Έπειτα από δύο ποιητικές συλλογές, Στέγη αναζητήσεων (Διάττων, 2012) και Μετανάστης η ελπίδα (Όστρια, 2017), καθώς και τιμητικές διακρίσεις και βραβεία, η δημοσιογράφος Κλέλια Χαρίση συνεχίζει με την τρίτη δίγλωσση (στα ελληνικά και αγγλικά) ποιητική της συλλογή, Αλλαγή φρουράς / Change of guard, που εκδόθηκε από τον Ιανό τον Φεβρουάριο του 2018.

Ο σχεδιασμός άψογος, όπως και η αισθητική του βιβλίου, το οποίο περιέχει και ψηφιακό δίσκο με μελοποιημένους στίχους της Χαρίση και κοσμείται από τους πίνακες του Νεκτάριου Αποσπόρη. Τη συλλογή προλογίζει η εκλεκτή μας ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, η οποία πρόσφερε με γενναιοδωρία και τη μετάφραση των ποιημάτων στην αγγλική, κατανοώντας την ανάγκη της Χαρίση να επικοινωνήσει τα μηνύματά της και έξω από το ελληνικό κοινό. Έχοντας επίγνωση του δύσκολου εγχειρήματός της, η Κλέλια Χαρίση μάς καλεί ως αναγνώστες να γίνουμε «συνένοχοί» της και «να συνέλθουμε/ να πάρει σιγά σιγά πόδι/ επιτέλους το εφήμερο από το βιώσιμο/ για να γεμίσει ο κουμπαράς του μέλλοντος».

Σύμφωνα με τα παραπάνω λόγια της, είναι απαραίτητη η ολοκληρωτική αναδόμηση της σκέψης όλων μας σχετικά με το σήμερα αλλά και η υγιής ανατροφοδότηση από το χτες, προσωπικό ή συλλογικό, ώστε να υπάρξει ελπίδα. Γι’ αυτό και αφιερώνει την Αλλαγή φρουράς σ’ όσους επιθυμούν να αλλάξουν επίπεδο ωριμότητας και να μεταναστεύσουν από τη Νιότη στην Εμπειρία, από την ελαφρότητα στην ωριμότητα, δηλαδή σ’ έναν νέο τρόπο σκέψης, μοιράζοντας έτσι ένα κομμάτι ελπίδας και σ’ εκείνους που ακόμα ψάχνουν να βρουν τη δική τους «Ιθάκη».

Το πρώτο μέρος της συλλογής, με τον τίτλο «Ποιητικοί Στοχασμοί», αποτελείται από 24 ποιήματα που υπηρετούν κυρίως με αλληγορίες όσους στόχους της ποιήτριας προαναφέραμε. Τα ποιήματα λειτουργούν υπαινικτικά σχετικά με τις προθέσεις του ποιητικού υποκειμένου και η χειρωνακτική εργασία της ψυχής σχηματοποιεί με λόγο το όνειρο της ποιήτριας και το κάνει όραμα των πολλών, χαρίζοντάς τους μια «ασπίδα προστασίας λίγο πιο ελαφριά από τα λάθη, λίγο πιο βαριά από την επιθυμία».

Δεν λείπουν τα προσωπικά βιώματα, οι στερήσεις, οι προβληματισμοί, οι απώλειες αγαπημένων, οι κακές συγκυρίες, καθώς και ο έρωτας, που κυριαρχεί στο δεύτερο μέρος της συλλογής, με 21 ποιήματα και τίτλο «Ερωτικά». Αυτά είναι στοιχεία που εύκολα μπορεί να μετακινηθούν από τον κόσμο της ποιήτριας στον κόσμο του αναγνώστη της και να τα αναγνωρίσει ως δικά του, γιατί «Ψυχή καλούν το μονοπάτι/ Τέχνη πάλι.../ Της ψυχής το ροδινόχρωμα».

Ο στοχασμός της Χαρίση, εκφρασμένος σε ποιητική πρόζα, έχει λυρικά στοιχεία που είναι ηχηρά, μεγαλόστομα. Η ποιήτρια στοχάζεται με ρητορικό στόμφο σε α’ πρόσωπο ή με εσωτερικό μονόλογο ή παρατηρεί σε γ’ πρόσωπο ως παντογνώστης αφηγητής, ή σε α’ πληθυντικό για να τονίσει ότι όσα σκέφτεται μας αφορούν.

Η Κλέλια Χαρίση ενθαρρύνει εντέλει όσους μοχθούν μαζί της πάνω στην καλλιέργεια του πνεύματος και την αυτοβελτίωση. Η «χειρωνακτική εργασία της ψυχής» δεν τη φοβίζει. Την έχει μετουσιώσει σε στίχους, έχοντας ήδη ανέβει στο καβαφικό «πρώτο σκαλί».

Άλλοτε με την απλή κι άλλοτε με τη μεγαλόπνοη θεματολογία της, καλεί τον αναγνώστη σε ενσυναίσθηση. Κυρίως όταν του απευθύνεται σε β’ πρόσωπο, τον μεταβάλλει σε απόλυτο κοινωνό του προβληματισμού της για όσα αγγίζουν τον Νου και την Ψυχή. Η επίτευξη της επικοινωνίας αυτής συχνά εμποδίζεται από τη χρήση σύνθεσης δύο και τριών ίσως ιδεών που θα οδηγήσουν στη βασική καταληκτική. Οι ιδέες αυτές, αν και απλές, δεν είναι εύκολα προσπελάσιμες, καθώς προκύπτουν δισημίες ή και πολυσημίες, εξαιτίας της πολυπλοκότητας στη χρήση της γενικής (ο μύθος της αλήθειας, η αλήθεια του μύθου), των υπερβατών σχημάτων και συχνά της χρήσης των εμπροθέτων. Η πολυδαίδαλη γλώσσα αποτελεί εξάλλου στοιχείο του ιδιαίτερου ύφους, του στιλ της – ή μάλλον είναι ταυτόσημη του ιδιαίτερου ύφους της. Η ποιήτρια ή δεν ελέγχει την ασάφεια ή τη δημιουργεί, ίσως για να δώσει ευκαιρίες σε πολλαπλές αναγνώσεις του λόγου της. Ο συνδυασμός των λέξεών της είναι συχνά πρωτότυπος ή ανάστροφος του συνηθισμένου και εμφανίζεται τόσο στους τίτλους των ποιημάτων («Αλλαγής ψυχογράφημα») όσο και στο περιεχόμενό τους («Ουρανοξύστης έρωτας», «Παράμετρος μνήμη», «Λαιστρυγόνες ανασφάλειες», «Πολύφημος έρωτας»). Χαρακτηριστικό της, συχνά, η χρήση του ουσιαστικού ως επιθέτου. Η μεταφορικότητα του λόγου είναι έντονη (κωπηλάτες ενοχές), η σύνταξη επίσης αιρετική ως προς τη σειρά των λέξεων, συχνά διολισθαίνει προς τον σολοικισμό ή σε αδόκιμες εκφράσεις της καθομιλουμένης. «Το άλλο μισό σκοτείνιασε στην προσπάθειά του/ να εκλείψει από το φως των κυβερνήσεων». «Με τίποτε δεν συνάπτει το όραμα συνεργασία».

Οι αλληγορίες και τα σύμβολα κυριαρχούν σε όλα τα ποιήματα, ντύνοντας τα νοήματα που προβάλλονται κυρίως με τον συλλογισμό και με τη στιβαρότητα, και όχι τόσο με τη χάρη των εικόνων. Η γλώσσα συχνά ακροβατεί ανάμεσα στη δημοτική και σε πιο λόγιες μορφές της ή υπάρχει ροπή σε παλιότερες μορφές συντακτικής έκφρασης. Το χιούμορ και η σαρκαστική ειρωνεία υπηρετούν τα ανορθόδοξα του ποιητικού σύμπαντος της Χαρίση, που είναι καθηλωμένο σε ελαφρύ πεσιμισμό, αν και στοχεύει προς το μεγαλόπνοο όραμα. Ο αναγνώστης της παρασύρεται σε μελαγχολία, μειδιώντας συχνά με τις πικρές διαπιστώσεις ή τις μεγαλεπήβολες προτάσεις της.

Η Κλέλια Χαρίση ενθαρρύνει εντέλει όσους μοχθούν μαζί της πάνω στην καλλιέργεια του πνεύματος και την αυτοβελτίωση. Η «χειρωνακτική εργασία της ψυχής» δεν τη φοβίζει. Την έχει μετουσιώσει σε στίχους, έχοντας ήδη ανέβει στο καβαφικό «πρώτο σκαλί». Οπότε στο εξής, υψηλή της Ποιήσεως η σκάλα την αναμένει.

Αλλαγή φρουράς / Change of guard (περιέχει CD)
Κλέλια Χαρίση / Clelia Charissis
μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ
Ιανός
144 σελ.
ISBN 978-618-5141-43-1
Τιμή €22,00

Twitter