Λίλυ Εξαρχοπούλου: «Λαθραία οργή»

Όταν περιγράφεις ένα πλήθος είναι σαν να συμπαρασύρεσαι ή σαν να ποδοπατιέσαι από αυτό. Κι όταν και αν γλιτώσεις από τη συντριβή κάτω από το άγριο ποδοβολητό και ξεπροβάλεις με τις πατούσες των άλλων κολλημένες στο πρόσωπό σου τότε μεταμορφώνεσαι, γίνεσαι ένας άλλος, ένας μεταμορφωμένος άλλος. Ένας μεταμορφωμένος οργισμένος άλλος. Ένας μεταμορφωμένος οργισμένος άλλος που λαθραία κοιτά τη ζωή με λοξό μάτι.

Η παραδοχή της μεταμόρφωσης ότι έγινες ένας άλλος ως άθροισμα και γινόμενο των μαθηματικών πράξεων των άλλων πάνω στο ταλαιπωρημένο σου σαρκίο οδηγεί στο να είσαι εσύ για σένα αυτό που αντιμάχεται το να είσαι εσύ για τους άλλους. Αυτός ο μεταμορφωμένος οργισμένος άλλος, που αφήνει «το μίσος του να ξεσαλώνει, χωρίς να κατατρώει την ύπαρξη, χωρίς να αισθάνεται ανέστιο και μόνο, αρχίζει ν’ αφήνει με τη σειρά του τα σημάδια του στους άλλους». Είμαι η γυναίκα που αφήνει σημάδια/ Πρόσεξέ με/ Σάρκα στη σάρκα/ Πνεύμα στο πνεύμα/ Συγγενεύουν τα πλήθη/

Το κλειδί της αντοχής για να συνεχίσει ο ποιητής την καθημερινή συναλλαγή και συνθηκολόγηση με τη ζωή κρύβεται στην έμφυτη περιέργειά του να την αναλύσει, να την καταλάβει, εντέλει να τη συγχωρέσει για τον μανιασμένο τρόπο που τον τυραννά και τον φθείρει ανεπανόρθωτα, που τον προσβάλλει και πάνω του βιαιοπραγεί και που τον αφανίζει τρώγοντάς τον λίγο λίγο αργά και βασανιστικά την κάθε μέρα.

Για να συγχωρέσεις όμως τη βία της ζωής και τα τερτίπια και τα σαδομαζοχιστικά παιχνίδια που σου παίζει, χρειάζεται να είσαι εφοδιασμένος όπως η ποιήτρια Λίλυ Εξαρχοπούλου με μια άγρια αγάπη που πηγάζει από το πιο βαθύ σου κύτταρο. Τότε μόνον από της ζωής ο οργανοποιός θα γίνεις της ζωής ο οργανοπαίκτης και θα βρίσκεις νόημα και συνοχή στην πολυπλοκότητα που σε χαρακτηρίζει, έχοντας πλέον την πεποίθηση ότι η ζωή μπορεί να κατανοηθεί. Να προκαλείς σωματικό/ νοητικό οργασμό/ Ώσπου ν’ αποφασίσω τη γήινη τη φύση να απορρίψω/ Όλα αυτά μοβόρικα μπορεί να σου φανούν/

Όμως εσύ που είσαι ένας άνθρωπος της λογικής πώς μπορείς να γίνεσαι παράλογος, πώς μπορείς να χάνεις τον έλεγχο της λογικής, τον έλεγχο της γραφής, να παρασύρεσαι από ένα κύμα ασυνειδήτου; Ένα κύμα ασυνείδητης παρεκτροπής;

Πρώτα επιδεικνύεις τον φόβο και μετά τον σκοτώνεις. Αυτό το όχημα της ζωής το φτιάχνει ο ποιητής με μια υποψία αιωνιότητας και με τη συνειδητοποίηση ότι οφείλει να μένει καθαρός, να μένει ο εαυτός του, γιατί είναι κάτι που συμβαίνει, μέσα στο πλήθος να χάνει τον εαυτό του. Είναι το ίδιο πλήθος που τον καταπραΰνει από την αγωνία του υπάρχειν και γι’ αυτό και προσφεύγει σε αυτό, όμως και τον στριμώχνει παράλληλα στο ασφυκτικό κοινωνικό του πλαίσιο με τους κανόνες και τις απαιτήσεις του που τον κάνουν ανελεύθερο και δέσμιο του φόβου, κάτι που δεν γνώριζε όταν γεννήθηκε, γιατί γεννήθηκε ελεύθερος. Ο φόβος μου με φόβο ξεπερνιέται/ Ξερνάει φόβο που με φόβο θα αμυνθεί/ Άσπιλοι κι ανέραστοι κι οι δυο/ Το φονικό μας φόβο σεργιανάμε/ Αστέριωτοι, λειψοί

Και αυτό το πιο βαθύ κάτι είναι το εκχύλισμα που προκύπτει από την απόσταξη της μεταμόρφωσης.

Πόσο συχνά όμως η φανταστική ζωή που δεν έχουμε ζήσει γίνεται όλο και πιο ελκυστική από την πραγματική ζωή που περιμένει να βιωθεί. Λίγοι χαρακτηριστικοί στίχοι: Έλα γλυκιά μου να με δεις σε ονειρεμένο τόπο/ ένα φουλάρι να σου πλέξω στα μαλλιά/ ένα κουκλάκι να σου δώσω αγκαλιά. Και αλλού: Θα γίνω εμφανής Εγώ/ που αθέατη γυρνάω τα βράδια στα σκοτάδια όνειρα/

Σύμφωνα με τον Βρετανό φιλόσοφο και ψυχαναλυτή Άνταμ Φίλιπς: «Αυτή η φανταστική ζωή που δεν έχουμε ζήσει γίνεται πιο ζωντανή και σημαντική από τη ζωή που έχουμε στην πραγματικότητα. Αυτό που δεν στάθηκε δυνατό να πραγματοποιηθεί γίνεται η ιστορία της ζωής μας. Η ζωή μας γίνεται ένας παρατεταμένος θρήνος για τις ζωές που δεν καταφέραμε να ζήσουμε, μια πληγή που δεν κλείνει». Άρα καταλήγουμε να γινόμαστε παρατηρητές του αβίωτου τοπίου της ζωής μέσα από το πρίσμα της βιωμένης τέχνης μας και τότε ως εκ θαύματος μέσα από την ενασχόληση με την ποιητική τέχνη, όπως αυτή που κομίζει η Λίλυ Εξαρχοπούλου, προκύπτει το πιο βαθύ κάτι. Και αυτό το πιο βαθύ κάτι είναι το εκχύλισμα που προκύπτει από την απόσταξη της μεταμόρφωσης. Η ανάγκη του ποιητή να θέλει μέσα από μια νοητική, πνευματική επαναστατική δράση και αντίδραση να μεταμορφώσει τον εαυτό του και τον κόσμο.

Η ποιήτρια χαλιναγωγώντας τα ατίθασα άλογα των στίχων της που ρουθουνίζουν και ξεφορτώνοντας από πάνω τους πλουμίδια φλύαρα και περιττά, ερμηνεύει τον ιδεατό και μη ιδεατό κόσμο με αφοπλιστική ειλικρίνεια φιλτράροντάς τον μέσα από τα προσωπικά της βιώματα. Παράλληλα καταπιάνεται με τον άνθρωπο και τον εαυτό του, αναγνωρίζοντας και ξεσκεπάζοντας την τυραννία της ψευδαίσθησης που τον κατατρώει. Το κέντρο της ύπαρξης γίνεται η σκηνή της δικής της θεατρικής πραγματικότητας, μια χαρτογράφηση ανεκπλήρωτης ζωής ή πολλών ανεκπλήρωτων ζωών που βρίθουν από ματαιώσεις, όπως και ταπεινώσεις. Το μέλλον του παρελθόντος περιμένει την πραγματικότητα να οργιάσει, αφήνοντας τη φαντασία να αναπαυτεί από το κοπιώδες έργο της να καλύπτει τις ατέλειες του κόσμου.

Ν’ αρχίσω απ’ το τέλος ν’ αριθμώ;/ Όσο δεν γίνονται οι αριθμοί μητρώο/ στης μνήμης τα αζήτητα, τα αδιαφιλονίκητα/ Μπορώ για εκείνους να είμαι βέβαιη, ικανοποιημένη/ που απ’ τους ζωντανούς μου παραμένω στοιχειωμένη/ Θερμά κιτάπια υπερμεγέθους ευφορίας/ Να ζούμε πλάνητες είτε όχι/ Μέσα στη πόλης το αδιάφορο μετόχι/

lexarch «Όλη αυτή την πραγματικότητα τη ζούσα με ένα αίσθημα μη πραγματικότητας της πραγματικότητας» γράφει η Βραζιλιάνα συγγραφέας Κλαρίσε Λισπέκτορ στο μυθιστόρημα Τα κατά Α.Γ. πάθη κι είναι αυτή η αίσθηση της βιωμένης μη πραγματικότητας και της μη βιωμένης πραγματικότητας που κατατρέχει με μια συναρπαστική αμεσότητα ως προς την αφηγηματική δεινότητα και την εξομολογητική της ποιητική χροιά, η στεντόρεια φωνή της ποιήτριας.