fbpx
Λεύκη Σαραντινού: «Μια εικόνα, μια ιστορία»

Λεύκη Σαραντινού: «Μια εικόνα, μια ιστορία»

Με μεγάλο ενδιαφέρον διάβασα τις ιστορίες της Λεύκης Σαραντινού που περιλαμβάνονται στο βιβλίο Μια εικόνα, μια ιστορία, με υπότιτλο Δέκα και μία φανταστικές ιστορίες, καθώς αποτελούν μια άλλη, καινούργια εκδοχή των παραμυθιών. Μια εκδοχή που ταιριάζει περισσότερο στα σύγχρονα παιδιά, που είναι εξοικειωμένα με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τα σόσιαλ μίντια, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, με έναν καινούργιο πολιτισμό που έφερε η επανάσταση της τεχνολογίας, αλλά και με το όραμα των διαπλανητικών ταξιδιών που προβάλλει αχνά στο μέλλον. Οι ιστορίες αγγίζουν μ’ αυτόν τον τρόπο και τη λογοτεχνία του φανταστικού. Τα παλιά κλασικά παραμύθια με τα οποία μεγάλωσαν αμέτρητες γενιές δεν χάνουν φυσικά την αξία τους, μπορούν όμως να μετασχηματιστούν και να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για περαιτέρω επεξεργασία, να μεταπλαστούν και να πάρουν μοντέρνες μορφές, κάτι που συμβαίνει και στα εν λόγω παραμύθια.

Εικονογράφηση και αφήγηση, όπως λέει και ο τίτλος Μια εικόνα, μια ιστορία, συμπλέουν αρμονικά κι όπως μαθαίνουμε απ’ την ίδια τη συγγραφέα στον πρόλογο του βιβλίου της, οι εικόνες του Ευστάθιου Γκεβρέκη προηγήθηκαν των ιστοριών, για την ακρίβεια αποτέλεσαν το ερέθισμα για να γραφτούν τα έντεκα αυτά παραμύθια, που ίσως μας δείχνουν την τροπή που θα πάρει από δω και μπρος η σύγχρονη παραμυθία. Εικόνες σουρεαλιστικές, όπως υπερρεαλιστικά είναι και τα παραμύθια, άλλωστε πάντα ήταν. Για μένα τα παραμύθια υπήρξαν τα πρώτα και πιο παλιά σουρεαλιστικά κείμενα στον κόσμο. Γι’ αυτό και συγκινούσαν σε όλες τις εποχές.

Απ’ το οπισθόφυλλο του βιβλίου η συγγραφέας θέτει ήδη τα πρώτα ερωτήματα: Τι γίνεται όταν ένα παιδί, ο Τιμ, δεν τρώει φρούτα και τι του μαθαίνει το ταξίδι του στη Φρουτοπολιτεία; Πώς μπορεί να επιβιώσει ένα πουλάκι και μια αράχνη στην Τεχνο-χώρα, όπου δεν ζουν γήινα έμβια όντα; Τι περιλαμβάνει ένα αστρικό ταξίδι στον μακρινό πλανήτη Αφροδίτη; Ένας δράκος-ρομπότ μπορεί να γίνει ο κατοικίδιος φίλος ενός παιδιού; Πώς δυο παππούδες, παλιοί μαθηματικοί, ο Ευκλείδης και ο Αρχιμήδης, εμπνέουν την κατασκευή μιας σύγχρονης γεωμετρικής κατοικίας; Είναι καλό να παίζουν παιδιά και μεγάλοι, εξαρτημένοι, ηλεκτρονικά παιχνίδια όλη μέρα; Και άλλα πολλά και αναπάντεχα ερωτήματα που θέτει το βιβλίο και αποτελούν το νήμα για να διεισδύσει ο αναγνώστης στον παράλληλο και ονειρικό κόσμο της Λεύκης Σαραντινού. Πώς αλλιώς να απευθυνθείς άλλωστε στα σύγχρονα παιδιά, που δεν γνωρίζουν από βασιλόπουλα πάνω στα άλογα και δεν τα πείθεις μιλώντας για πριγκίπισσες που περιμένουν το ταίρι τους κλεισμένες σε παραμυθένιους πύργους, ή για φτωχά χωριατόπαιδα που στέφονται ξαφνικά βασιλιάδες.

Εύστοχα, λοιπόν, τα παραμύθια της Λεύκης Σαραντινού αποκωδικοποιούν τον κόσμο της φαντασίας και του προσδίδουν σύγχρονους όρους, δημιουργώντας παράλληλα μια καινούργια πρόταση. Θα έλεγα πως ανοίγουν νέους δρόμους, πιο συμβατούς με τα σημερινά βιώματα των παιδιών. Πρωτοποριακό και ανατρεπτικό, λοιπόν, το βιβλίο μάς αποδεικνύει ότι το παραμύθι μπορεί να δημιουργηθεί και με σύγχρονα υλικά χωρίς να χάσει τη μαγεία του. Ότι μπορείς να χρησιμοποιήσεις τα παλιά στοιχεία για να πλάσεις μια καινούργια αφήγηση, που να πείθει πολύ περισσότερο. Δράκοι υπήρχαν πάντα, αλλά ο δράκος-ρομπότ είναι πιο οικείο πλάσμα στην αντίληψη των σημερινών παιδιών. Ξεχωρίζει επίσης το παραμύθι για τη μαγική σφαίρα, ένα παραμύθι για ένα σαλιγκαράκι που παραπονιέται για την αργή του κίνηση, αλλά υπαινίσσεται και τη διεμφυλική του φύση, ζητήματα που σπάνια επιχειρούν να θίξουν τα παραμύθια. Το βιβλίο είναι πρωτοποριακό και απ’ αυτή την άποψη, γιατί δείχνει μέσα από τις σουρεαλιστικές εικόνες του τους προβληματισμούς που μπορούν να προκύψουν για ένα παιδί. Μιλάει για ρομπότ, για τεχνοχώρες, για άλλους πλανήτες και διαπλανητικά ταξίδια, για γεωμετρικές κατοικίες και ηλεκτρονικά παιχνίδια, για διαφορετικούς πολιτισμούς αλλά και για παράλληλους κόσμους. Πρόκειται για ένα απάνθισμα μυθικών και ποιητικών στοιχείων, που τα επεξεργάζεται και τα ενσωματώνει η συγγραφέας μέσα στις ιστορίες της με εξαιρετικό τρόπο χρησιμοποιώντας τη μαγική γλώσσα των παραμυθιών. Διαβάζοντας κανείς αυτές τις έντεκα ιστορίες νιώθει πως δραπετεύει σ’ έναν κόσμο που ίσως να είναι πιο κοντά απ’ ό,τι φανταζόμαστε, σ’ ένα μέλλον που κρύβει εκπλήξεις, σε μια φανταστική περιπέτεια που μπορεί να είναι η ίδια αναποδογυρισμένη πραγματικότητα που βιώνουμε. Επίσης κυρίαρχο είναι το γκροτέσκο στοιχείο. Οι ιστορίες θα μπορούσαν να γίνουν και θεατρικά σκετς, προβάλλοντας ακριβώς αυτό το γκροτέσκο-θεατρικό στοιχείο τους. Νομίζω πως θα ενθουσίαζαν τους μικρούς αναγνώστες. Θα ήταν ένα ενδιαφέρον σουρεαλιστικό θεατρικό έργο, που θα φανέρωνε την πραγματικότητα σε όρους μοντέρνου θεάτρου που ίσως να συγκινούσε ακόμα και μεγάλους. Εύχομαι, λοιπόν, κάποτε να γίνει κι αυτό.

Πρωτοποριακό και ανατρεπτικό, λοιπόν, το βιβλίο μάς αποδεικνύει ότι το παραμύθι μπορεί να δημιουργηθεί και με σύγχρονα υλικά χωρίς να χάσει τη μαγεία του.

Συνοψίζοντας, θα έλεγα πως η Λεύκη Σαραντινού πρωτοπορεί, ρίχνοντας γέφυρα ανάμεσα στο παλιό παραμύθι και στη λογοτεχνία του φανταστικού και απ’ αυτή την άποψη το βιβλίο της αποτελεί ένα αξιοπρόσεκτο πείραμα. Μιλάει ακόμα και για τα προβλήματα που προκύπτουν για τα παιδιά απ’ τη συνεχή χρήση της τεχνολογίας, αλλά και για τον τρόπο διδασκαλίας που μπορεί να ξυπνήσει τη φαντασία των μικρών μαθητών. Το βιβλίο αποτελεί ένα ωραίο αλλά και τολμηρό πείραμα τόσο στη μυθοπλασία όσο και στην εικονογράφησή του. Είναι καλαίσθητο και σε προκαλεί να το ξεφυλλίσεις και να ταξιδέψεις μαζί του. Άλλωστε, η συγγραφέας του έχει μακρά πείρα στις αφηγήσεις, τόσο τις ιστορικές όσο και τις λογοτεχνικές. Ιστορικός και μυθιστοριογράφος, αλλά και μουσικός παράλληλα, ιδιότητες που της προσδίδουν μεγάλη ευαισθησία και διορατικότητα, μπορεί να μας μιλήσει για το μέλλον το ίδιο καλά όσο μας μιλάει για το παρελθόν με τα μυθιστορήματά της.

Το τελευταίο παραμύθι του βιβλίου είναι ένα δοκίμιο πάνω στην τέχνη της διδασκαλίας σε μικρά παιδιά, που ίσως πρέπει να το διαβάσουν και οι εκπαιδευτικοί μας. Πώς δηλαδή να κινητοποιείς το ενδιαφέρον και τη φαντασία των παιδιών μέσα στο μάθημα. Ένα εκπαιδευτικό παραμύθι για τους δασκάλους. Συγκεκριμένα, μια δασκάλα προσπαθεί με μια σουρεαλιστική εικόνα να ξυπνήσει το ενδιαφέρον των παιδιών, αλλά ταυτόχρονα και να κινητοποιήσει τη φαντασία τους. Γράφει χαρακτηριστικά η συγγραφέας: «Αμέσως μόλις η εικόνα εμφανίστηκε στον τοίχο, τα παιδιά άφησαν να τους ξεφύγει ένα επιφώνημα θαυμασμού […] η εικόνα έμοιαζε να είχε βγει απ’ τις σελίδες παραμυθιού […] Στο κέντρο, το μάτι του θεατή αιχμαλώτιζε αμέσως ένα δέντρο που βρισκόταν φυτεμένο μέσα σε μια πολύχρωμη ζαρντινιέρα και του οποίου τα φύλλα έμοιαζαν με γράμματα. Η ζαρντινιέρα ακουμπούσε πάνω σ’ ένα πορτοκαλί ανθρωποτέρας με στριφτό χέρι, ένα τυλιγμένο φύλλο παπύρου στη θέση των ποδιών και μια πορτοκαλιά σβούρα με τέσσερις λοξές κίτρινες ρίγες μέσα στις κόγχες των ματιών. Στο κεφάλι του με τα πορτοκαλί μαλλιά και το κίτρινο καπέλο βρισκόταν μια… ακρίδα, που κρατούσε ένα φτυάρι. Πίσω απ’ το ανθρωποτέρας υπήρχε ένα κτίριο με μια πινακίδα που έγραφε BUS… Πάνω απ’ τη στέγη του σπιτιού ξεπρόβαλαν τρία δέντρα με μάτια και πρόσωπο που χαμογελούσαν, ενώ όλα αυτά, το κτίριο και ο άνθρωπος βρίσκονταν πάνω σ’ ένα βράχο….» Με αυτές τις εντυπωσιακές και συχνά ποιητικές εικόνες η συγγραφέας εξάπτει και τη δική μας φαντασία, καθώς διατρέχουμε τις σελίδες του γοητευτικού βιβλίου της.

le sarantinou22Νομίζω πως η Λεύκη Σαραντινού έκανε ένα βήμα μπροστά στα παραμύθια, τα έφερε πιο κοντά στη σύγχρονη εποχή και μας ξαναέδειξε τη διδακτική μαζί με την παρηγορητική τους δύναμη, αλλά και τη δύναμη που έχουν να μας ταξιδεύουν σε ονειρικούς και αόρατους κόσμους. Έγραψε ένα σύγχρονο-πρωτοποριακό παραμύθι, που σηματοδοτεί μια καινούργια εποχή για την αφήγηση και την παιδική λογοτεχνία. Εξίσου ωραία και καλαίσθητη είναι και η έκδοση του βιβλίου, με πολλά χρώματα και γυαλιστερά φύλλα, που την επιμελήθηκε ο εκδοτικός οίκος Παρατηρητής της Θράκης. Όσο για την εικονογράφηση, θα μπορούσε να αποτελέσει μια εντυπωσιακή έκθεση σουρεαλιστικής ζωγραφικής που θα σημείωνε μεγάλη επιτυχία. Συγχαρητήρια, λοιπόν, σε όλους τους συντελεστές του βιβλίου κι εύχομαι να το δούμε και στο θέατρο.

 

Μια εικόνα, μια ιστορία
Δέκα και μία φανταστικές ιστορίες
Λεύκη Σαραντινού
εικονογράφηση: Ευστάθιος Γκεβρέκης
Παρατηρητής της Θράκης
168 σελ.
ISBN 978-618-5001-79-7
Τιμή €19,50
001 patakis eshop

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΠΑΙΔΙΚΑ
Lucia Giustini: «Ο βασιλιάς που δεν ήθελε να κάνει πόλεμο»

«Πριν από πολύ καιρό, βασίλευε ένας βασιλιάς που δεν ήθελε να κάνει πόλεμο…» Έτσι αρχίζει το βιβλίο της Ιταλίδας συγγραφέα Λουτσία Τζιουστίνι, σε εικονογράφηση του Σάντρο Ναταλίνι, που μας φέρνουν...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΠΑΙΔΙΚΑ
Μαρίζα Ντεκάστρο: «Άλκη Ζέη: Μάτια σαν γαλάζια θάλασσα»

Το κάθε νέο βιβλίο της Μαρίζας Ντεκάστρο αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη. Και όχι μόνο για το περιεχόμενο, αλλά και για τη μορφή του. Γνωρίζει πολύ καλά ότι το βιβλίο είναι και αντικείμενο, το οποίο, αν είναι...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.