fbpx
Έφη Μιχάλαρου: «Σε α’ ενικό & β’ πληθυντικό (βιβλία Ι και ΙΙ)»

Έφη Μιχάλαρου: «Σε α’ ενικό & β’ πληθυντικό (βιβλία Ι και ΙΙ)»

Με τον τίτλο των βιβλίων της Σε α’ ενικό & β’ πληθυντικό Ι και ΙΙ ηΈφη Μιχάλαρου επιδιώκει να μας αποκαλύψει την αξία της καλλιτεχνικής πράξης μέσα από τη δυαδική ιδιότητα της θέασης. Η θέαση λειτουργώντας άλλοτε παθητικά (ως πρόσληψη) κι άλλοτε ενεργητικά (ως πρόσληψη και παραγωγή) αποκαλύπτει τις κρυφές πτυχές κάθε καλλιτεχνικής διαδικασίας, αφού η τέχνη δεν είναι τίποτα άλλο από το αισθητικό αποτέλεσμα μιας μοναδικής σύλληψης (καλλιτέχνη) και μιας συλλογικής τελικής απογραφής (κοινό). Σε αυτή τη θέση βρίσκουμε από τη μία τον καλλιτέχνη, ως κοσμικό παρατηρητή και δημιουργό του δικού του σύμπαντος, από την άλλη τον διαβιβαστή, δηλαδή τον κριτικό, θεωρητικό και ιστορικό τέχνης, που καλούνται να αποκωδικοποιήσουν, να συγκρίνουν και να αναλύσουν το έργο, πάντα μέσα από το κοινωνικό πλαίσιο, αναγνωρίζοντας έτσι την αισθητική του αξία. Συναντάμε ακόμα τον συλλέκτη, τον καλλιτεχνικό θεσμό, τους φορείς που αναδεικνύουν την καλλιτεχνική δημιουργία αλλά και τον απλό θεατή, τον κύριο αποδέκτη του έργου, ως μορφή κι ως μέρος της δικής του συνολικής διαδικασίας. Και κάπου εκεί ανάμεσα βρίσκουμε μια εργασία σαν αυτήν που καταγράφει τις αθέατες πτυχές της καλλιτεχνικής πράξης με τη μορφή ενός ντοκουμέντου.

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, με την πρώτη ανάγνωση, πως πρόκειται για μια σειρά από τυπικές συνεντεύξεις ανθρώπων της τέχνης που μιλούν για το έργο τους, αποκαλύπτοντας τις ιδιαίτερες συνθήκες δημιουργίας, μέσα από κοινωνικές πτυχές και ιστορικά γεγονότα. Όμως σε ένα μετα-επίπεδο αναγνωρίζουμε την προσπάθεια της συγγραφέως να πραγματοποιήσει μια ουσιαστική εθνογραφική μελέτη, στην οποία ο αισθητικός κόσμος, σε ανθρωποκεντρικό επίπεδο, αποτυπώνει όχι μόνο την εποχή αλλά και τη λειτουργία του καλλιτεχνικού δημιουργήματος μέσα σε αυτήν. Οι μαρτυρίες που κατατίθενται και στα δύο βιβλία της Μιχάλαρου μας αποκαλύπτουν την αμφίδρομη λειτουργία της αισθητικής οπτικής και της ιστορικότητάς της μέσα σε έναν κοινό παρανομαστή, όπου το καλλιτεχνικό γεγονός ή το καλλιτεχνικό έργο δεν μπορεί να αναγνωστούν παρά μόνο μέσα από τη χρονική τους διαδρομή και την τοπικότητά τους. Οι 50 μαρτυρίες που εμπεριέχονται συνολικά (25 σε κάθε βιβλίο) μας μυούν σε έναν κόσμο που αντλεί ερεθίσματα από τον προσωπικό κοινωνικό τους ιστό. Αυτές οι καταθέσεις, σαν μια σειρά από χαμένα κομμάτια που λείπουν από τη σύνταξη του κυρίαρχου έργου, συνθέτουν ένα παζλ αποτελώντας τις κρυφές πτυχές που μας αποκαλύπτονται με τη μορφή μιας εκ βαθέων ατομικής ομολογίας. Εκεί μέσα θα βρούμε σκέψεις, ιδέες και γεγονότα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, επιμελητών κι ανθρώπων της τέχνης, που είτε έφυγαν από τη ζωή ή είναι ακόμα εν ενεργεία. Κάποιες από αυτές πρωτοπαρουσιάστηκαν στο διαδικτυακό περιοδικό τέχνης dreamideamachine.com, όπως των καλλιτεχνών Γιώργου Λάππα, Marilyn Arsem, Βλάσση Κανιάρη, Μανώλη Μπαμπούση κ.ά., ενώ άλλες δόθηκαν σε προσωπικό επίπεδο ή παρουσιάστηκαν σε άλλα έντυπα, όπως του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα (Καθημερινή, 1993), του Νίκου Κεσσανλή (Link, 1998-99), της Λυδίας Δαμπασίνα (Παρίσι, 2018), της Λήδας Παπακωνσταντίνου (Σπέτσες, 2018) κ.ά. Άλλες μαρτυρίες φωτίζουν πλευρές που αναδεικνύουν τη συνολική παρουσία της τέχνης σε διεθνές και τοπικό επίπεδο, όπως του Ντέννυ Ζαχαρόπουλου, ιστορικού/κριτικού τέχνης και καλλιτεχνικού διευθυντή της Πινακοθήκης, Μουσείων και Συλλογών του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), της Adelina von Fürstenberg, επιμελήτριας, πρωτοπόρου στον κλάδο και στη διεύρυνση της σύγχρονης τέχνης, του Leevi Haapala, επιμελητή και διευθυντή του φινλανδικού μουσείου σύγχρονης τέχνης Kiasma, του Γιώργου Χαρβαλιά, καλλιτέχνη κι αντιπρύτανη της Α.Σ.Κ.Τ., κ.ά.

Ο ολιστικός τρόπος με τον οποίον η συγγραφέας προσεγγίζει το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την κατανόηση της καλλιτεχνικής έκφρασης και την αναγκαιότητά της στην κοινωνική ζωή, αφού η αισθητική οπτική απορρέει από το βίωμα και την αποκωδικοποίησή του. Κρατώντας μια χρονική συνέχεια που ξεκινά από το 1993 έως το 2018 (1ο βιβλίο) και φτάνοντας στη γενιά του ’60 μέχρι και τη γενιά του 2000 (2ο βιβλίο), η Μιχάλαρου καταγράφει τα στάδια μιας ιστορικής καλλιτεχνικής διαδρομής που ξεφεύγει από τα σύνορα της χώρας, αφού συνεντεύξεις όπως αυτές του Αμερικάνου καλλιτέχνη της ποπ αρτ Jeff Koons ή της Λιβανογαλλίδας αρχιτεκτόνισσας Hala Warde και του Κουβανού καλλιτέχνη Ricardo Brey κινούνται στον διεθνή χώρο, και ιδιαίτερα σε διαφορετικά καλλιτεχνικά ρεύματα και είδη.

Ο ολιστικός τρόπος με τον οποίον η συγγραφέας προσεγγίζει το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την κατανόηση της καλλιτεχνικής έκφρασης και την αναγκαιότητά της στην κοινωνική ζωή, αφού η αισθητική οπτική απορρέει από το βίωμα και την αποκωδικοποίησή του.

Και στα δύο αυτά βιβλία διαπιστώνει κανείς πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζει ο/η συγγραφέας σε βάθος πολλά και διαφορετικά πεδία. Στην προκειμένη περίπτωση η κριτική ματιά και η ιστορική γνώση χαρτογραφούν το πεδίο της τέχνης μέσα από τη δημοσιογραφική μεθοδολογία, η οποία αποσαφηνίζει το αντικείμενο μελέτης με αναφορές στο πρόσωπο, τον χώρο, τον χρόνο και τη μορφή. Η συγγραφέας με τα ερωτήματα που θέτει επιδιώκει πρωτίστως να γνωρίσουμε τον άνθρωπο και μέσα από αυτόν να συναντήσουμε το έργο και τις κρυμμένες του πτυχές, εγγίζοντας τον αισθητικό, κοινωνικό και συχνά πολιτικό του κόσμο. Εξάλλου, μέσω της αναγνώρισης της κοινωνικής ταυτότητας, το έργο αποκτά σαφήνεια, εξανθρωπίζεται, μετατρέπεται σε οικείο αντικείμενο. Οι συνεντεύξεις αποκαλύπτουν ουσιαστικά το παρασκήνιο μιας καλλιτεχνικής πράξης που μόνο με τη δημοσιογραφική μεθοδολογία μπορεί να ανασυρθεί, αφού κάθε καλός δημοσιογράφος οφείλει να εκμαιεύει την αλήθεια σε ό,τι μελετά χωρίς να γίνεται ένας τυπικός καταγραφέας γεγονότων. Σε αυτές τις συνεντεύξεις μαθαίνουμε πώς γεννιέται μια ιδέα, ακολουθούμε τα βήματα της σκέψης του παρουσιαζόμενου, ενώ μας ανοίγεται διάπλατα το σκηνικό της μετατροπής της σε καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Το βιβλίο κινείται σε μια συγκεκριμένη δομή: η εκάστοτε παρουσίαση ξεκινά με την κατάθεση των προσωπικών σκέψεων του καλεσμένου, συνεχίζει με ένα μικρό εισαγωγικό κείμενο της συγγραφέως (που αναφέρεται στη ζωή και το έργο του προσκεκλημένου) και καταλήγει σε μια σειρά ερωτήσεων-απαντήσεων με τη μορφή συνέντευξης.

Συγκριτικά στα δύο βιβλία της Έφης Μιχάλαρου υπάρχουν κάποιες διαφορές, αφού στο πρώτο παρουσιάζονται Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες, ιστορικοί και επιμελητές, ενώ στο δεύτερο περισσότερο καλλιτέχνες που ασχολούνται με πολλά διαφορετικά είδη τεχνών, όπως είναι οι εγκαταστάσεις, η εικαστική φωτογραφία, τα δρώμενα, ενώ συμπεριλαμβάνονται και αρχιτέκτονες, γραφίστες, κινηματογραφιστές και εικονογράφοι. Οι καλλιτέχνες που παρουσιάζονται δεν ακολουθούν κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο σχετικά με τον χώρο ή τη δραστηριότητά τους, αφού πολλοί από αυτούς εμπλέκονται με πολλές ef mixalarou22καλλιτεχνικές μορφές, ενώ πρόκειται και για νεοεμφανιζόμενους καλλιτέχνες και για ήδη αναγνωρισμένους, εκ των οποίων άλλοι κινούνται σε τοπικό, άλλοι σε διεθνές επίπεδο, με κοινό στοιχείο την ποιοτική δουλειά, την αναγνωσιμότητα, τη θέση που κατέχουν στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι και την ιδιοτυπία του έργου τους. Η ίδια η συγγραφέας αναφέρει πως έχει στη διάθεσή της περί τις 200 συνεντεύξεις από ανθρώπους της τέχνης. Αυτό φυσικά ακούγεται σαν μια υπόσχεση για συνέχιση αυτής της τόσο σημαντικής καταγραφής, με την ελπίδα ότι οι συνεντεύξεις θα παραμείνουν ως αυθεντικά ιστορικά ντοκουμέντα μιας καλλιτεχνικής ζωής που συνεχώς αλλάζει πρόσωπα, μακραίνει ορίζοντες και προεκτείνει τα τοπία της σύγχρονης αισθητικής και πνευματικής μας ζωής σε ένα ατέρμονο ταξίδι.

 

Σε α’ ενικό & β’ πληθυντικό (βιβλία Ι και ΙΙ)
Έφη Μιχάλαρου
dreamideamachine publications
271 σελ.


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΤΕΧΝΕΣ
Σταύρος Αθανασιάδης – The KRAH: «Στη χώρα που δεν είχε κύκλους»

Ένα κόμικ σε τέσσερις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, φαρσί, αραβικά) και σε έντυπη, ψηφιακή και ακουστική έκδοση είναι αν μη τι άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον και πρωτότυπο εγχείρημα. Μιλάμε για το βιβλίο Στη χώρα...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΤΕΧΝΕΣ
Τάσος Ζαφειριάδης – Θανάσης Πέτρου: «Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα»

Το Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα είναι ένα graphic novel για τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-1941, με το πολύ πρωτότυπο του εγχειρήματος να είναι ότι βασίζεται σε μια ηχογραφημένη αφήγηση σε κασέτα των 60 λεπτών....

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΤΕΧΝΕΣ
Ηλίας Π. Βουτιερίδης: «Μέρες πολέμου – Ώρες ανάπαυλας»

Είναι γνωστή η δημοσιογραφική ιδιότητα του πολυμερούς Ηλία Βουτιερίδη, αν και εκδοτικά υποτιμημένη σε σχέση με άλλες δραστηριότητές του. Οι κριτικές-φιλολογικές του επιδόσεις, χάρη στην έκδοση και...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.