Stephen King: «Πύρινη οργή» και «Τέλος βάρδιας»

Οι φανατικοί αναγνώστες του Στίβεν Κινγκ ένιωσαν δικαιωμένοι όταν ξεκίνησε η επανέκδοση των μυθιστορημάτων του αγαπημένου τους συγγραφέα στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος. Πλέον κανείς δεν θα μπορούσε να τους κατηγορήσει για φίλους των ελαφρών αναγνωσμάτων και θα μπορούσαν να τα τοποθετήσουν με καμάρι στη βιβλιοθήκη τους.

Βέβαια, τα βιβλία του Στίβεν Κινγκ ποτέ δεν ήταν ελαφρά. Τα κλασικά βιβλία τσέπης έχουν γνωρίσει συχνά στο κοινό αριστουργήματα της λογοτεχνίας. Τα βιβλία του Στίβεν Κινγκ ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Και δεν παλιώνουν ποτέ – όσο παλιά κι αν τα έχει γράψει ο συγγραφέας τους, ο οποίος διαρκώς συστήνει στο κοινό νέες ιδέες για το από πού μπορεί να προέλθει το κακό.

Δύο από τα τελευταία βιβλία που κυκλοφόρησαν οι Εκδόσεις Κλειδάριθμος είναι το Πύρινη οργή, που πρωτοκυκλοφόρησε στην Αμερική το 1980, και το τρίτο μέρος της τριλογίας του ανθρώπου με τη Μερσεντές, Τέλος βάρδιας, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2016.

Μπορεί τα μυθιστορήματα του Στίβεν Κινγκ να εκφράζουν το εξωπραγματικό, διαβάζοντάς τα όμως νιώθεις ότι δεν είναι απίθανο να συμβεί. Ίσως κιόλας να έχει συμβεί κάτι από αυτά, απλά να μην το γνωρίζουμε. Ποιος ξέρει αν κυβερνήτες και επιστήμονες δεν κάνουν πειράματα σε ανθρώπους με τρόπους που ποτέ δεν θα τολμούσαν να παραδεχτούν; Πόσα γνωρίζουμε για το πόσο μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά μας το διαδίκτυο και κάποιος επιδέξιος χειριστής από πίσω του;

Τα βιβλία του Στίβεν Κινγκ, πριν από έργα επιστημονικής φαντασίας, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως βαθιά πολιτικά και κοινωνικά. Η νοοτροπία της εξουσίας και η ανάγκη να καταπολεμηθεί βρίσκεται στα περισσότερα βιβλία του. Περιγράφει συναισθήματα που μπορεί να ωθήσουν σε ακραίους τρόπους συμπεριφοράς. Όπως η μοναξιά και η έλλειψη αποδοχής. Δεν έχει σημασία αν αυτά που γράφει «δεν μπορούν να συμβούν». Το γενικότερο πλαίσιο είναι παρόν στη ζωή μας.

Η Πύρινη οργή ξεκινάει με τον Άντι και την κόρη του, την Τσάρλι, που προσπαθούν να ξεφύγουν από τους διώκτες τους. Από την αρχή γίνεται φανερό ότι κάτι τρομερό έχει συμβεί στη μητέρα της Τσάρλι. Ο Άντι και η Τσάρλι μπορεί να φαίνεται ότι έχουν όλες τις πιθανότητες εναντίον τους, αφού αυτοί που τους κυνηγάν δεν είναι άλλοι από το επίσημο κράτος, έχουν όμως τις δικές τους ξεχωριστές ικανότητες. Ικανότητες για τις οποίες έχουν γίνει στόχος.

Η νοοτροπία της εξουσίας και η ανάγκη να καταπολεμηθεί βρίσκεται στα περισσότερα βιβλία του. Περιγράφει συναισθήματα που μπορεί να ωθήσουν σε ακραίους τρόπους συμπεριφοράς. Όπως η μοναξιά και η έλλειψη αποδοχής. Δεν έχει σημασία αν αυτά που γράφει «δεν μπορούν να συμβούν». Το γενικότερο πλαίσιο είναι παρόν στη ζωή μας.

Όλα ξεκινάν πολλά χρόνια πριν, πριν από τη γέννηση της Τσάρλι, όταν ο Άντι και η γυναίκα του, με την οποία ακόμα ούτε καν γνωρίζονταν, αποφάσισαν να συμμετάσχουν σε ένα επιστημονικό πείραμα. Ένα πείραμα που προσπάθησαν να ξεχάσουν μετά. Ένα πείραμα για το οποίο, απ’ ό,τι φάνηκε, κανείς δεν γνώριζε τις συνέπειες. Μια από τις συνέπειες είναι οι ξεχωριστές ιδιότητες του παιδιού τους που γεννιέται. Ένα παιδάκι που, όποτε θυμώνει, ανάβει φωτιές. Φωτιές έντασης ανάλογα με την ένταση του θυμού του.

Όλα όμως, όσο καλά κι αν φαίνονται οργανωμένα από τις μυστικές υπηρεσίες ενός φαύλου κράτους, μπορούν να γκρεμιστούν από τον ίδιο τον τρόπο που λειτουργεί αυτό το κράτος. Ακόμα και η ακριβότερη και πιο καλοστημένη μηχανή μπορεί να καταρρεύσει εξαιτίας μιας μηχανικής αστοχίας. Επειδή, λόγου χάρη, κάποιος γερουσιαστής είχε κάνει δουλειές με τον κουνιάδο του. Διότι αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στην Ελλάδα. Μόνο που στην Ελλάδα ο βουλευτής και ο κουνιάδος είναι από εδώ και οι μυστικές υπηρεσίες απ’ έξω.

Ποιος, άραγε, είναι ο χειρότερος δολοφόνος; Αυτός με το άσχημο πρόσωπο που παίρνει τις εντολές και εκτελεί ή ο κουστουμαρισμένος που τις δίνει καθισμένος στο γραφείο του; Ο Στίβεν Κινγκ καταφέρνει να κάνει τον κάθε χαρακτήρα τρομακτικό με τον τρόπο του, αλλά συγχρόνως του παρέχει και τα ελαφρυντικά, στοιχεία για τα οποία μπορεί να νιώσει συμπάθεια ο αναγνώστης. Ο καθένας έχει τους λόγους του που κατέληξε να είναι αυτό που είναι.

«Του ζητούσαν να υπογράψει ένα χαρτί για τα προσωπικά του αντικείμενα, ενώ είχαν δολοφονήσει τη γυναίκα του, είχαν κυνηγήσει στη μισή χώρα τον ίδιο και την Τσάρλι και, στη συνέχεια, τους είχαν απαγάγει και τους κρατούσαν φυλακισμένους». Πλέον δεν είχε σπίτι, αλλά σίγουρα δεν θα ήθελε να χάσει κάποιο από τα κλειδιά που του επέστρεφαν. Μπορεί να ήθελε να ανοίξει κάποιο μπουκάλι, ας πούμε. Το χιούμορ είναι παρόν, ενώ περιγράφεται το παράλογο των κυβερνητικών λειτουργών.

Όσον αφορά το Τέλος βάρδιας, διαβάζεται άνετα ακόμα κι αν οι αναγνώστες δεν έχουν διαβάσει τα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας. Απλώς τελειώνοντάς το κανείς θα θελήσει να αναζητήσει και τα δύο πρώτα. Οι ιστορίες του Στίβεν Κινγκ δεν χάνουν την ομορφιά τους, ακόμα κι αν γνωρίζεις το τέλος.

Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας αναφέρεται στο φαινόμενο της αυτοκτονίας σε συνδυασμό με τη χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών, ειδικά στην εφηβεία. Ο Μπρέιντι, ο δολοφόνος με τη Μερσεντές, βρίσκεται σε κατάσταση φυτού, απ’ ό,τι πιστεύουν οι γιατροί του και το δικαστικό σύστημα στο νοσοκομείο, ύστερα από το χτύπημα στο κεφάλι που του έχει δώσει η Χόλι, όταν προσπάθησε να ανατινάξει μια ολόκληρη αίθουσα συναυλιών. Για την κατάσταση του μυαλού του αρχίζουν να αμφιβάλλουν ο Μπιλ Χότζες, ο αστυνόμος που τον κυνηγούσε από το πρώτο βιβλίο, με τη συνεργάτιδά του Χόλι και τον Τζερόμ, τον τρίτο της παρέας, όταν αρχίζουν και αυτοκτονούν τα παρ’ ολίγον θύματα των προηγούμενων εγκλημάτων του.

Οι ιστορίες του Στίβεν Κινγκ δεν χάνουν την ομορφιά τους, ακόμα κι αν γνωρίζεις το τέλος.

Μήπως τελικά ο Μπρέιντι, ειδικός στις νέες τεχνολογίες, έχει καταφέρει με κάποιον τρόπο να τους ξεγελάσει όλους; Έχει αναπτύξει άραγε ο Μπρέιντι ξεχωριστές ικανότητες ή δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από το Ίντερνετ; «Σκέφτεται, και δεν είναι η πρώτη φορά, ότι το χάρισμα της τηλεκινησίας δεν είναι τίποτα συγκριτικά με τη δύναμη του διαδικτύου. Είναι σίγουρος ότι χιλιάδες αυτοκτονίες έχουν επωαστεί μέσα στη δυνατή σούπα των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης, όπου τα τρολ δίνουν και παίρνουν και το μπούλινγκ συνεχίζεται αμείωτο».

«Ποτέ δεν έχουν σημασία οι λόγοι, γιατί η αυτοκτονία είναι αντίθετη προς κάθε ανθρώπινο ένστικτο, είναι μια τρέλα», θα σκεφτεί ο Μπιλ. Ο Μπιλ, ο οποίος ψάχνοντας τα αίτια του πρίγκιπα της αυτοκτονίας, θα καταλάβει πόσα κοινά έχει με τον καρκίνο. «Καραδοκεί, φτιάχνει τον στρατό του και στέλνει τους στρατιώτες σε μυστικές αποστολές στους πνεύμονες, στους λεμφαδένες, στα οστά και στον εγκέφαλο. Μετά εξαπολύει μια επίθεση-αστραπή, χωρίς να αντιλαμβάνεται, μες στη βλακώδη απληστία του, ότι η νίκη θα τον σκοτώσει. Εκτός αν αυτό επιδιώκει. Ίσως ο καρκίνος μισεί τον εαυτό του, ίσως γεννήθηκε με την επιθυμία να σκοτώσει όχι τον ξενιστή, αλλά τον ίδιο του τον εαυτό».

Κι όμως, τα βιβλία του Στίβεν Κινγκ είναι κατά βάση αισιόδοξα. Το καλό μπορεί να μην καταφέρει να νικήσει ολοκληρωτικά το κακό, υπάρχει όμως η διάθεση για αγώνα. Δεν αφήνει τη μάχη. Και αν δεν κερδίσει μικρές μάχες, μπορεί να καταφέρει τελικά να κερδίσει τον πόλεμο.

king «Σκέφτεται ότι ορισμένοι άνθρωποι χαραμίζουν αδιάφορα αυτό που άλλοι θα πουλούσαν και την ψυχή τους για να το εξασφαλίσουν: έναν υγιή οργανισμό, ένα απαλλαγμένο από πόνους κορμί. Και γιατί ποιο λόγο; Επειδή παραείναι τυφλοί, παραείναι συναισθηματικά ευάλωτοι ή υπερβολικά εγωπαθείς για να δουν τον ήλιο που ανατέλλει, όταν φεύγει το σκοτάδι. Τον ήλιο που πάντα ανατέλλει, όσο ζει και αναπνέει κανείς».