Elniplex: «Τα Φυλλαράκια»

Είναι να μη γίνεις φίλος με Τα φυλλαράκια,γιατί έτσι και γίνεις, πού σε χάνεις πού σε βρίσκεις ανάμεσα στις σελίδες τους. Τα ακολουθείς σε όλα τα παιχνίδια τους. Παιχνίδια με τη γλώσσα, παιχνίδια με τα μαθηματικά, παιχνίδια με την τέχνη. Παρέα με τον εγγονό μου περάσαμε μαζί τους πολλές δημιουργικές ώρες διαδραστικής μάθησης.

Η εμπειρία μου με τα «Φυλλαράκια» πέρασε από δύο στάδια. Το πρώτο ήταν αυτό του συγγραφέα που σχεδιάζει, γράφει, παράγει και αξιολoγεί εκπαιδευτικό διαδραστικό υλικό. Το δεύτερο ήταν αυτό της γιαγιάς που απολαμβάνει με τον εγγονό της ένα δημιουργικό παιχνίδι.
Η εμπειρία του ειδικού έχει ένα καλό και ένα κακό. Από τη μια έχεις όλες τις γνώσεις για να αξιολογήσεις μια εκπαιδευτική πρόταση όπως είναι τα«Φυλλαράκια» και, από την άλλη, έχεις την επαγγελματική διαστροφή να μην μπορείς να απολαύσεις τη ροή του εκπαιδευτικού υλικού που έχεις στα χέρια σου, αλλά να ψάχνεις για όλα εκείνα τα βασικά στοιχεία που ξέρεις ότι πρέπει να χαρακτηρίζουν ένα εκπαιδευτικό διαδραστικό βιβλίο.

Ξεκίνησα, λοιπόν, με ένα βασικό ναι αποδοχής στο είδος του βιβλίου. Με το διαδραστικό βιβλίο το μάθημα γίνεται καλύτερο, οι μαθητές προσέχουν περισσότερο, εμπλέκονται στη μαθησιακή διαδικασία και γίνονται πιο δημιουργικοί.

Μετά είπα για να δούμε πόσο αποτελεσματική είναι η εκπαιδευτική επικοινωνία μέσα από τον τρόπο διάδρασης που προτείνει το βιβλίο. Πώς ο μαθητής προσεγγίζει το διαδραστικό υλικό. Εύκολα, δύσκολα, δημιουργικά; Πόσο ελκυστικό είναι το υλικό. Παίρνοντας ταβιβλία της σειράς «Τα Φυλλαράκια» στα χέρια μου είχα μια ευχάριστη αίσθηση και την περιέργεια να τα ανοίξω. Εικαστικά, αισθητικά με είχαν κερδίσει: «Για να γίνεις φίλος μας πρέπει να σου αρέσουν τα μυστήρια, οι περιπέτειες … τα χρώματα, η τέχνη…» – άλλο που δεν ήθελα για να προχωρήσω.

Έφτασα στα ονόματα των δημιουργών. Και φαντάστηκα αυτή την ομάδα –το έργο της οποίας εκτιμώ για το εξαιρετικό εκπαιδευτικό πόρταλ Εlniplex που διαχειρίζεται– να λέει μια μέρα: «Ας κάνουμε ένα εκπαιδευτικό βιβλίο. Αλλά όχι σαν αυτά που ήδη κυκλοφορούν, “διαβάζω”, “γράφω”, “μαθαίνω” και “παίζω”, αλλά κάτι που θα κάνει τη διαφορά». Όλα ξεκίνησαν από μια ιδέα, όμως μόνο μια ιδέα δεν αρκεί. Οι ιδέες απαιτούν επεξεργασία, ανάπτυξη και οργάνωση των γνωστικών στόχων σε σχεδιασμένες ενότητες με εικόνα και λόγο και επιλογή μεθόδων και μέσων. Και αυτό είναι εμφανές πως το έκανε η ομάδα αποτελεσματικά και με μεγάλη συνέπεια. Με το παιδί στο επίκεντρο, προχώρησε σε έναν παιδαγωγικό και διδακτικό σχεδιασμό που το προσκαλεί στη μάθηση μέσα από τη συμμετοχή: «Πρόσθεσε και τη φωτογραφία σου και μπες στην παρέα» προτρέπει η ομάδα το παιδί. Γίνε φυλλαράκι».

Αφού γνώρισα στις επόμενες σελίδες και τους ήρωες με τα ευφάνταστα και συμβολικά ονόματα, άρχισα να ψάχνω σε κατάσταση τελειομανίας για ψυχοκινητικές καινούριες δεξιότητες, άρχισα να ψάχνω για νοητικές δεξιότητες που περιλαμβάνουν καινούριες γνώσεις και πληροφορίες, άρχισα να κάνω ψυχολογικές εκτιμήσεις, ακόμα και προεκτάσεις της ιδέας στα ψηφιακά μέσα.

Ήμουνα μπροστά σε ένα διαδραστικό εκπαιδευτικό παιχνίδι-βιβλίο, μόνο που δεν είχα παίξει, γιατί με το μυαλό μου έψαχνα να βρω αποδείξεις ότι κάτι έμαθα, ότι η μάθηση είχε συντελεστεί. Τι μπορούσα να κάνω τώρα που δεν μπορούσα να κάνω πριν. Έτσι, όταν έφτασα στο τέλος των βιβλίων, δεν μπορούσα να αξιολογήσω την πραγματική λειτουργία τους γιατί δεν είχα απολαύσει τη διαδρομή.

Η αξιολόγηση, όμως, όπως η μάθηση και η φαντασία μπορεί να ακολουθήσει πολλούς δρόμους. Ακολούθησα, λοιπόν, τον απλούστερο δρόμο. Κάθισα δίπλα στον εξάχρονο εγγονό μου και, καθώς τον παρακολουθούσα να μπαίνει μέσα στις ιστορίες των βιβλίων και να φτάνει στο τέλος, άρχισα και την αξιολόγησή μου. Ο Νικόλας μπήκε με ενθουσιασμό στην περιπέτεια του κομικογραφημένου βιβλίου (το αποτέλεσμα της συνεργασίας της ομάδας και της εικονογράφου είναι απόλυτα λειτουργικό). Βρέθηκε μπροστά σε ένα διαδραστικό βιβλίο, μια κατηγορία παιδικών βιβλίων όπου η δημιουργικότητα και η φαντασία προσφέρουν τη μάθηση μέσα από τη συμμετοχή, την ψυχαγωγία, την παιχνιδιάρικη περιπλάνηση, την καλλιέργεια σκέψης και κρίσης.

Τα εκπαιδευτικά βιβλία-παιχνίδια είναι σαν τα παραδοσιακά βιβλία, αλλά προσφέρουν στον αναγνώστη τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις από την αρχή μέχρι το τέλος του βιβλίου. Και αυτές οι αποφάσεις επηρεάζουν το αποτέλεσμα της ιστορίας. Σε κάθε σημείο απόφασης το παιδί αναγνώστης παίρνει οδηγίες για το τι πρέπει να κάνει για να προχωρήσει στην επόμενη σελίδα και να συνεχίσει την ιστορία. Οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι αν το εκπαιδευτικό υλικό είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να συμμετέχει ο μαθητής, η μάθηση είναι πιο αποτελεσματική. Κλειδί, λοιπόν, για τον σχεδιασμό σύγχρονου εκπαιδευτικού υλικού είναι η ενεργός συμμετοχή του μαθητή.

Παρακολούθησα τον τρόπο συμμετοχής του Νικόλα. Τον παρατήρησα να συνεχίζει με ενθουσιασμό την εξερεύνηση των σελίδων. Κάθε σελίδα ζητά από το παιδί να εκτελέσει μία δράση, να κάνει κάτι για να συνεχίσει. Κάποια στιγμή τον είδα να σταματάει και να απομακρύνεται. Τον βοήθησα να καταλάβει τις οδηγίες και έτσι συνέχισε να λύνει τους γρίφους με ευχαρίστηση.

Η συνολική εμπειρία πρέπει ήταν μια ευχάριστη εμπειρία για τον Νικόλα, γιατί μου ζήτησε να ξαναπάω την επομένη να παίξουμε με τα «Φυλλαράκια» των μαθηματικών και της γλώσσας.

Και στα τρία βιβλία έχουν χρησιμοποιηθεί όλες οι τεχνικές συμμετοχής που διαθέτει η σύγχρονη παιδαγωγική. Ερωτήσεις που απαιτούν άμεση γραπτή απάντηση, κρίση, λήψη αποφάσεων και εκτέλεση σχετική με τη δραστηριότητα. Και γενικά δίνουν τη δυνατότητα έκφρασης στην πολλαπλή νοημοσύνη των παιδιών. Και όλα αυτά μέσα σε έναν μύθο, μια περιπέτεια.

Τις επόμενες μέρες συνεχίσαμε με τον Νικόλα τη διαδραστική εμπειρία με τα βιβλία. Χρειάστηκε πάλι τη βοήθειά μου για να προχωρήσει και να τα χαρεί. Σκέφτηκα, λοιπόν, πως αναμφισβήτητα αυτά τα βιβλία είναι ένα χρήσιμο δημιουργικό εργαλείο στα χέρια του γονιού και του δασκάλου. Αναμφισβήτητα τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από τη συμμετοχή, αλλά σίγουρα τα παιδιά της προσχολικής και της πρώτης σχολικής ηλικίας χρειάζονται τη βοήθεια των ενηλίκων για να αντιληφθούν τις οδηγίες.

Οι συγγραφείς και συντάκτες του εκπαιδευτικού πόρταλ Elniplex έκαναν μια συνολική σπουδαία προσπάθεια. Η αποτελεσματική εκπαίδευση απαιτεί επιλογή μεθόδων και μέσων. Η ομάδα επέλεξε τον δρόμο του διαδραστικού έντυπου βιβλίου και το έκανε εξαιρετικά. Το μόνο που μου έλειψε σ’ αυτά τα διαδραστικά βιβλία ήταν μια οικονομία λόγου που θα τα έκανε ακόμα πιο αποτελεσματικά.

Η γενιά των παιδιών της πρωτοσχολικής ηλικίας είναι σε συνεχή επαφή και εξοικείωση με τα ψηφιακά μέσα. Θα πρότεινα, λοιπόν, μια πολυμεσική επέκταση των βιβλίων. Ένα καινοτόμο πολυμεσικό πακέτο μάθησης με χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Η δυνατότητα προφορικής χρήσης του λόγου θα το έκανε πιο αποτελεσματικό στην κατανόηση των οδηγιών, ενώ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ομαδικά στην τάξη στον έξυπνο πίνακα.

Ιδού η πρόκληση και για τους συγγραφείς και για τους εκδότες.

Η Σοφία Μαντουβάλου είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός τεχνολόγος

Τα φυλλαράκια της τέχνης
Elniplex
Εικονογράφηση: Ρένια Μεταλληνού
Μεταίχμιο
48 σελ.
ISBN 978-618-03-0530-2
Τιμή: €7,70