Κώστας Βεργόπουλος: «Η νέα παγκόσμια αναταραχή»
Συνεπής στις αξίες και τις αρχές του, υπέρμαχος των ιδεών της αριστεράς μέχρι το τέλος του βίου του, ο καθηγητής Κώστας Βεργόπουλος έφυγε πρόσφατα σε ηλικία 75 ετών κι αυτό είναι το τελευταίο βιβλίο του· κυκλοφόρησε την άνοιξη του 2017 κι αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη για όσους μοιράζονταν μαζί του τις ιδέες των ταξικών αγώνων, της κοινωνικής απελευθέρωσης, αλλά και της εθνικής ανεξαρτησίας και αξιοπρέπειας.
Πολέμιος της παγκοσμιοποίησης ήδη από τη δεκαετία του 1990 και οπαδός ενός άλλου, πολύ διαφορετικού από τον διαδεδομένο, τρόπου ανάπτυξης των κρατών και των κοινωνιών, τρόπου που θέτει στο επίκεντρό του τον άνθρωπο και τις ανάγκες του κι όχι τις επιχειρήσεις και τα κέρδη τους, ο Βεργόπουλος και σε αυτό το βιβλίο, ένα από τα ωραιότερα που υπέγραψε στη ζωή του, πιάνει τα μεγάλα και κορυφαία ζητήματα της εποχής και προσπαθεί να βάλει τάξη στην… παγκόσμια αναταραχή.
Το τέλος της παγκοσμιοποίησης
Η κριτική που ασκεί στην παγκοσμιοποίηση –εκ νέου και με βάση τα σύγχρονα πλέον δεδομένα– έχει ως αφετηρία τη θεοποίηση, κυρίως από τις ισχυρές ευρωπαϊκές δυνάμεις, και την εμμονική τήρηση των περίφημων προγραμμάτων διαρθρωτικών αλλαγών, τα οποία, τουλάχιστον στην περίπτωση της Ελλάδας η οποία τα υφίσταται, δεν έχουν πετύχει απολύτως τίποτα κατά τον συγγραφέα.
Για να στηρίξει αυτή τη θέση, η οποία είναι η κυρίαρχη στο βιβλίο του, ο Βεργόπουλος αξιοποιεί τα στοιχεία που παρουσιάζουν ορισμένα θεμελιώδη μεγέθη του σύγχρονου καπιταλιστικού συστήματος, όπως το ύψος των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών, οι εξωτερικές επενδύσεις των κρατών, το παγκόσμιο χρέος και η σχέση του με το παγκόσμιο ΑΕΠ κ.ά. Με βάση πρόσφατα στοιχεία, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι οι εξωτερικές επενδύσεις έχουν μειωθεί σε κάτω από το 2% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ο Βεργόπουλος διατυπώνει την άποψη ότι «η παγκοσμιοποίηση είναι πια πίσω μας…».
Η νέα παγκόσμια αναταραχή εμφανίζεται ως κρίση της παγκοσμιοποίησης, ως κλίμα γενικευμένης αβεβαιότητας, αλλά και με τη μορφή οξύτατων ανισοτήτων, καθώς το πλουσιότερο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας αποσπάται πια και απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το φτωχότερο κομμάτι. Σύμφωνα με τον Βεργόπουλο το αποτέλεσμα είναι –σε πλειάδα κρατών και στην Ελλάδα οπωσδήποτε– η αποσάθρωση της κοινωνικής σταθερότητας.
Ένα από τα ωραιότερα βιβλία των τελευταίων χρόνων, μια παρακαταθήκη αγώνα για τις επόμενες γενιές κι ένα μανιφέστο για την αριστερά που δεν θα εφαρμόζει μνημόνια και δεν θα πλειστηριάζει τα σπίτια των ψηφοφόρων της, το βιβλίο του Κώστα Βεργόπουλου είναι ένα κύκνειο άσμα και μια διαθήκη. Μένει να την ανοίξουμε και να την εκτελέσουμε.
Στο βιβλίο του ο Βεργόπουλος «απαντάει» σε μια σειρά από δόγματα που προβάλλονται τα τελευταία χρόνια από τους υπέρμαχους της παγκοσμιοποίησης και τους θιασώτες της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής που έχει καλύψει σαν τοξικό νέφος ολόκληρη την Ευρώπη: δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί ανάπτυξη σε ένα κράτος μόνο με τις εξαγωγές· δεν φέρνει πάντα ανάπτυξη το εμπόριο (οι σελίδες που αφιερώνει στη λατινοαμερικανική αριστερά που αποθέωσε το εμπόριο, την εξωστρέφεια και τον «εξορυκτισμό» των πλουτοπαραγωγικών πηγών είναι ενδεικτικές για το τι μας περιμένει με τη δική μας «κυβερνώσα αριστερά»)· δεν είναι τα υπερβολικά χρέη που καθηλώνουν την ανάπτυξη αλλά η ανεπαρκής ανάπτυξη και η συνεχής λιτότητα βυθίζουν τα κράτη στα χρέη· δεν έχει αποφέρει αποτελέσματα η ποσοτική χαλάρωση στις ευρωπαϊκές οικονομίες· δεν έχει πετύχει καμιά ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών από τις πολλές που έχουν γίνει από το 2008 μέχρι σήμερα, διότι κάθε ανακεφαλαιοποίηση αφαιρεί ρευστότητα από την αγορά αντί να προσθέτει, όπως ισχυρίζονται τα ξεφτέρια της Τρόικας.
Αριστερή κοινωνική… κατάθλιψη
Ο Βεργόπουλος, σε αντίθεση με τους μαθητευόμενους μάγους της αριστεράς στην Ελλάδα κι αλλού, θεωρεί απολύτως καταστροφική για την κοινωνία και την οικονομία τη συνεχή λιτότητα. Από την άλλη, οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόζονται μέσα σε ένα υφεσιακό πλαίσιο δεν μπορεί να είναι κι οι ίδιες παρά υφεσιακές, γι’ αυτό και καταλήγει σε έναν εξαιρετικό αφορισμό: είμαστε πρώτοι στις μεταρρυθμίσεις που ζητάει ο ΟΟΣΑ, υποστηρίζει, και το παινευόμαστε μάλιστα στα διεθνή fora, γι’ αυτό είμαστε τελευταίοι στην ανάπτυξη. «Εάν μέχρι σήμερα η Ελλάδα δεν ανακάμπτει, αλλά συνεχίζει την πτωτική πορεία της, δεν είναι επειδή δήθεν δεν εφαρμόζει τα συμφωνηθέντα, αλλά αντίθετα επειδή τα εφαρμόζει και με υποδειγματικό τρόπο» υποστηρίζει κακοκαρδίζοντας ίσως τους συντρόφους του στον ΣΥΡΙΖΑ.
Μάλιστα φτάνει στο σημείο να θεωρεί εμπαιγμό του ελληνικού λαού από την κυβέρνηση τα όσα ισχυρίζονται οι διακεκριμένοι υπουργοί της και πράττουν καθημερινά οι «ομάδες εργασίας»: το (αριστερό) τρίτο Μνημόνιο, σύμφωνα με τον Βεργόπουλο, δεν οδηγεί σε καμία ανάκαμψη ή σταθεροποίηση αλλά σε διαιώνιση της ύφεσης, η οποία αυτή τη φορά συνοδεύεται και από ένα είδος κοινωνικής «κατάθλιψης» των κοινωνικών υποκειμένων όταν αναλογίζονται το μέλλον τους.
Το βιβλίο επικεντρώνεται και κλείνει με την ελληνική περίπτωση αλλά, πριν από τις καταιγιστικές σε βάρος των μνημονιακών πολιτικών απόψεις του, ο Βεργόπουλος αναλύει και άλλα δυναμικά συστήματα ανά τον κόσμο, αφήνοντας πίσω του ορισμένα υπέροχα κείμενα: για τη διατροφική ανασφάλεια στις ΗΠΑ, για την άνοδο και την εκκωφαντική πτώση της αριστεράς στη Λατινική Αμερική, για τον «πόλεμο των πολιτισμών» που βρίσκεται σε εξέλιξη στις δυτικές μεγαλουπόλεις ανάμεσα στις κυβερνώσες ελίτ και τους μουσουλμάνους τρομοκράτες («οι κοινωνίες τρέφουν τα φυτώρια της δικής τους καταστροφής» γράφει για τα γεγονότα στο Μπατακλάν) κ.ά.
Ένα από τα ωραιότερα βιβλία των τελευταίων χρόνων, μια παρακαταθήκη αγώνα για τις επόμενες γενιές κι ένα μανιφέστο για την αριστερά που δεν θα εφαρμόζει μνημόνια και δεν θα πλειστηριάζει τα σπίτια των ψηφοφόρων της, το βιβλίο του Κώστα Βεργόπουλου είναι ένα κύκνειο άσμα και μια διαθήκη. Μένει να την ανοίξουμε και να την εκτελέσουμε…
Η νέα παγκόσμια αναταραχή
Κώστας Βεργόπουλος
Gutenberg
229 σελ.
ISBN 978-960-01-1857-5
Τιμή: €9,00
