Ηλίας Καρελλάς: «Άκουσε τους “Όρνιθες”: Ο Καραγκιόζης στη Χώρα των Πουλιών»
Και ποιος δεν έχει ενθουσιαστεί με τους Όρνιθες του Αριστοφάνη! Όρνιθες, όνομα αρσενικό: ο όρνις, του όρνιθος… τους όρνιθες – τα όρνια, που λέμε απλά. Οι όρνιθες λοιπόν είναι όλα τα πουλιά που ο σοφός και λυρικότατος αρχαίος κωμικός μας ποιητής Αριστοφάνης χρησιμοποίησε ως χορό στην αρχαία κωμωδία του για να ασκήσει, φυσικά, πολιτική κριτική και να αποδείξει ότι δεν υπάρχει τόπος όπου ρέει μέλι και γάλα, όσο κι αν ψάξει κανείς, παρά μόνο στα παραμύθια και να μας υπενθυμίσει ότι η τέχνη είναι μία ωραία απάτη που απαλύνει κάπως τα δεινά των ανθρώπων. Έχει όμως τη δύναμη και περνάει ευκολότερα στον άνθρωπο τα μηνύματά της.
Και από το Θέατρο του Αριστοφάνη βρισκόμαστε στο Θέατρο Σκιών με πρωταγωνιστή τον Καραγκιόζη. Ο Ηλίας Καρελλάς διασκευάζει στίχους και εικονογραφεί τις σελίδες του χαρούμενου και γεμάτου κέφι βιβλίου του, στο οποίο μας προσφέρει, σε τρία ίσα μέρη, κείμενα, εικόνες κι ένα υπέροχο CD με τα τραγούδια.
Πρέπει εδώ να πούμε δυο λόγια και για το πολύ σημαντικό Θέατρο Σκιών, διεθνές καλλιτεχνικό είδος, το οποίο στα χρόνια μας περιορίστηκε στα παιδιά. Οι μεγαλύτεροι όμως θα θυμούνται ότι αυτό το είδος θεάτρου, λαϊκό και απευθυνόμενο στους απλούς ανθρώπους, ήταν πολύ σημαντικό και σ’ αυτό πήγαιναν και πολύ σπουδαίοι άνθρωποι της τέχνης, των γραμμάτων και της πολιτικής. Και φυσικά η γενιά μας δεν ξεχνά τον Ευγένιο Σπαθάρη και οι παλιότεροι τον πατέρα του και οι ακόμα παλαιότεροι άλλους πολύ σημαντικούς ανθρώπους που υπηρέτησαν το είδος με αγάπη. Γιατί Καραγκιοζοπαίχτης γίνεται κάποιος μόνο από αγάπη.
Τέτοιος είναι και ο Ηλίας Καρελλάς, ο οποίος στο βιβλίο υποδύεται τον Καραγκιόζη, τον μπαρμπα-Γιώργο και 35 ακόμα φωνές. Στους άλλους ρόλους, τους τραγουδιστικούς, ακούμε τον Χρήστο Θηβαίο που υποδύεται τον Τσαλαπετεινό, την Τζόρτζια Κεφαλά στον ρόλο της Αηδόνας, τον Δία και την Εξουσία. Στα έγχορδα οι String Demons, οι οποίοι ακούγονται και στον ρόλο του Προμηθέα. Στα πλήκτρα βρίσκεται ο Θάνος Κοσμίδης και στα κρουστά ο Χάρης Παναγιωτόπουλος. Στην παραγωγή του ήχου – sound designer ο Δημήτρης Ντούλιας και τις διορθώσεις έκανε η Κατερίνα Καρόγιαννη. Το εξώφυλλο επιμελήθηκε η Χριστίνα Λαζόγλου. Με λίγα λόγια, ένας κομπλέ θίασος με τα όλα του και σε όλους τους ρόλους.
Η υπόθεση έχει ως εξής: δυο Αθηναίοι, ο Καραγκιόζης και ο μπαρμπα-Γιώργος (σαν τους αρχαίους Πεισθέταιρο και Ευελπίδη), ξεκινώντας να βρουν μια νέα πολιτεία, φτάνουν εκεί όπου ζούνε τα πουλιά και έχουν αρχηγό τον Τσαλαπετεινό ή Έποπα. Οι ενότητες είναι δέκα, π.χ. «Αναζητώντας μια νέα πολιτεία» κι αμέσως ακούγεται ένα ωραίο τραγούδι, όπως «Στ’ αυγά μου εγώ δεν κάθομαι…» κ.λπ. Ακολουθεί ένα μικρός διάλογος με τον Καραγκιόζη και τον μπαρμπα-Γιώργο, και στην απέναντι σελίδα βλέπουμε το εμβληματικό δίδυμο ζωγραφιστό.
Ο Καρελλάς ξανάπλασε τον αρχαίο μύθο και τον έκανε προσιτό στα παιδιά σκορπίζοντας γέλιο και χαρά, χωρίς ν’ αφήσει το βαθύ μήνυμα του έργου να φέρει καμία σκιά στην εορταστική ατμόσφαιρα.
Στην άλλη ενότητα ο αρχηγός των πουλιών τραγουδάει στην κιθάρα στίχους αυτοβιογραφικούς:
Κάποτε ήμουν άνθρωπος, όμως την είδα αλλιώς.
Λησμόνησα τη φύση μου και ιδιοφυώς
άλλαξα την παλιά ζωή με δυο φτερά στους ώμους.
Βαρέθηκα να περπατώ, βρήκα τον Δία τον θεό
και πήρα άλλους δρόμους.
Το τραγούδι του Έποπα είναι πολύ ενθουσιαστικό και επαναστατικό. Μας λέει ότι ο άνθρωπος κάποτε αγανάκτησε και γι’ αυτό έβγαλε φτερά, έγινε πουλί, πέταξε μακριά και βρήκε την ησυχία του.
Το επόμενο τραγούδι το ερμηνεύει η «Αηδόνα, η τραγουδίστρια». Οι γνωρίζοντες εκτιμούν πάρα πολύ το τραγούδι της αηδόνας, γιατί είναι ένα από τα ωραιότερα τραγούδια, όπου η καημένη η μάνα θρηνεί τον Ίτυ, το παιδί της, που είχε μια τραγική μοίρα. Αυτά στους Όρνιθες που έγραψε ο Αριστοφάνης και ο Χατζιδάκις. Γιατί στους Όρνιθες που έγραψε ο Καρελλάς δεν έχουμε θρήνους, αλλά μόνο χαρά και η Αηδόνα υπόσχεται να μας πει τραγούδια όλο πάθος. Είναι βλέπετε αηδόνα, δηλαδή καλή τραγουδίστρια. Είναι γνωστό άλλωστε ότι κάποιον καλλίφωνο τον λέμε αηδόνι.
Όταν λοιπόν ο Καραγκιόζης ζητά από τα πουλιά να του πουν πού να πάει να ζήσει για να είναι καλά, η Αηδόνα τού προτείνει το Λονδίνο, αλλά εκεί έχει βροχή, το Μιλάνο, αλλά εκεί έχει σκάλες –και φυσικά εννοεί τη Σκάλα του Μιλάνου, το μεγάλο λυρικό θέατρο– και η Νέα Υόρκη τού πέφτει μακριά. Αρχίζει λοιπόν να απαριθμεί τα πλεονεκτήματα που πρέπει να έχει η «ιδανική πόλη» παραθέτοντας ένα ένα όλα εκείνα που θα ζητούσαν οι περιβαλλοντολόγοι, οι κοινωνιολόγοι, οι φυσιολάτρες, οι άνθρωποι που τους αρέσει το καλοκαίρι, η ποίηση του Σεφέρη, η ησυχία και η ξενοιασιά. Με λίγα λόγια, η ωραία ζωή. Κι έτσι αποφασίζουν να χτίσουν ανάμεσα γης και ουρανού.
Στις δέκα ενότητες του βιβλίου θα αναπτυχθούν είκοσι έξι θέματα, μέσα σε ένα πανηγύρι αποθεωτικό, σπαρταριστά γέλια και χαρές από τους ακροατές και θεατές, κυρίως όταν ακούνε τους δύο ήρωες και τα πουλιά να προτείνουν ονόματα για τη νέα πόλη. Τελικά επιλέγουν: Νεφελοκοκκυγία. Ε ρε γλέντια!
Όμως στον Όλυμπο οι θεοί είναι ανήσυχοι… Τι, δηλαδή, οι άνθρωποι και τα πουλιά κάνανε επανάσταση; Πού ακούστηκε αυτό; Και βέβαια, όπως γίνεται και σήμερα έτσι και τότε, στα χρόνια του μύθου και της αρχαίας Ιστορίας, κατέφθασαν όλοι εκείνοι που πλουτίζουν από τη δουλειά των άλλων, οι εξυπνάκηδες, οι κουτσαβάκηδες, οι μάγκες, τα λαμόγια, οι μεσάζοντες, δήθεν να προσφέρουν υπηρεσίες. Μαζί και ο Προμηθέας που κάποτε επαναστάτησε, αλλά τελικά συμβιβάστηκε με τον Δία, και ο Ηρακλής. Και, τέλος πάντων, οι διαπραγματεύσεις έγιναν και οι συμφωνίες έκλεισαν μια χαρά, όπως σε όλες τις κωμωδίες, με γάμο.
Τα μυστικά και τα ωραία αυτής της δουλειάς είναι πολλά. Ο Καρελλάς ξανάπλασε τον αρχαίο μύθο και τον έκανε προσιτό στα παιδιά σκορπίζοντας γέλιο και χαρά, χωρίς ν’ αφήσει το βαθύ μήνυμα του έργου να φέρει καμία σκιά στην εορταστική ατμόσφαιρα. Μας έδωσε, με όλες τις αποχρώσεις της φωνής του, την πολυμορφία και πολυχρωμία της κοινωνίας πουλιών και ανθρώπων και με τη μουσική εκδοχή του έργου, που είναι το μισό της δημιουργίας, με το συγκρότημα των String Demons και τους τραγουδιστές του, ξανάστησε τον κόσμο από την αρχή χαρούμενο και ευτυχισμένο.
Το βιβλίο με την υλική, πνευματική και εικονογραφική του υπόσταση είναι ένα θαυμάσιο δώρο για κάθε παιδί και για τον γονιό του που θα ξαναγίνει παιδί.
Άκουσε τους Όρνιθες (με CD)
Ο Καραγκιόζης στη Χώρα των Πουλιών
Διασκευή από τους Όρνιθες του Αριστοφάνη για Θέατρο Σκιών
Κείμενο – Εικονογράφηση: Ηλίας Καρελλάς
Πρωτότυπη μουσική: String Demons
Susaeta
24 σελ.
ISBN 978-960-617-369-1
Τιμή €11,00
