Μάρκος Μέσκος: «Όνειρα στον Άδη»

«Όνειρα στον Άδη», εδώ στην άκρη του κόσμου δεν θα πάψει να ονειρεύεται… Με αυτή τη φράση ξεκινάει ο Μάρκος Μέσκος –με όχημα παλιό μα σίγουρο τις λέξεις– αυτό το ποιητικό ταξίδι στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών, στον κόσμο των ονείρων και των αναμνήσεων, στον κόσμο των αστεριών και των χωμάτων, σε αυτόν τον «κόσμο τον μικρό, τον μέγα» όπου ζωή και θάνατος ανταμώνουν από τη στιγμή της γέννας μας και περπατούν αντάμα.

Η Ιστορία, ατομική και συλλογική, πάντα παρούσα στο έργο του μεγάλου ποιητή –«Θαρρείς σελίδες Ιστορίας ο Ουρανός»– γράφεται κι εδώ με το αίμα προσώπων ανώνυμων, «ανθρώπων προσφιλών χαμένων από τη μάνα τους στον άγνωστον προορισμό», ανθρώπων που περνούν στην αιωνιότητα και σαλεύουν ωσάν ζωντανοί ανάμεσά μας μέσα από τη Μνήμη και τον Λόγο:

[…]
των νεκρών οι κραυγές από τον κάτω Κόσμο
γιατί αναχώρησαν άδικα από τη ζωή σκο-
τωμένοι – χαρά και αγάπη και φιλιά
των φλοίσβων και ίχνη λευκά των πουλιών
στο ακρογιάλι

Και πού τελειώνει το όνειρο και αρχίζει η ζωή, πού περπατούν οι ζωντανοί, πού οι νεκροί μας, σε ποια γωνιά η μέρα ξεψυχά κι η νύχτα βασιλεύει, όλα ρευστά· πρωτεϊκά κι αμφίβολα τα όρια του κόσμου: «Όλα τελειώνουν όλα σαν όνειρο αρχίζουν/ χαράζει βραδιάζει σαν αστραπή που δέρνει/ το αμίλητο τσάι του βουνού/ όπου ανθίζει», «Ου Τόπος», «γιατί λένε πως όλοι θ’ ανταμώσουν εκεί κάτω».

ΤΗΣ ΜΙΝΙΑΣ

Μάνα της Μάνας
Πάρε από το χέρι το κορίτσι που κατέβηκε βιαστικά και σεργιάνισέ το στον Άδη —
Έχει ωραία τοπία εκεί
Έχει αστέρια ο ουρανός έχει αγάπη;

Μα πάντα αυτή η αγωνία του χοϊκού ανθρώπου για τον «Ου τόπο», η νηφάλια αγωνία του ποιητή που αισθάνεται πως «σώνεται το λάδι· το καντήλι τρεμοσβήνει», που πορεύεται αποφασιστικά προς αυτή την άλλη όχθη, για «ν’ ανταμώσει τους άλλους που φύγανε νωρίς». Πώς θα είναι άραγε εκεί; «Υπάρχουν πετούμενα στον Άδη; Γιατί δεν απαντούν οι λέξεις;»

Στο «τυφλό ταξίδι» προς αυτόν τον αναπόφευκτο «Αιώνιο Χειμώνα», ο ποιητής εύχεται «να πάρει φεύγοντας μαζί του όλο το φως πρώτη του Μάη», ενώ του «αρκεί μια γωνιά/ εκεί που ανταμώνει το ανοιξιάτικο πουλί/ με το ζουμπούλι στο χώμα ανθίζοντάς το». Τα πουλιά, τα πουλιά και τα τραγούδια του γενέθλιου τόπου. Τα χελιδόνια και τα κοτσύφια. Οι γκορτσιές και τα λουλούδια. Η βροχή και το χιόνι. Το νερό που «κελαρύζει και θυμάται», η μητέρα πατρίδα που τον γέννησε κι έθρεψε τα χρόνια του, που έθρεψε τις λέξεις του, την ποίησή του, αυτήν που του επιτρέπει «στον Άδη όνειρα σκιές στον Παράδεισο»:

ΠΟΙΗΣΗ

Σαν αίσθηση διπλό αγέρι ταραχή και πάθος
και προσδοκία ανολοκλήρωτη Αγαπημένη μου άγνωστη
μυστήριο χωρίς προσωπείο φτερούγισμα πουλιού
που προβάλλεις μόνον όταν κινδυνεύω άλλοτε στη λάσπη
κι άλλοτε αναληπτόμενη στον ουρανό!

Στο «τυφλό ταξίδι» προς αυτόν τον αναπόφευκτο «Αιώνιο Χειμώνα», ο ποιητής εύχεται «να πάρει φεύγοντας μαζί του όλο το φως πρώτη του Μάη», ενώ του «αρκεί μια γωνιά/ εκεί που ανταμώνει το ανοιξιάτικο πουλί/ με το ζουμπούλι στο χώμα ανθίζοντάς το».

ΒΑΒΕΛ

[…]
σπόροι του Λόγου και του ανέμου ας πέσουν στα βράχια
μήπως στην πέτρα πλάι ξυπνήσει κάποια ζωή

ένα πράσινο φύλλο
μερόνυχτα θροΐζοντας –

μια μορφή απελπισίας και η Ποίηση
στα λούλουδα ανάμεσα και στα πουλιά…

Μπορεί ο θάνατος να είναι ξανά στο κέντρο της σκέψης και της ποίησης του Μάρκου Μέσκου –μια και από μικρό παιδί ισόβια δοκιμάζεται και παλεύει αυτόν τον μαύρο «Δαίμονα και τα σκοτάδια του»– μα η νίκη σε αυτόν τον άνισο αγώνα ανήκει στον ποιητή, σε αυτόν που, όπως γράφει στην αρχή αυτού του βιβλίου, «Τώρα γνωρίζει, το κενό δεν το φοβάται. Βλέπει τώρα καθαρότερα το τραγικό νόημα όσων έζησε» και θα κουβαλάει μέσα του πάντοτε το φως του ήλιου της μακεδονικής γης, το άσμα των γάργαρων νερών, το θρόισμα των φύλλων και των αγαπημένων του πουλιών το ελεύθερο φτερούγισμα, «τις καλές συμπτώσεις και τους ωραίους ανθρώπους που αντάμωσε»:

[…]
κρεμασμένος αυτός από το φως του ήλιου εύχεται ν’ αργήσει
ο καιρός – βαθιά του τίποτε δεν πίστευε· θα φύγει μόνος
όπως και οι προηγούμενοι· προτιμούσε η ψυχή του ν’ ανέβει
στα βουνά στα λημέρια τους να σκορπίσει σαν ομίχλη στην
πρωινή πάχνη.