνά μέσα στο κείμενο μνημονεύονται έργα του Κινγκ (Νεκρωταφίο ζώων, Η λάμψη, Το κοράκι), όπως και η φανταστική ανθολογία διηγημάτων τρόμου The Nightmare People, που δανείζεται τον τίτλο της από το καλτ μυθιστόρημα του Λόρενς Γουάτ-Έβανς (1990).

Επαναλαμβάνοντας την τεχνική που είχε επιστρατεύσει στον Ψιθυριστή, ο Νορθ εναλλάσσει τα πρόσωπα και τις χρονικές ακολουθίες της αφήγησης, κατακερματίζοντας τη συνολική εικόνα για να την ανασυνθέσει απ’ την αρχή. Ο ένας από τους ήρωές του, ο Πολ Άνταμς, είναι κι αυτός –σαν τον Τομ Κένεντι του Ψιθυριστή– σχετικός με την τέχνη της συγγραφής, την οποία δεν ασκεί δημιουργικά, αλλά διδάσκει σε φοιτητές. Η Τζένι Τσέιμπερς, σχολικός έρωτας του Πολ, έχει επίσης γίνει συγγραφέας που δημοσιεύει με ψευδώνυμο (για το οποίο, στην προκειμένη περίπτωση, υπάρχει ειδικός λόγος που εξηγείται προς το τέλος, σ’ έναν απρόσμενο ελιγμό της πλοκής). Τα ψευδώνυμα, λογοτεχνικά και διαδικτυακά, οι υπαρξιακές/μεταφυσικές αιχμές στο θέμα της διττής ταυτότητας και του διαλόγου –συμβολικού και κυριολεκτικού– μεταξύ ονείρου και εγρήγορσης, το μυθολογικό, φιλοσοφικό όσο και ψυχολογικό αρχέτυπο του λαβυρίνθου, με το δίμορφο/άμορφο «ένδον κτήνος» του και τον μίτο της Αριάδνης, που επανέρχεται σε πολλαπλές εκδοχές και εικόνες, συναρμόζουν έναν ιστό εφιαλτικά περίτεχνο, πάνω στον οποίο ακροβατούν οι αλλόκοσμοι ίσκιοι που μας στοιχειώνουν, προκαλώντας διαρκώς τη λογική μας και το πώς εισπράττουμε την πραγματικότητα.

Ο αποτροπιασμός και η τρυφερότητα «δένουν» με συγκλονιστική αρμονία, στοιχειώνοντάς μας το μυαλό.

Αν και από άποψη αναγνωσιμότητας ενός βιβλίου (ιδίως εφόσον πρόκειται για αστυνομικό, ή μυστηρίου γενικότερα), το «ψαχνό» της ιστορίας παίζει σημαντικότερο, ίσως, ρόλο από την αμιγώς λογοτεχνική του αξία, στην περίπτωση του Νορθ δεν γίνεται να παραβλέψουμε την κομψότητα και τη γοητεία της γραφής, η οποία αποδίδεται υπέροχα, αψεγάδιαστα στη γλώσσα μας από τη Βεατρίκη Κάντζολα-Σαμπατάκου και αντικατοπτρίζεται στις θαυμάσιες, μινιμαλιστικά εύγλωττες συνθέσεις του εξωφύλλου και στα δυο ως τώρα πονήματα του συγγραφέα.

Ο Ψιθυριστής

Στο πρώτο του βιβλίο, με τον τίτλο Ο Ψιθυριστής –το οποίο έκανε μεγάλη αίσθηση για τον τρόπο χειρισμού του θέματός του, εκτοξεύοντας στα ύψη διεθνώς τη φήμη του Νορθ–, ο πρόσφατα χηρευάμενος συγγραφέας Τομ Κένεντι μετακομίζει μαζί με τον γιο του σ’ ένα ειδυλλιακό χωριουδάκι, σε μια απόπειρα ν’ αφήσουν πίσω τους το τραύμα της απώλειας και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή. Όμως τα πράγματα δεν πάνε, φυσικά, κατ’ ευχήν: υπερευαίσθητος και αλαφροΐσκιωτος, με την αλλόκοτη συνήθεια όχι μονάχα να επινοεί φανταστικούς φίλους, μα και να κουβεντιάζει μαζί τους μιμούμενος τις φωνές τους, ο εφτάχρονος Τζέικ δεν θ’ αργήσει να έχει προβλήματα στο καινούργιο του σχολείο, καθώς και να τραβήξει την προσοχή ενός μυστηριώδους αγνώστου, ο οποίος μπορεί να υπάρχει μόνο στη φαντασία του παιδιού, μπορεί και όχι. Συγχρόνως, η εξαφάνιση ενός άλλου αγοριού, η οποία δείχνει να συνδέεται με τη δράση ενός κατά συρροήν δολοφόνου είκοσι χρόνια πριν, αναστατώνει τη μικρή επαρχιακή κοινότητα, φέρνοντας τον Τομ αιφνιδιαστικά κι επώδυνα αντιμέτωπο μ’ ένα πρόσωπο κι ένα μυστικό από το δικό του μακρινό, απωθημένο παρελθόν…

Στο μεγαλύτερο μέρος της αφήγησης, ο Νορθ αφήνει να λανθάνει και βαθμιαία να καλλιεργείται η υποψία ενός μεταφυσικού στοιχείου, που παρεμβαίνει απροειδοποίητα και σκιαχτερά στη μελαγχολική καθημερινότητα και τη δύσκολη, αμήχανη ενίοτε, συνύπαρξη του Τομ και του γιου του στον απόηχο του πένθους. Η υπόθεση, όπως και το στήσιμο, η ατμόσφαιρα και τα ευρήματά της θυμίζουν κάπως –και ίσως εσκεμμένα– την ταινία Τελευταία κραυγή (2009), βασισμένη σε διήγημα του Ιρλανδού συγγραφέα Τζον Κόνολι: το «τρομακτικό», πιθανώς στοιχειωμένο σπίτι όπου εγκαθίστανται ο Τομ με τον Τζέικ ύστερα από ανεξήγητη, φαινομενικά, επιμονή του μικρού, η σχεδόν αφύσικα οξυμένη διαίσθηση του Τζέικ, το παράξενο, δυσοίωνο τραγουδάκι που μουρμουρίζει δίχως να το έχει ακούσει πουθενά, το «πακέτο των ξεχωριστών πραγμάτων» που κουβαλάει συνεχώς μαζί του, το κοριτσάκι με το παλιομοδίτικο φόρεμα, το ματωμένο γόνατο και τα ξεχτένιστα μαλλιά που τον ακολουθεί παντού – και, βέβαια, ο «Ψιθυριστής». Το τέρας που εμφανίζεται τη νύχτα στο παράθυρο και με την τραχιά του ψιθυριστή του φωνή μαυλίζει τα μοναχικά, πληγωμένα παιδιά. Από κει και κάτω, ωστόσο, ο Νορθ επιλέγει έναν δρόμο αισθητά διαφοροποιημένο, βάζοντας τη δική του ξεκάθαρη σφραγίδα στη διαχείριση της πλοκής και παίζοντας δεξιοτεχνικά με τη λογική και τα νεύρα μας, για να μας οδηγήσει με κομμένη την ανάσα στην κλιμάκωση ενός φινάλε ευφάνταστου όσο και αληθοφανούς, σπαραξικάρδιου και λυτρωτικού μαζί.

A NorthΡίχνοντας ακατάπαυστα μπροστά μας παραπλανητικά στοιχεία που επιδέξια σμίγουν και συγχέονται με τις πραγματικές ενδείξεις, ο συγγραφέας χτίζει χαρακτήρες και «εικονογραφεί» σκηνικά και στιγμιότυπα μ’ ένα αλησμόνητο κράμα ομορφιάς και φρίκης. Ο αποτροπιασμός και η τρυφερότητα «δένουν» με συγκλονιστική αρμονία, στοιχειώνοντάς μας το μυαλό. Στο τέλος, δεν παραλλάσσουμε και πολύ από τον συλλέκτη «ενθυμίων» από τόπους εγκλήματος, ο οποίος κάνει ένα μάλλον σύντομο αλλά θεαματικό πέρασμα, ενσαρκώνοντας ανατριχιαστικά την ηδονοβλεπτική μαγγανεία –αθέλητη ή εκούσια– που ασκεί επάνω μας το μακάβριο.

 

Οι Σκιές
Alex North
μετάφραση: Βεατρίκη Κάντζολα-Σαμπατάκου
Bell
392 σελ.
ISBN 978-960-620-845-4
Τιμή €16,60
001 patakis eshop




 

Ο Ψιθυριστής
Alex North
μετάφραση: Βεατρίκη Κάντζολα-Σαμπατάκου
Bell
448 σελ.
ISBN: 978-960-620-783-9
Τιμή €16,60
001 patakis eshop

 


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Pip Williams: «Το λεξικό των χαμένων λέξεων»

Ένα βιβλίο για τις λέξεις και την ιστορία τους. Για τις λέξεις που χάθηκαν ανά τους αιώνες. Για εκείνες που έχουν άλλη σημασία για τις γυναίκες και άλλη για τους άντρες. Αλλά και ένα βιβλίο για τις...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
J. M. Coetzee: «Ο Πολωνός»

Διαβάζοντας τη νουβέλα Ο Πολωνός (2023) του Τζον Μάξγουελ Κούτσι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει ο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Arturo Pérez-Reverte: «Ο Ιταλός»

Ο πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας από την Καρθαγένη, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, έχει φωτίσει πολλές φορές μέσα από τα μυθιστορήματά του άγνωστες στιγμές της Ιστορίας. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, μέχρι στιγμής,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.