John Connolly: «Το βιβλίο των οστών»

Ανάλαφρο παρά την πληθώρα φόνων, Το βιβλίο των οστών, που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Bell, δίνει την ευκαιρία στους φανατικούς αναγνώστες του John Connolly να παρακολουθήσουν τον αγαπημένο τους ιδιωτικό ντετέκτιβ Πάρκερ να τα βάζει με την πηγή του κακού. Η ιστορία έχει ήδη αρχίσει από προηγούμενα βιβλία, αυτό όμως δεν αποτελεί εμπόδιο στο να διαβαστεί το τελευταίο βιβλίο της σειράς και ως αυτοτελής περιπέτεια, κάνοντας τους αναγνώστες να αναζητήσουν και τα προηγούμενα βιβλία.

Το χιούμορ κυριαρχεί στην αρχή της ιστορίας, καθώς ο Πάρκερ καταφθάνει στο Φοίνιξ της Αριζόνα, μια περιοχή που ποτέ δεν είχε συμπαθήσει. Δεν θα καθίσει όμως πολύ εκεί. Όσο χρειάζεται για να αναλάβει μια νέα αποστολή, όσο χρειάζεται για να διαπιστώσει ότι το ακρωτηριασμένο πτώμα που βρέθηκε σε έναν εγκαταλειμμένο καταψύκτη σε μια μάντρα δεν ανήκει στη Μορς, μια γυναίκα που όλοι θα εύχονταν να δουν νεκρή. Το κυνήγι για τον εντοπισμό της Μορς και του Κουέιλ, του παράξενου δικηγόρου, με τον οποίο διαπράττουν μαζί τις δολοφονίες, ξεκινάει.

Ο αναγνώστης σύντομα διαπιστώνει ότι το κακό υπάρχει σχεδόν παντού, χωρίς να χρειάζεται δικαιολογίες, όπως στο κόψιμο της γλώσσας μιας γυναίκας. Γιατί άραγε κάποιος θα μπορούσε να το κάνει; «Γιατί έτσι: επειδή απέρριψε τον λάθος άντρα, επειδή έφερε αντίρρηση να τη βιάσουν, επειδή κάποιος από την οικογένειά της δεν έδειξε αρκετό σεβασμό, επειδή είναι γυναίκα ή επειδή κάποιος βαρόνος δεν είχε τι να κάνει το μεσημέρι. Επομένως: γιατί έτσι».

Το κακό εισχωρεί σιγά σιγά στον κόσμο, όσο ο Άτλαντας, ένα παμπάλαιο βιβλίο, αρχίζει να αποκαθίσταται. Η ιστορία ξεκινάει βασιζόμενη σε ρεαλιστικά στοιχεία, όσο όμως οι σελίδες περνάνε, όσο βρίσκονται οι σελίδες του Άτλαντα οι οποίες είχαν χαθεί, το υπερφυσικό εισχωρεί στο Βιβλίο των οστών. «Όσο περισσότερα μέρη του Άτλαντα βρίσκονται, τόσο πιο γρήγορα μεγαλώνει η ρωγμή. Βρες τις τελευταίες σελίδες και θα ανοίξεις μια τρύπα ανάμεσα στις πραγματικότητες».

Τα κεφάλαια μικρά, εναλλάσσονται σαν κινηματογραφικές σκηνές γρήγορα, μεταφέροντας τον αναγνώστη από την Αμερική στην Ευρώπη, από την Ολλανδία στο Λονδίνο, από τον έναν ήρωα στον άλλον. Ο αναγνώστης δεν έχει πρόσβαση μόνο στις σκέψεις και τις πράξεις του Πάρκερ, ο οποίος ακολουθώντας τα ίχνη προς την Ευρώπη προσπαθεί να εμποδίσει τον Κουέιλ να ολοκληρώσει την αποκατάσταση του Άτλαντα, διαπράττοντας μερικούς ακόμα φόνους. Έχει πρόσβαση και στο μυαλό και τις ενέργειες της επίσημης αστυνομίας, κάποιων ασφαλιστικών ερευνητών αλλά και των δολοφόνων.

Ο συγγραφέας διαχειρίζεται μια σειρά από πρωτότυπες και ενδιαφέρουσες ιδέες. Τι θα γινόταν αν υπήρχαν πολλά παράλληλα σύμπαντα; Αν το ένα μπορούσε να εισχωρήσει στο άλλο; Αν δεν ήταν διακριτά τα σύνορα του χώρου και του χρόνου;

Η διαφθορά έχει τη δική της οσμή; Οι περιγραφές της σωματικής αποφοράς της Μορς είναι τόσο έντονες, που ο αναγνώστης νομίζει ότι μπορεί και ο ίδιος να τη μυρίσει. «Είχε εκπλαγεί από το πόσοι πολλοί από εκείνους που είχαν επιζήσει από επιθέσεις κατά συρροή δολοφόνων ανέφεραν πως οι δράστες ανέδιδαν μια οσμή, μια χημική έκφραση της ηθικής διαφθοράς τους».

Μπορεί άραγε να μολυνθεί μια περιοχή, η οποία έχει ποτιστεί με αίμα; Που έχει χρησιμοποιηθεί για να εκτελεστούν αιρετικοί, στην οποία έχουν καεί άνθρωποι στην πυρά κατά εκατοντάδες, έχουν βράσει σε δοχεία με λάδι, έχουν κρεμαστεί κάτω από τα κλαδιά ενός δέντρου; Όλα αυτά τα πτώματα που έχουν σαπίσει κάτω από τις πλάκες, μπορούν να επηρεάσουν τις πράξεις των ανθρώπων που θα ζήσουν στην ίδια γη ακόμα και αιώνες μετά;

Τα κεφάλαια μικρά, εναλλάσσονται σαν κινηματογραφικές σκηνές γρήγορα, μεταφέροντας τον αναγνώστη από την Αμερική στην Ευρώπη, από την Ολλανδία στο Λονδίνο, από τον έναν ήρωα στον άλλον.

Ενδιαφέρουσες οι περιηγήσεις σε θρησκευτικά κυρίως μνημεία, στα οποία όμως ο συγγραφέας δίνει έναν ζοφερό ρόλο. Έτσι λοιπόν στις ευχαριστίες αποφεύγει να αναφέρει τα ονόματα όσων των βοήθησαν στην έρευνά του για την Εκκλησία της Παρθένου Μαρίας στο Φέρφορντ, με τα υπέροχα βιτρό παράθυρα. Κι αυτό γιατί τα παράθυρα αυτά παρουσιάζονται σχεδόν σατανικά στην πλοκή του βιβλίου και δεν θα ήθελε να κατηγορηθούν όσοι του έδωσαν πληροφορίες για τον τρόπο κατασκευής και την ομορφιά τους. Προτρέπει μάλιστα τον αναγνώστη να αφήσει μια δωρεά εάν επισκεφτεί την εκκλησία, ώστε να μετριαστεί η ενοχή του.

Θρησκευτικές αιρέσεις και δοξασίες υπαρκτές ή λιγότερο υπαρκτές καθοδηγούν τις πράξεις ηρώων, που πιστεύουν ότι η λύτρωση βρίσκεται σε κάποιον πράσινο θεό που ζει στις ρίζες των δέντρων ή στα απομεινάρια του παρεκκλησιού του Εκκλησιάσματος του Αδάμ πριν από την Εύα και της Εύας πριν από τον Αδάμ.

Ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει το νομικό σύστημα του Λονδίνου για περισσότερα από 200 χρόνια, ενώ η φίρμα Κουέιλ φαίνεται να μεταβιβάζεται σε συγγενείς που μοιάζουν ιδιαίτερα μεταξύ τους. Επίσης, μέσα από την Εθνική Βιβλιοθήκη του Λονδίνου και την αγάπη βιβλιοπωλών για το βιβλίο, μαθαίνει ότι ένα βιβλίο μπορεί να είναι πολύ περισσότερα πράγματα από τα περιεχόμενά του.

Κάθε χαρακτήρας, ακόμα κι όταν ο ρόλος του είναι μικρός, δεν αντιμετωπίζεται ως δεύτερος ρόλος από τον συγγραφέα, ο οποίος δίνει αναλυτικά στοιχεία για όλους τους ήρωές του, περιγράφοντας διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης προσωπικότητας και επιφυλάσσοντας κι εκεί ανατροπές.

Μικρές ειρωνικές πινελιές διατρέχουν την ιστορία, ακόμα κι αν πρόκειται για μερικούς ακόμα φόνους. «Η γυναίκα του τον άφηνε για λάθη του παρελθόντος, ενώ σήμερα ήταν πολύ καλύτερα… Εντάξει, είχε περάσει από το να κοιμάται με γυναίκες στο να τις σκοτώνει, αλλά κανείς δεν είναι τέλειος». Και η διαχρονική και διεθνής έλλειψη πόρων από την αστυνομία. «Τσιγκουνιές. Σε λίγο θα ζητάμε από τους ανθρώπους να συλλαμβάνονται μόνοι τους».

Κι όταν το κακό θα έχει επικρατήσει, άραγε πόσοι θα καταλάβουν ότι κάτι άλλαξε; «Αναρωτήθηκε αν οι περισσότεροι άνθρωποι θα το πρόσεχαν όταν ο Άτλαντας θα είχε τελειώσει τη δουλειά του. Δε θα έσπαγαν σφραγίδες, δεν θα εμφανίζονταν σημάδια στον ουρανό. Αυτός ο κόσμος, είχε πει ο Κουέιλ, θα συνέχιζε σχεδόν όπως και πριν, εκτός για εκείνους που θα καταλάβαιναν πού και πώς έπρεπε να κοιτάξουν… θα παρακολουθούσαν το τέλος της ανεκτικότητας και την υποταγή των αδύναμων στους ισχυρούς. Θα γίνονταν μάρτυρες της ανισότητας, του δεσποτισμού και της περιβαλλοντικής καταστροφής. Οι αδαείς και οι ιδιοτελείς θα τους έλεγαν πως αυτή είναι η φυσική τάξη των πραγμάτων. Αλλά μέσα στις καρδιές τους θα ήξεραν κάτι περισσότερο και θα ένιωθαν φόβο».

J Connolly Το βιβλίο τελειώνει με τον Πάρκερ να πετυχαίνει στην αποστολή του. Μήπως όμως ο Άτλαντας έχει προλάβει να κάνει αρκετό κακό; Μήπως οι σκιές έχουν προλάβει να δραπετεύσουν;