fbpx
Λένα Κωνσταντέλλου: «Γιάννης Σκαρίμπας, Δημοσθένης Βουτυράς: δυο πρωτοπόροι» κριτική του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη

Λένα Κωνσταντέλλου: «Γιάννης Σκαρίμπας, Δημοσθένης Βουτυράς: δυο πρωτοπόροι» κριτική του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη


Στη νέα μελέτη της, η Λένα Κωνσταντέλλου ασχολείται με δυο σημαντικές φυσιογνωμίες των ελληνικών Γραμμάτων, τον Γιάννη Σκαρίμπα και τον Δημοσθένη Βουτυρά. Και οι δυο, αναφέρει, ήταν περιθωριακοί, βαθιά αιρετικοί, καθώς και χαρισματικοί. Πολεμήθηκαν από τη Γενιά του ’30 και τους εκπροσώπους της, θεωρητικούς της λογοτεχνίας. Ο Γιάννης Σκαρίμπας είναι ο εισηγητής του υπερρεαλισμού και του «παραλόγου», ο Βουτυράς του εσωτερικού μονολόγου. Τιμωρήθηκαν για το θάρρος και την ανεξαρτησία τους από τους συγχρόνους τους με σιωπή και καταδίκη σε αφάνεια, για να ανακαλυφθούν και πάλι από τους νέους, πολλά χρόνια μετά.

Ο Γιάννης Σκαρίμπας (1893-1984) εξέδωσε το πρώτο βιβλίο του το 1930, μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο Καημοί στο Γριπονήσι. Το βιβλίο χαιρετίστηκε από επώνυμους κριτικούς, όπως ο Μάρκος Αυγέρης και ο Γιώργος Κοτζιούλας. Από το 1930 μέχρι το τέλος της ζωής του, ο Σκαρίμπας με τα βιβλία του φέρνει μια νέα πνοή στα ελληνικά Γράμματα. Εξέδωσε: Το θείο τραγί, διηγήματα (1933), Μαριάμπας, μυθιστόρημα (1935), Το σόλο του Φίγκαρω, μυθιστόρημα (1939),Το Βατερλώ δύο γελοίων, μυθιστόρημα (1959), Η μαθητευόμενη των τακουνιών, τρεις νουβέλες (1961),Το ’21 και η αλήθεια, Η τράπουλα και Οι γαλατάδες, ιστορικά δοκίμια (1971-1977),Το ’21 και η αριστοκρατία του, ιστορικό δοκίμιο (1978), Τρεις άδειες καρέκλες, διηγήματα (1976), Αντι-Καραγκιόζης ο Μέγας, θεατρικά έργα όπως και ποιητικές συλλογές, με κορυφαία το Ουλαλούμ. Ο Σεφέρης δήλωσε ότι ο Σκαρίμπας είναι σπουδαίος ποιητής. Ο Σκαρίμπας, όπως λέει ο Θωμάς Γκόρπας, ήταν «αναρχικός, μονόχνωτος, αταξίδευτος, ο μόνος επαρχιώτης Νεοέλληνας συγγραφέας που έγινε θρύλος, διαβάστηκε πολύ πριν το 1940, ξεχάστηκε για τριάντα χρόνια περίπου για να πάρει θριαμβευτικά τη ρεβάνς του…».

Πρόκειται για μια σημαντική μελέτη από μια πεπειραμένη δημιουργό, η οποία πλουτίζει την ελληνική βιβλιογραφία πάνω στο θέμα.

Ο Δημοσθένης Βουτυράς (1872-1958), διαφορετική προσωπικότητα από τον Σκαρίμπα, περιορίζεται στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού, όπου κλεισμένος γράφει ασταμάτητα, και στην ταβέρνα. Σύχναζε στην ταβέρνα από το απόγευμα μέχρι το βράδυ. Δεν είχε σπουδάσει, ούτε διάβαζε βιβλία των συγχρόνων του ή ξένους συγγραφείς. Έγραφε καθημερινά και συνεργαζόταν με περιοδικά και εφημερίδες. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το 1928 δημοσιεύτηκε διήγημά του στο γαλλικό περιοδικό La Revue Nouvelle, πλάι στη Βιρτζίνια Γουλφ και σε άλλους τότε διάσημους συγγραφείς. Αν και έβγαζε το ψωμί του από τις συνεργασίες, δυσκολεύτηκε στη ζωή του και τα τελευταία χρόνια τα πέρασε στην ένδεια. Θεωρείται από τους πρωτοπόρους στη νουβέλα και το διήγημα. Όταν τον ρωτούσαν με ποιον τρόπο γράφει τα διηγήματά του, απαντούσε: «Όπως μου έρθουν… Στο γράψιμο γίνεται ό,τι και στη ζωή. Περπατάς με ορισμένη κατεύθυνση, αλλά δεν είσαι βέβαιος αν θα φτάσεις εκεί που θέλεις…». Ο Δημοσθένης Βουτυράς με ένα πελώριο λοξό μάτι κατασκοπεύει τα θεάματα της πόλης και μάλιστα της νυχτερινής, πραγματικά και φανταστικά, υπόγεια, ισόγεια, ανώγεια, κολασμένα κι ουράνια. Έγραψε το διήγημα «Ο Λαγκάς» (1901), που έγινε δεκτό με επαινετικά σχόλια από τον Παλαμά και τον Ξενόπουλο, Ζωή αρρωστημένη και άλλα διηγήματα (1921), Ο θρήνος των βοδιών και άλλα διηγήματα (1923), Στη χώρα των σοφών και των αγρίων (1927), Νύχτες μαγείας (1938), Οι τρικυμίες, μυθιστόρημα (1945) και το Αργό ξημέρωμα (1950), που ήταν το τελευταίο του βιβλίο.

Τους ανθρώπους ο Βουτυράς τούς βρήκε σε όλες τις κοινωνικές τάξεις, και ειδικά στους μικροαστούς και τους εργάτες, η πορεία του ήταν προς το μύχιο βάθος της ψυχής των ταπεινών και απλών αυτών ηρώων του. Γι’ αυτό και τον ονόμασαν «Γκόρκι της Ελλάδας». Ωστόσο, ο Βουτυράς δεν έφτασε σε προεκτάσεις, δεν ήταν στο ψυχικό του κλίμα η θεωρητική επεξεργασία των αντιδράσεων της ευαισθησίας του. Γι’ αυτό και δεν έκανε κοινωνική λογοτεχνία με θέση. Έμεινε ο αισθαντικός απολογητής των καημών που συσσώρευσε μέσα στους ανθρώπους και στην Ελλάδα η οικονομική εξέλιξη.

Πρόκειται για μια σημαντική μελέτη από μια πεπειραμένη δημιουργό, η οποία πλουτίζει την ελληνική βιβλιογραφία πάνω στο θέμα.

Γιάννης Σκαρίμπας, Δημοσθένης Βουτυράς: δυο πρωτοπόροι
Λένα Κωνσταντέλλου
Ένεκεν
136 σελ.
Τιμή € 10,00
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ben Ansell: «Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει»

Ο Μπεν Άνσελ στο βιβλίο του Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει: Πέντε παγίδες και πώς να τις αποφύγουμε, το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού, καταπιάνεται...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ελένη Κ. Σπηλιώτη: «Εθνικός Διχασμός: Φιλοβασιλικοί εξόριστοι στη Σκόπελο»

Μ’ ένα σαπιοκάραβο, μέσα σε κατακλυσμιαία βροχή και με φόβο πιθανού τορπιλισμού, φτάνει στις 31 Ιανουαρίου 1918 στη Σκόπελο μια ομάδα επιφανών πολιτικών και άλλων προσώπων που με απόφαση του...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
«Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας» και «Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»

Αν υπάρχει ένας μελετητής ικανός να μας εισάγει τόσο στον πλούτο της γλώσσας όσο και των ιδεών του Μεγάλου Ιεράρχη Βασιλείου αλλά και του Πλουτάρχου είναι ο Ιωάννης Πλεξίδας. Με από πολλών ετών...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.