fbpx
Rachel Cusk: «Περίγραμμα»

Rachel Cusk: «Περίγραμμα»

Η Φαίη, διαζευγμένη Βρετανίδα συγγραφέας και μητέρα, ταξιδεύει στην Ελλάδα, αλλά τίποτα από την Ελλάδα δεν την ενδιαφέρει. Ούτε ο μύθος της, ούτε το τοπίο, ούτε ο πολιτισμός, ούτε τα αρχαία της, ούτε τα νέα, ούτε η ελληνική γλώσσα, που δεν είναι «διεθνής». Γιατί έρχεται, λοιπόν; Έρχεται για να διδάξει σε καλοκαιρινά σεμινάρια δημιουργικής γραφής (μοντέρνο πεδίο δράσης). Θα λέγαμε και δημιουργικής αφήγησης, αφού ο κάθε ένας από τους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεται, και οι μαθητές της, παρακινείται από τη Φαίη να μιλήσει εκτενώς για τον εαυτό του –όνειρα, επιθυμίες, φαντασιώσεις– χωρίς εκείνη να λέει τίποτα για τον δικό της. Το Περίγραμμα λοιπόν είναι μια ανθολογία προσωπικών εξομολογήσεων, στις οποίες παρεμβαίνει εκείνη μόνο αν είναι εξαιρετική η περίσταση που το απαιτεί. Σαν να λέμε, συλλέγει υλικό. Δεν την ενδιαφέρει το άτομο, αλλά τα λεγόμενα. Και ως καθηγήτρια δημιουργικής γραφής, δεν την ενδιαφέρει το τι λένε, αλλά το πώς το λένε.

Πρώτος αφηγητής ο παρακαθήμενός της στην πτήση της προς την Αθήνα. Έλληνας, μεσόκοπος, με μεγάλη μύτη σαν ράμφος. Εκείνος μιλάει, εκείνη ακούει. Είναι πλούσιος, γόνος οικογένειας πλοιοκτητών, έχει σκάφος, την προσκαλεί και μέσα σε λίγες μέρες τής εκμυστηρεύεται όλη τη ζωή του, σαν στον εξομολόγο ή τον ψυχαναλυτή του. Έχει τρεις αποτυχημένους γάμους, προβλήματα με τα παιδιά του και με την καριέρα του (όπως και αυτή). Είναι πομπώδης, αντιφατικός, μάταιος, αλλά ταυτόχρονα είναι ήρεμος, εστιασμένος σε αυτό που κάνει και ευγενικός.

Μετά είναι οι μαθητές στο μάθημα γραφής. Η Φαίη ακούει υπομονετικά, εφόσον πληρώνεται γι’ αυτό, τις περιγραφές τους, τις ιστορίες που θέλουν να γράψουν και τη ζωή που προσπαθούν να δημιουργήσουν. Ο Παναγιώτης, φίλος της από χρόνια, δημοσιεύει μεταφράσεις αγγλικής γλώσσας, αλλά η δουλειά του είναι επηρεασμένη από την ελληνική ύφεση και δεν τα πάει καλά. Ο Ράιαν, Ιρλανδός συνάδελφος, έμαθε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ελλάδα ότι στην τοπική γλώσσα η λέξη «έλλειψη» σημαίνει «να κρύβεσαι πίσω από τη σιωπή» (στοιχείο σημαντικό για την εξέλιξη της ιστορίας και τον χαρακτήρα της αφηγήτριας).

Η Φαίη ανακαλύπτει σιγά σιγά ότι, στις συνομιλίες με τους παλιούς φίλους και συναδέλφους στα καφέ και τα εστιατόρια της πλατείας Κολωνακίου, αποκτά υπόσταση, αρχίζει να σχολιάζει, να ρωτάει, να συνομιλεί με την κυριολεκτική σημασία της λέξης και, ενώ ζούσε στο περιθώριο των αφηγήσεων των άλλων, ακούγοντας και φιλτράροντας τα λόγια τους, τώρα αρχίζει και εκείνη να αποκτά το δικό της Περίγραμμα και εντοπίζει τη δική της «έλλειψη». Διότι από τη ζωή της λείπουν τα πάντα. Η «έλλειψή» της συνίσταται από τη συζυγική εγκατάλειψη, τα παιδιά της που έχει αφήσει πίσω στο Λονδίνο, το είναι της που είναι χωρίς σώμα, αποστειρωμένη οντότητα με πολλές ρομαντικές απογοητεύσεις· «μια κάθοδος στο χάος, σ’ έναν περιδινούμενο κόσμο όπου όλα ήταν ακατανόητα, όπου η απουσία του άντρα της ήταν σαν την απουσία ενός μαγνητικού κέντρου». Εδώ, λοιπόν, και η απόσυρσή της στον μέσα εαυτό της.

«Μου χρειάζονται οι άλλοι για να γνωρίσω εμένα».

Χωρίς να νοιάζεται για κανέναν άνθρωπο, απαθής και αόρατη, ζει και θα ζει ως το τέλος σαν αυτός να είναι ο τρόπος της αυτοθεραπείας της. Τα γεγονότα της ζωής δεν έχουν πλέον αρχή, μέση, τέλος, αλλά απλώς συνθέτουν μια αλυσίδα που αποτελείται από πράγματα παρατηρήσιμα.

Ποιος παρατηρεί ποιον και ποιος ακούει ποιον, είναι αδύνατο να αγνοηθεί. Οπαδός της φιλοσοφικής απάθειας, δεν θυμώνει ποτέ και δεν ξαφνιάζεται (νιρβάνα ή στωικισμός;), βρίσκοντας δύναμη σε κάτι αόρατο, μέσω του οποίου ανυψώνεται ήσυχα σαν πνεύμα. Οι ζωές των άλλων γίνονται ψηφίδες της δικής της ζωής, επαληθεύοντας αυτό που έλεγε ο Ζαν-Πολ Σαρτρ: «Μου χρειάζονται οι άλλοι για να γνωρίσω εμένα». Έτσι, είτε για σύζυγο πρόκειται είτε για παιδιά ή χρήματα, είναι οι άλλοι που στήνουν με τις αφηγήσεις τους το Περίγραμμά της. Ένα Περίγραμμα γεμάτο εκπλήξεις και μετατροπές όπως και η ζωή, στην οποία τα πάντα ρει.

Η Φαίη και οι αφηγητές της, στην ουσία, συμβάλλουν σε ένα ενιαίο αφήγημα που η σημαντικότητά του οφείλεται στη δημιουργική, όχι γραφή, αλλά αφήγηση. Ένα κολάζ με ποικίλα και διαφορετικά κομμάτια που, αν δεν καταγραφεί, κινδυνεύει να λησμονηθεί ή ακόμα και να διαστρεβλωθεί. Η προσωπική περιπέτεια αναδύεται από το καταπιεσμένο εγώ στο βάθος του είναι.

R CuskΤο ερώτημα που πρέπει να γεννηθεί στον αναγνώστη νομίζω ότι είναι: Γιατί η συγγραφέας τοποθετεί τη δράση του έργου της στην Ελλάδα, γιατί καλοκαίρι και γιατί εργάζεται πυρετωδώς; Η παρακινδυνευμένη απάντηση είναι πως η Ελλάδα και, κυρίως, το ελληνικό φως είναι ο ψυχικός προβολέας που σε φωτίζει και ανακαλύπτεις τον εαυτό σου. Από εκεί προκύπτει και η εξομολογητική διάθεση των αφηγούμενων, αλλά ίσως έτσι ερμηνεύεται και η μεταστροφή της πρωταγωνίστριας να θέλει να επισκεφτεί την αρχαία Αγορά στην Αθήνα, να δει τα ακέφαλα αγάλματα των θεαινών (σαν να είναι και αυτές γυναίκες με χαμένο μαγνητικό κέντρο) και να δοκιμάσει το σουβλάκι. Και, για να ανατρέξουμε στον συμπατριώτη της, τον Λόρενς, την ευτυχία μιας γυναίκας δεν την εξασφαλίζουν τα χιλιόμετρα που θα γράψει στη γραφομηχανή –συγγραφέας ούσα– αλλά η ισορροπία της προσωπικής ζωής. Αλλιώς μιλάμε για μια γυναίκα «με τη σιγουριά του κόκορα». Έτσι, οι αφηγηματικές ψηφίδες των άλλων και η δική της συνθέτουν την ίδια τη ζωή, που το πέρασμα του χρόνου αναδιαμορφώνει το είναι της.

Το μυθιστόρημα μας προσφέρεται στη μετάφραση της Αθηνάς Δημητριάδου.

 

Περίγραμμα
Rachel Cusk
μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου
Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
247 σελ.
ISBN 978-960-01-2000-4
Τιμή €14,00
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Pip Williams: «Το λεξικό των χαμένων λέξεων»

Ένα βιβλίο για τις λέξεις και την ιστορία τους. Για τις λέξεις που χάθηκαν ανά τους αιώνες. Για εκείνες που έχουν άλλη σημασία για τις γυναίκες και άλλη για τους άντρες. Αλλά και ένα βιβλίο για τις...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
J. M. Coetzee: «Ο Πολωνός»

Διαβάζοντας τη νουβέλα Ο Πολωνός (2023) του Τζον Μάξγουελ Κούτσι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει ο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Arturo Pérez-Reverte: «Ο Ιταλός»

Ο πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας από την Καρθαγένη, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, έχει φωτίσει πολλές φορές μέσα από τα μυθιστορήματά του άγνωστες στιγμές της Ιστορίας. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, μέχρι στιγμής,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.