fbpx
Katherine Anne Porter: «Το πλοίο των τρελών»

Katherine Anne Porter: «Το πλοίο των τρελών»

Υπάρχει λόγος που ορισμένα βιβλία γίνονται κλασικά και οι Εκδόσεις Κλειδάριθμος μας θύμισαν πρόσφατα, μέσα από μια νέα έκδοση, το αριστούργημα της αμερικανικής λογοτεχνίας Το πλοίο των τρελών της Κάθριν Ανν Πόρτερ. Ένα βιβλίο που ξεκίνησε να γράφεται το 1941 και ολοκληρώθηκε το 1961. Εξακόσιες τριάντα πέντε πυκνογραμμένες σελίδες, που κουβαλάνε όλα τα πάθη των ανθρώπων κατά τη διάρκεια ενός υπερατλαντικού ταξιδιού.

«Όταν άρχισα να σκέφτομαι το μυθιστόρημά μου, υιοθέτησα αυτή την απλή, σχεδόν οικουμενική εικόνα του πλοίου στο ταξίδι του προς την αιωνιότητα», θα αναφέρει η συγγραφέας προσθέτοντας: «Είμαι κι εγώ επιβάτιδα σ’ αυτό το πλοίο». Επιβάτες και οι αναγνώστες, καθώς το υπερωκεάνιο Βέρα ξεκινάει από τη Βερακρούς του Μεξικού τον Αύγουστο του 1931 με προορισμό τη Γερμανία, με ένα ετερόκλητο πλήθος επιβατών. Μια ολόκληρη κοινωνία με την ποικιλία ανθρώπων της, που είναι εγκλωβισμένοι για εβδομάδες μέσα σε ένα πλοίο, όπου αναγκαστικά ο ένας πέφτει καθημερινά πάνω στον άλλο.

Δύο οι βασικές κατηγορίες επιβατών: της πρώτης θέσης και του κάτω καταστρώματος. Κι αν οι επιβάτες του κάτω καταστρώματος αντιμετωπίζονται όλοι μαζί, οι επιβάτες της πρώτης θέσης, ο καθένας με τα δικά του πάθη και άγχη, αναλύονται ξεχωριστά καθώς το γερμανικό πλοίο με Γερμανό καπετάνιο και πλήρωμα διασχίζει τον Ατλαντικό. Είναι η εποχή που αρχίζει η ιδέα της καθαρότητας της φυλής, «εκεί που οι άντρες ήξεραν ποιος είναι ποιος και τι είναι τι και οι αράπηδες, οι τρελαμένοι οι Σουηδοί, οι Εβραίοι, οι λιγδιάρηδες οι Μεξικάνοι, οι μέθυσοι οι Ιρλανδοί, οι παλιο-Πολωνοί οι βρομο-Ιταλιάνοι, οι Γουινέοι και οι αναθεματισμένοι Γιάνκηδες ήξεραν τη θέση τους κι έμεναν σ’ αυτή». Στο πλοίο ταξιδεύουν εκπρόσωποι σχεδόν όλων των φυλών, όπου όλοι όμως μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους σε αγγλικά ή ισπανικά, αφού ακόμα κι αν προέρχονται από την Ευρώπη, έχουν ζήσει για χρόνια στην αμερικανική ήπειρο.

Οι περιγραφές της μεγάλης κυρίας της αμερικανικής λογοτεχνίας, όπως έχει χαρακτηριστεί η Κάθριν Ανν Πόρτερ, σαγηνευτικές, ζωντανές, αιχμηρές. Τους περισσότερους από τους χαρακτήρες τούς γνωρίζουμε λίγο πριν από την επιβίβασή τους στο πλοίο. «Στη γαλακτερή κάψα ενός πρωινού των αρχών του Αυγούστου, μερικοί φλεγματικοί πολίτες της κοινωνικής τάξης του λευκού λινού διέσχισαν ράθυμα τις ψημένες από τον ήλιο πλάκες της κεντρικής πλατείας, υπό τη σκιά των σκονισμένων δέντρων της φλαμουριάς με το γλυκό άρωμα, και άραξαν στην αυλή του ξενοδοχείου Palacio. Τέντωσαν τα πόδια τους για να δροσίσουν τις σόλες των παπουτσιών τους, χαιρέτησαν με το όνομά του το μουλιασμένο στον ιδρώτα γκαρσόνι και παρήγγειλαν παγωμένους χυμούς μοσχολέμονου».

Από την άλλη πλευρά είναι «Οι επιβάτες που αναδύονταν από το μουχλιασμένο μισόφωτο του παραπήγματος του τελωνειακού ελέγχου, ανοιγοκλείνοντας τα μάτια κόντρα στο εκτυφλωτικό ηλιόφως, θύμιζαν ανεξαιρέτως αρρώστους που σέρνονταν για να μπουν σ’ ένα νοσοκομείο επιστρατεύοντας την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών τους… Ισπανοί, το δέρμα τους ήταν αυτό των ανθρώπων που ζούσαν πεινασμένοι ενώ πέθαιναν στη δουλειά και είχε μια σκούρα, βρόμικη χλομάδα… Τα γυμνά πόδια τους ήταν μελανιασμένα, πετσιασμένα, ανοιγμένα, γρομπιασμένα στις αρθρώσεις, και τα χέρια τους ήταν πρησμένες γροθιές».

Κι ενώ οι επιβάτες της πρώτης θέσης ανησυχούν όταν τους βάζουν σε καμπίνα των τριών αντί των δύο, οι επιβάτες του κάτω καταστρώματος στοιβάζονται με τέτοιον τρόπο, ώστε είναι σχεδόν βέβαιο ότι στην πρώτη θαλασσοταραχή δεν θα έχουν από πουθενά να κρατηθούν, με κίνδυνο να χάσουν και τη ζωή τους.

Οι περιγραφές της μεγάλης κυρίας της αμερικανικής λογοτεχνίας, όπως έχει χαρακτηριστεί η Κάθριν Ανν Πόρτερ, σαγηνευτικές, ζωντανές, αιχμηρές.

Αρχηγός στο πλοίο, «Αδιαμφισβήτητα ο καπετάνιος ακόμα και στο πιο στεριανό μάτι», ο Γερμανός με τη μόνιμη στομαχική καούρα, ο οποίος «Ένιωθε αηδία όταν έβλεπε τις κατώτερες τάξεις να διασκεδάζουν, και πόσο μάλλον όταν αυτή η διασκέδαση λάβαινε χώρα στο πλοίο του…», ενώ όσον αφορούσε τις γυναίκες που έπρεπε να ανέχεται και στο τραπέζι του «ήταν μάλλον οι πρώτες που έπρεπε να μπαίνουν στη θέση τους και να κρατιούνται εκεί…».

Μεγάλη τιμή να κάθεται κανείς στο τραπέζι του καπετάνιου, τιμή η οποία θα αφαιρεθεί από κάποιον όμορφο νεαρό Γερμανό, όταν θα γίνει γνωστό ότι πηγαίνει να πάρει από τη Γερμανία την Εβραία σύζυγό του για να επιστρέψουν μαζί στις επιχειρήσεις του στο Μεξικό. Κι ενώ ο Γερμανός ξεκινάει το ταξίδι του ερωτευμένος κι ανυπόμονος να ξαναβρεθεί με τη σύζυγό του, όλα όσα συμβαίνουν στο πλοίο θα τον κάνουν να ξανασκεφτεί την επιλογή του, ενώ ποθεί την Αμερικανίδα συνεπιβάτιδά του, Τζέιν.

Η Αμερικανίδα ζωγράφος «Τζέιν έιντζελ» ταξιδεύει με τον ζωγράφο σύντροφό της «Ντέιβιντ ντάρλινγκ» προς τη Γερμανία, ένας προορισμός που επιλέχτηκε στην τύχη, μια και η μία ονειρευόταν ένα ταξίδι στο Παρίσι και ο άλλος στη Μαδρίτη. Κι ενώ οι δυο τους πληγώνονται ακατάπαυστα μεταξύ τους, ίσως όλα θα μπορούσαν να διορθωθούν εάν υπήρχε τρόπος «Σε τούτο το καταραμένο συνωστισμένο πλοίο για να περάσουν μερικές νύχτες μαζί… αυτό που ήθελε το λαχταρούσε με το αθόρυβο μένος του υψηλού πυρετού και την παραίτηση του ονείρου». Στο πλοίο αυτό, όμως, μόνο τα παντρεμένα ζευγάρια μπορούν να κοιμούνται μαζί, αφού οι καμπίνες είναι χωρισμένες σε αντρών, γυναικών.

Η κοινωνική ζωή του καραβιού περιστρέφεται γύρω από τις ώρες του φαγητού· η στιγμή που σπάει τη μέρα σε μέρη. Όλοι έχουν κάποιον να κουβεντιάσουν τις ώρες αυτές εκτός από τον χερ Λέβενταλ, τον Εβραίο, που έχει τοποθετηθεί μόνος του στο χειρότερο τραπέζι, ο οποίος «αποσύρεται στο σκοτεινό και αποπνικτικό γκέτο της ψυχής του και θρηνεί με όλη την πενθούσα, μοιρολογίστρα συντροφιά που βρίσκει εκεί…».

Αστείρευτες φαίνονται οι ποσότητες αλκοόλ που υπάρχουν στο πλοίο και δεν χάνεται καμία ευκαιρία για να καταναλωθεί αυτό πριν, μετά ή κατά τη διάρκεια του φαγητού.

Ανάμεσα στους επιβάτες μπορεί να βρει κανείς όλα τα δείγματα της ανθρώπινης φυλής, τον χερ Γκλόγκεν, ο οποίος φέρει «μία από τις πιο ακραίες μορφές καμπούρας που είχε δει ποτέ του, στην πλάτη ενός νάνου, ο οποίος, από ψηλά, φαινόταν σαν να είχε πόδια προσαρτημένα στους ώμους του…». Τους πανέμορφους τσιγγάνους, οι οποίοι δεν κρύβουν ότι ουσιαστικά πρόκειται για μια παρέα από πόρνες και τους προαγωγούς τους, με τα πιο εκνευριστικά δίδυμα που μπορεί κανείς να συναντήσει. Το νιόπαντρο ζευγάρι αλλά και το άμεμπτο ζευγάρι με τον γιο και τα πολλά χρόνια γάμου, την κόμισσα με τα υπέροχα κοσμήματα, η οποία βρίσκεται υπόκράτηση για κάποια επανάσταση, τους Κουβανούς φοιτητές που δεν σταματάνε να πειράζουν τους επιβάτες και να τραγουδάνε την «Cucaracha», την όμορφη γυναίκα που δεν ξέρει αν θέλει πια άλλους θαυμαστές, την άσχημη νεαρή κοπέλα, ερωτευμένη κρυφά με K A Porterέναν από τους Κουβανούς φοιτητές, την κουτσομπόλα, τη νεαρή πλούσια μητέρα, τον όμορφο νεαρό υποχρεωμένο να χάνει όλη τη διασκέδαση υπηρετώντας τον ετοιμοθάνατο πλούσιο θείο. Κι όλα αυτά με φόντο «τους ξανθομάλληδες, πολύ νέους, μάλλον κοντούς, λευκοντυμένους αξιωματικούς του πλοίου και το πλήρωμα των μεγαλόσωμων, γεροδεμένων ναυτών με τα μάλλον αγριωπά πρόσωπα».

Κι ενώ οι επιβάτες αρχίζουν να κατεβαίνουν στα διάφορα λιμάνια της Ευρώπης: «Ποτέ δεν ξεχνάμε ότι είμαστε ξένοι μεταξύ μας κι ότι δεν συμπαθιόμαστε. Όλοι πηγαίνουμε κάπου αλλού, και όλοι θα χαρούμε που δεν θα ξαναϊδωθούμε».

 

Το πλοίο των τρελών
Katherine Anne Porter
μετάφραση: Έφη Τσιρώνη
Κλειδάριθμος
640 σελ.
ISBN 978-960-645-063-1
Τιμή €18,80
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Pip Williams: «Το λεξικό των χαμένων λέξεων»

Ένα βιβλίο για τις λέξεις και την ιστορία τους. Για τις λέξεις που χάθηκαν ανά τους αιώνες. Για εκείνες που έχουν άλλη σημασία για τις γυναίκες και άλλη για τους άντρες. Αλλά και ένα βιβλίο για τις...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
J. M. Coetzee: «Ο Πολωνός»

Διαβάζοντας τη νουβέλα Ο Πολωνός (2023) του Τζον Μάξγουελ Κούτσι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει ο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Arturo Pérez-Reverte: «Ο Ιταλός»

Ο πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας από την Καρθαγένη, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, έχει φωτίσει πολλές φορές μέσα από τα μυθιστορήματά του άγνωστες στιγμές της Ιστορίας. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, μέχρι στιγμής,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.