Shari Lapena: «Το ζευγάρι της διπλανής πόρτας»

Πόσο καλά γνωρίζεις τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας; Πόσο καλά άραγε γνωρίζεις τον άνθρωπο που μοιράζεστε την ίδια πόρτα; Τελικά πόσο καλά γνωρίζεις τον ίδιο τον εαυτό σου;

Το ζευγάρι της διπλανής πόρτας τιτλοφορείται το βιβλίο της Καναδής συγγραφέως Σάρι Λαπένα, ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, η λύση του οποίου απέχει πολύ από αυτό που θα μπορούσε να φανταστεί στην αρχή ο αναγνώστης. Μέσα από τις σελίδες του αναρωτιόμαστε πόσο καλά τελικά γνωρίζουμε οποιονδήποτε με τον οποίο ερχόμαστε σε επαφή, συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μας. Μόνο ο ντετέκτιβ Ράσμπακ φαίνεται να γνωρίζει τα περισσότερα για τους χαρακτήρες που μπλέκονται στην υπόθεση απαγωγής ενός βρέφους. Ίσως επειδή έχει δει πολλά πίσω από κλειδωμένες πόρτες που αναγκάστηκε να ανοίξει.

Η Ανν και ο Μάρκο βρίσκονται για τραπέζι γενεθλίων στους γείτονές τους, την εκθαμβωτική Σύνθια και τον ήσυχο Γκρέαμ. Μόνο που έχουν αφήσει μόνη της, στο διπλανό ακριβώς σπίτι, τη νεογέννητη κόρη τους. Η Σύνθια το έχει ξεκαθαρίσει. Δεν θέλει παιδιά στο τραπέζι. Και ο Μάρκο πείθει την Ανν ότι δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα. Κάθε μισή ώρα, ένας από τους δυο τους πηγαίνει και τη βλέπει. Εκτός αυτού, έχουν και τον ασύρματο που θα τους ειδοποιήσει αν η μικρή κλάψει. Βρίσκονται εξάλλου στο διπλανό διαμέρισμα. Κάπως έτσι η ώρα φτάνει 1:30 μετά τα μεσάνυχτα και η Ανν και ο Μάρκο γυρίζουν σπίτι τους έχοντας πιει αρκετά. Μόνο που όταν πηγαίνουν να δουν τη μικρή τους, διαπιστώνουν ότι η κούνια είναι άδεια.

Από εκεί και πέρα τα πάντα καταρρέουν για το νεαρό ζευγάρι. Και εκτός των άλλων, έχουν να αντιμετωπίσουν και τα κύματα μίσους από δημοσιογράφους και γείτονες. Ποια μάνα αφήνει μόνη της στο σπίτι τη νεογέννητη κόρη της, για να πάει να διασκεδάσει; Η Ανν αρχίζει να σκέφτεται ότι έχουν δίκιο. Θα μπορούσε να μισήσει τον Μάρκο που την έπεισε να πάνε στο τραπέζι, αν δεν τον αγαπούσε τόσο πολύ. Αν δεν αισθανόταν ότι είναι ο μόνος άνθρωπος που είναι τόσο δυστυχισμένος όσο η ίδια, ο μόνος άνθρωπος που μπορεί να τη στηρίξει.

Εκτός από τους δημοσιογράφους, έχουν να αντιμετωπίσουν και την αστυνομία, η οποία αντί να τους προστατεύσει, ανακρίνει τους ίδιους ξανά και ξανά. Και όσο οι ανακρίσεις προχωράνε, τόσο αντιλαμβάνονται ότι έχουν πράγματα που θα ήθελαν να κρύψουν.

Η συγγραφέας μεταδίδει στον αναγνώστη από την αρχή της ιστορίας, πολύ έντονα, την αγωνία ενός ζευγαριού που χάνει το μωρό του. Το πρώτο και μοναδικό παιδί τους. Τις τύψεις που τους κυριεύουν διότι το άφησαν μόνο του. Και σιγά σιγά ξεδιπλώνει σε βάθος τους χαρακτήρες. Πρόσωπα που δεν είναι απαραιτήτως αυτό που φαίνονται. Μια μεγάλη ανατροπή έρχεται περίπου στη μέση του βιβλίου, όπου όλα αρχίζουν να φαίνονται διαφορετικά. Δεν είναι όμως η μοναδική ανατροπή. Η συγγραφέας δεν επιζητεί να το παίξει έξυπνη στον αναγνώστη, να τον εντυπωσιάσει με ένα εντελώς αναπάντεχο φινάλε των τελευταίων σελίδων. Τον οδηγεί σιγά σιγά στην επίγνωση του τι θα μπορούσε να έχει συμβεί, δίνοντάς του όχι στοιχεία από αυτά που αφήνει πίσω του ο απαγωγέας, αλλά στοιχεία των χαρακτήρων όλων των ατόμων που εμπλέκονται στο δράμα. Μόνο που κάποιοι νομίζουν ότι είναι έξυπνοι, ενώ κάποιοι είναι πραγματικά έξυπνοι. Όλοι όμως μπορούν να πιαστούν. Και μια ενέργεια που έγινε για άλλο σκοπό μπορεί κάτω από συγκεκριμένες περιστάσεις να χρησιμοποιηθεί εντελώς διαφορετικά.

Κοφτός ο τρόπος γραφής, λέει όσα χρειάζεται να ειπωθούν. Η ιστορία ξετυλίγεται κυρίως μέσα από διαλόγους, μια ιστορία που διαβάζεται σαν να παρακολουθείς κινηματογραφική ταινία.

Όταν όλα μοιάζουν να βαδίζουν προς την καταστροφή, αποδεικνύεται ότι μπορούν να γίνουν ακόμα πιο χάλια.

«“Ο κόσμος λέει συνεχώς ψέματα, απ’ όσο ξέρω”, λέει ο Ράσμπακ. “Εσύ νομίζεις ότι λέει ψέματα;” “Όχι. Αλλά έχει κάτι που με προβληματίζει και δεν ξέρω τι είναι. Φαινόταν νευρική σαν να μην έλεγε όλη την αλήθεια ή σαν να μας έκρυβε κάτι”.»

Αυτό φαίνεται να είναι από την αρχή το πρόβλημα για τους γονείς που έχουν χάσει το μωρό τους και για την αστυνομία που το ψάχνει. Ο κόσμος λέει συνεχώς ψέματα. Ακόμα και όταν δεν έχει κανέναν λόγο, ακόμα και όταν θα τον συνέφερε να πει την αλήθεια. Καμιά φορά όμως είναι δύσκολο να ζήσεις με την αλήθεια.

Η συγγραφέας γνωρίζει πώς να κορυφώνει την ψυχολογική κατάσταση των ηρώων της, παρασύροντας και τον αναγνώστη σε μια αγωνία από την οποία δεν απαλλάσσεται παρά μόνο μετά το τέλος του βιβλίου. Οι ήρωες και οι πράξεις τους τον επηρεάζουν συναισθηματικά σαν να πρόκειται όντως για τους ανθρώπους της διπλανής του πόρτας.

Η μητρότητα απασχολεί τη συγγραφέα, καθώς και πώς βιώνουμε την επιτυχία και την αγάπη. Πώς νιώθει μια μητέρα που πάσχει από επιλόχεια κατάθλιψη, ενώ βλέπει άλλες μητέρες να είναι τρισευτυχισμένες κρατώντας τα μωρά τους; Πόσο αλλοιώνεται η προσωπικότητα μιας γυναίκας όταν γίνεται μητέρα; Πόσο μπορεί να επηρεάσει η αλλαγή της τη σχέση της με τον σύντροφό της και με φίλους που την είχαν γνωρίσει ως επιτυχημένη επαγγελματία; Μέχρι πού μπορεί να σπρώξει κάποιον η ανάγκη για επιτυχία; Η αγάπη για τα χρήματα; Πότε μπορεί να γίνει αποδεκτή μια απιστία; Πού στηρίζονται οι σχέσεις; Πώς εκφράζεται τελικά η αγάπη;

photo Shari Lapena Το τέλος στο βιβλίο ανατρέπεται αρκετές φορές, όχι μόνο ως προς το ποιος και γιατί έχει απαγάγει το βρέφος, αλλά και ως προς την τύχη των ηρώων, όσο ιστορίες και ψεύδη ξεσκεπάζονται. Όταν όλα μοιάζουν να βαδίζουν προς την καταστροφή, αποδεικνύεται ότι μπορούν να γίνουν ακόμα πιο χάλια. Ότι υπάρχει ακόμα κάτι που δεν έχει συμβεί. Και όταν όλα μοιάζουν τακτοποιημένα, μια στιγμή, μια λάθος φράση, μπορεί να ανατρέψει και πάλι τα πάντα.