Φίλιππος Φιλίππου: «Η Ελεάννα στο Νησί της Ευτυχίας»

Το ταξίδι

Όνειρο απίστευτο η λιόχαρη μέρα! Κι εγώ κι η Αννούλα,
λίγοι παλιοί σύντροφοί μου και κάποιες κοπέλες μαζί,
μπήκαμε μέσα σε μια γαλανή μεθυσμένη βαρκούλα,
μπήκαμε μέσα και πάμε μακριά στης Χαράς το νησί.

…στ’ άπειρο μέσα κυλάμε κι η Αννούλα τρελά τραγουδάει:
Όπου και να ’ναι μακριά θα φανεί της Χαράς το νησί…
Λάμπρος Πορφύρας (Χίος 1879 – Πειραιάς 1932)

Να περνούν τα χρόνια, να γεννιούνται ποιητές μεγάλοι, πράγματι, κι εγώ να γυρνώ σε στίχους που αγάπησα στα εφηβικά μου χρόνια· δεν γυρνώ στα παλιά, γυρνώ στα ωραία. Και στα πασίχαρα. Και φωτίζεται η ψυχή μου από αυτά.

Διαβάζοντας το χαριτωμένο και ευφρόσυνο ταξίδι που έκανε Η Ελεάννα στο Νησί της Ευτυχίας, έργο του Φίλιππου Φιλίππου, ευθύς λαμπύρισαν εμπρός στα μάτια μου οι στίχοι του Πορφύρα. Προς στιγμήν μού έδωσαν την αίσθηση ότι γελούσαν ανοιχτά, ξένοιαστα, ανέμελα και τρισευτυχισμένα. Βέβαια… Γελούν οι στίχοι; Τι λόγος! Και γελούν και κλαίνε και αγαπούν και ταξιδεύουν. Μάλιστα, τα ταξίδια τους δυνατόν να τραβούν για την άκρη του κόσμου. Οι λέξεις σε πηγαίνουν παντού. Μέχρι και στις Εφτά Θάλασσες.

Να, όπως αυτές όρισαν και βρέθηκε η ηρωίδα του βιβλίου για παιδιά του Φίλιππου Φιλίππου, η Ελεάννα, ταξιδεύτρα στους μεγάλους ωκεανούς με μπάρκα πολυταξιδεμένα, με έμπειρους ναυτικούς που «έφαγαν τη θάλασσα με το κουτάλι», θαλασσινούς από χώρες μακρινές και ξένες, οι οποίοι όμως έσμιξαν με άγνωστους μέχρι τότε άνδρες που οργώνουν τις θάλασσες, ταίριασαν τα όνειρά τους και τις καθημερινές καθορισμένες υποχρεώσεις· είναι ότι στην πατρίδα οι οικογένειες έχουν ανάγκες και βασίζονται και περιμένουν από τους αγαπημένους ξενιτεμένους, είναι ότι και οι ίδιοι από νωρίς, και κάπως ανεξήγητα, άρχισαν να κοιτάζουν με λαχτάρα τη θάλασσα, αυτή τη μεγάλη, ατελείωτη αγαπημένη του ουρανού και του ανθρώπου. Συνταξιδιώτες και συμμέτοχοι –το δυνατόν– στη χαρά, στις δυσκολίες, στις κακοτυχίες και στις κακοτροπιές της θάλασσας, ήταν και ορισμένα ζώα, όπως ένας πολυλογάς πράσινος παπαγάλος με μάτι αετού, μια άσπρη γάτα, ένας μαύρος σκύλος· α, και μια μαϊμού, η Βερενίκη. Και η γαλοπούλα, ονόματι Λούλα.

Στις Περιπέτειες της Ελεάννας στη θάλασσα ομολογώ ότι πέρασα μια χαρά. Έζησα πλάι στην Ελεάννα και στο πλήρωμα μέρες αξέχαστες, γεμάτες περιπέτειες και εκπλήξεις. Έζησα νύχτες αστροφώτιστες, με το φεγγάρι να ανοίγει δρόμο φωτεινό, γεμάτο φλουριά στα κύματα, πρωινά με τα θαλασσοπούλια να ξαμολιούνται σαν τρελά στο φως, τη συνοχή της ομάδας, τη νοσταλγία για τα πρόσωπα της αγάπης τους, αλλά και τις χαρές με τις καλές ειδήσεις. «Ωχ, αν δεν σ’ ήξερα, προδότρα θάλασσα, θα σε ταξίδευα κολυμπώντας», μονολόγησε κάποτε γλυκόπικρα πρόσωπο πολυαγαπημένο σκύβοντας το κεφάλι, μια στιγμή μόνο, και ευθύς αμέσως σηκώνοντας τα γεμάτα ρέμβη μεγάλα μάτια, με κοίταξε και χαμογέλασε. Εκείνο το χαμόγελο, δειλό λιγάκι και αμήχανο, δήλωνε σύντομο μπαρκάρισμα. Την έχει επιθυμήσει, σκέφτηκα· κιόλας. Μονάχα δυο μήνες ξέμπαρκος.

Ένα πολύχρωμο πλήθος, πότε πολύβουο και πότε σιωπηλό, ενθουσιάζει τα παιδιά, τους μαθαίνει να αποδέχονται και να αγαπούν τον άλλο, σε όποια φυλή και αν ανήκει, όποιον θεό και αν λατρεύει, σε οποιονδήποτε τόπο και αν κατοικεί.

Σκέπτομαι τώρα· εάν η Ελεάννα δεν ήταν πλάσμα της φαντασίας του συγγραφέα, που την ξέρει και ο ίδιος και στις καλές της και στις κακές της, τη «μακριαντιλαλούσα»· αν ήταν μια κοπελίτσα πραγματική, η οποία λόγω συγκυριών είχε για γενέθλιο τόπο ένα πλοίο, για κατοικία πλοίο πάλι, ασχέτως αν άλλαζαν όλοι, δηλαδή το πλήρωμα, ο καπετάνιος πατέρας της και η μητέρα της, καράβια και δρομολόγια, σύμφωνα με τις υποδείξεις της εταιρείας, εάν το σπίτι της ταξίδευε με μπουνάτσα ή με φουρτούνα στην απέραντη και αεικίνητη θάλασσα, μεγαλώνοντας, και ζώντας πλέον στη στεριά, θα νοσταλγούσε; Θα πονούσε στη σκέψη της ευωδιάς της, στη θέα των μακρινών οριζόντων, στη μουσική των κυμάτων, στα αδρά και όμως ανάλαφρα πετάγματα των θαλασσοπουλιών, που συχνά στέκονται σαν μαρμαρωμένα στις αντικρινές ακτές; Θα λαχταρούσε τα άγνωστα λιμάνια, τις βουερές πόλεις, τα καταπράσινα δάση και τους αφρισμένους ποταμούς; Θα δάκρυζε η ψυχή της στη σκέψη ορισμένων συντρόφων;

Αν ήταν μια ζωντανή ύπαρξη και όχι ηρωίδα βιβλίου, είμαι σίγουρη, θα πλάνταζε. Όσοι τη ζήσανε ουδέποτε τη λησμόνησαν. Τη θάλασσα «…που κρύβει τόσο απέραντο».

Προς το παρόν, η Ελεάννα σ’ αυτό, το δεύτερο βιβλίο, που το περίμενα, ασφαλώς με ανυπομονησία, κοπελίτσα πια, με καλή συμπεριφορά και σεβασμό στον λόγο, φιλική προς όλους, χαρούμενη, ταξιδεύει ακόμη, και με τους φίλους της, παλαιούς και νεότερους, ζουν μια σειρά από περιπέτειες που ούτε καν μπορούσαν να φανταστούν. Οι περιπέτειες αυτές, υπό μορφή σύντομων και ευχάριστων διηγημάτων, είναι –ας πούμε– τέσσερις, ενώ κάθε ένα από τα διηγήματα περιέχει άπειρες εμπειρίες, άγνωστες στα παιδικά μάτια, ξένες προς κάθε μέχρι τότε άκουσμα. Ιστορίες εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, με γεγονότα πρωτάκουστα, ανθρώπους πρωτόειδοτους, πρόσωπα που ζουν στα μεγάλα αρχέγονα δάση, στη ζούγκλα, στις λίμνες, πλάι στους ποταμούς, στα κατάφυτα νησιά, τηρούν τα έθιμά τους, σέβονται τους ξένους αλλά σέβονται και την πατρογονική θρησκεία. Ένα πολύχρωμο πλήθος, πότε πολύβουο και πότε σιωπηλό, ενθουσιάζει τα παιδιά, τους μαθαίνει να αποδέχονται και να αγαπούν τον άλλο, σε όποια φυλή και αν ανήκει, όποιον θεό και αν λατρεύει, σε οποιονδήποτε τόπο και αν κατοικεί.

Η τέταρτη και τελευταία ιστορία, «Η Ελεάννα στο Νησί της Ευτυχίας» τιτλοφορούμενη, διασκεδαστικότατη, χαριτωμένη, είναι και ένα καλό μάθημα σεβασμού και ανοχής απέναντι στον συνάνθρωπό μας.

Βιβλίο όμορφα γραμμένο, με χιούμορ και γνώση του παιδικού ψυχισμού, προπαντός με γνώση των δρόμων της θάλασσας και των ανθρώπων που τη διασχίζουν, θα προσφέρει στον αναγνώστη, των πρώτων τάξεων του δημοτικού, χαρά ανάμεικτη με ενημέρωση, ενώ θα απολαύσει τους ενδιαφέροντες, αρκετά αστείους και λιγάκι παράξενους χαρακτήρες.

filip Για όσους δεν έτυχε να προμηθευτούν τις Περιπέτειες της Ελεάννας στη θάλασσα, να διευκρινίσω ότι παρόλο που η Ελεάννα ζει στο πλοίο –εκ γενετής– που λένε, έμαθε ωραία και σωστά γράμματα, μουσική, όλα όσα επιβάλλεται να γνωρίσει ένα παιδί ευφυές και καλομεγαλωμένο. Η βιολίστρια μητέρα της στάθηκε μια άριστη δασκάλα για το παιδί της. Και, βέβαια, δεν έλειψαν οι συμβουλές και οι γνώσεις του πατέρα· σκέφτηκαν, βλέπετε, ότι θα ήταν προς όφελος της Ελεάννας να μείνει κοντά τους, κοντά στην αγάπη τους, γνωρίζοντας –επιπλέον– τον μεγάλο, υπέροχο κόσμο, ο οποίος γνέφει υποσχετικά στα πλάσματα με τα «ανοιχτά» μάτια, στα οποία καθρεφτίζονται όλες οι ομορφιές του και όλες του οι χαρές και οι χάρες.