Αρίστη Τριανταφυλλίδου-Τρεντέλ: «Πασιφλόρες, Α’»
To νέο βιβλίο της Αρίστης Τριανταφυλλίδου-Τρεντέλ είναι η ποιητική συλλογή Seine and Insane Poems, I / Πασιφλόρες, Α’, δίγλωσση έκδοση σε μετάφραση της Χριστίνας Λιναρδάκη, η οποία είχε μεταφράσει και τη συλλογή διηγημάτων Άρτεμις της Αρίστης Τριανταφυλλίδου-Τρεντέλ (Εκδόσεις Ηριδανός, 2008).
Οι Πασιφλόρες, Α’ είναι ένα μπουκέτο 25 ποιημάτων που έχει ως θέμα τον παράνομο έρωτα ενός παντρεμένου άντρα με μια άλλη γυναίκα (πασιφλόρες: λουλούδια του πάθους). Ακούγονται μόνο οι φωνές των δύο εραστών και όχι η φωνή της απατημένης συζύγου, αλλά κι εκείνη αναφέρεται στα ποιήματα (π.χ. σελ.67, «Φωτο-γραφία», και σελ.77, «Σιαμαίοι εραστές»). Πάθος, πυρετός, θερμότης, αλλά και διάχυτος ρομαντισμός. Χωρίς χαλινό μοιάζουν να ’ναι οι στίχοι, όπως και τα αισθήματα. Πρόκειται για ποίημα μαζί και μοιρολόι/ τραγουδιστό/ χαρούμενο και λυπηρό/ πότε φάλτσο πότε μελωδικό (σελ.47).
Εκείνος και εκείνη, η δίψα τους, η αγάπη τους που διαπερνά το σκοτάδι, το δύσκολο του εγχειρήματος, η μάταιη αναμονή, η λαχτάρα, η αβεβαιότητα, συναισθήματα-ωκεανός, είναι στοιχεία που ανιχνεύονται στους στίχους. Στη σελ.13, στο ποίημα «Ένας ωκεανός και μία νύχτα» γράφει: Θα κάνεις/ το σκοτάδι φως; ή μήπως ένα θαύμα/ αρκεί και για τους δυο; Και στη σελ.59, στο ποίημα «Η νύχτα της Άννας» γράφει: Έτσι/ θέλω να πεθάνω/ σαν την Έντα Γκάμπλερ/ μα μ’ ένα στιλέτο/ και τα σπλάχνα/ και τον αναστεναγμό του.
Υπάρχουν στίχοι διακειμενικοί που προκύπτουν από στίχους του Γέιτς, του Έλιοτ, της Σέξτον και άλλων. Σε αυτό το σημείο μπορεί να ανατρέξει κανείς στις σημειώσεις της μεταφράστριας στο τέλος του βιβλίου.
Έντονος ο λυρισμός και τα στοιχεία που δανείζεται η ποιήτρια από το φυσικό περιβάλλον για να μιλήσει για τον έρωτα που, αν και παθιασμένος, δεν μπορεί να ευδοκιμήσει εντέλει και να υπερνικήσει τα εμπόδια. «Ο έρωτας ματώνει» πανηγυρικά. Δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια του, σωριάζεται κι αυτός όπως σωριάζονται και τα φύλλα το φθινόπωρο. Η καρδιά του άντρα διχασμένη, δεσμευμένη στη σύζυγο. Το παράνομο ζευγάρι κυνηγάει χίμαιρες. Παραθέτω ένα απόσπασμα από το ποίημα «Φωνή πάνω απ’ το κενό» (σελ.17):
Η καρδιά του σαν τη δική της
ερμαφρόδιτη, μελαγχολική,
φιλήδονη, μοναχική
με τις ακρίδες να βουίζουν
στην έρημο του έρωτα
εκείνος γίνεται κομμάτια
για να ανασυγκροτηθεί
όταν οι καρδιές τους κτυπούν μαζί
στο παζλ
της ομιχλώδους ιστορίας
για τον άντρα που κλαίει στην ερημιά
και την αγάπη αναζητά
πάλη χωρίς Μεσσία
λαχταρώντας τη χίμαιρα μιας γυναίκας
[…]
Οι «ασυντόνιστοι χωριστά» / «συντονισμένοι στα κρυφά» εραστές βιώνουν θυελλώδη σχέση, τρόμο, κυνηγούν το ανέφικτο. Η ιστορία τους δεν μπορεί να ολοκληρωθεί καν, πόσο μάλλον να έχει αίσιο τέλος.
σμήνος από δυο
αυτή κι αυτός
ζευγάρι πουλιών
σε ταραγμένο ουρανό
(σελ.23)
Και στη σελ.31:
«του πόνου» σκέφτηκε εκείνη
«του πόνου» έγραψε κι αυτός
εξόριστοι μαζί
θέλοντας και μη
η αγάπη είναι χίμαιρα
το ήξερε εξαρχής
μια ουτοπία ολκής
με θέρμες και φυτά
η αγάπη είναι δολοφόνος
αδιάλλακτος και ονειρικός
θα σε κάψει ή θα σε θάψει
ενώ είσαι ζωντανός
Οι «ασυντόνιστοι χωριστά» / «συντονισμένοι στα κρυφά» εραστές βιώνουν θυελλώδη σχέση, τρόμο, κυνηγούν το ανέφικτο.
Παιχνίδι ατελείωτο, διάλογος των ερωτευμένων, εξομολογήσεις, ψίθυροι, η διέξοδος είναι υπαρκτή. Όλα αυτά δίνονται με έναν εκφραστικό τρόπο γεμάτο λογοπαίγνια, συνηχήσεις και παρηχήσεις, κάποια από τα οποία δεν μπορούν εύκολα να μεταφραστούν. Ωστόσο, η έμπειρη μεταφράστρια κατορθώνει να αποδώσει την ένταση, την ορμή, τους κλυδωνισμούς του έρωτα. Δημιουργεί δηλαδή το κλίμα εκείνο που αντιστοιχεί στην υφή και το «ήθος» του κειμένου, διατηρώντας παράλληλα τη ροή που το διακατέχει.
Στο παιχνιδιάρικο «FΟRΤ-DA» διαβάζω, μεταξύ άλλων:
Fort-Da
Παιχνίδια εξοντωτικά
Χωρίς χαρά, έλα εδώ
Όταν σιωπώ
Μη μ’ αγαπάς
Μέχρι ο θάνατος να μας χωρίσει
Και μετά
Πες πιο δυνατά
Όρκους, τρόμους
Εντός εκτός κι επί τα αυτά
Αααααααααα
Η Χριστίνα Λιναρδάκη πετυχαίνει να απελευθερώσει μέσα στη γλώσσα μας τη γλώσσα εκείνη που βρίσκεται κάτω από το ρήμα της άλλης γλώσσας, μας κοινωνεί την ποιητική αυτή σύνθεση και την ιστορία της, μας βάζει μέσα στην ψυχή της.
Seine and Insane Poems, I / Πασιφλόρες, Α’ (δίγλωσση έκδοση)
Aristi Triantafyllidou-Trendel / Αρίστη Τριανταφυλλίδου-Τρεντέλ
μετάφραση: Χριστίνα Λιναρδάκη
Το Ροδακιό
88 σελ.
ISBN 978-618-5248-24-6
Τιμή €12,72
