Γεωργία Μ. Πανσεληνά: «Οραματιστές και συγχρόνως ρεαλιστές – Λόγοι προέδρων 1945-2014»
Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), ο θεσμικός φορέας του κεφαλαίου στη χώρα μας, ο οποίος μετράει πάνω από έναν αιώνα ζωής (ιδρύθηκε το 1907), δεν είχε ποτέ πολλούς «φίλους» στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας και ο δημόσιος λόγος του, ο λόγος των εκάστοτε προέδρων του κυρίως, σπάνια αποτελούσε αντικείμενο αναλύσεων και προσεκτικής δημοσιογραφικής ή ιστοριογραφικής έρευνας. Κι αυτό δεν ήταν ιδιαίτερα έξυπνο από την πλευρά μας· την πλευρά των εργαζομένων.
Στο παρόν έργο, η ιστορικός Γεωργία Μ. Πανσεληνά, διευθύντρια παλαιότερα του σημαντικού Αρχείου Βοβολίνη και συνεργάτις επί χρόνια του περιοδικού Οικονομική Επιθεώρηση (παλαιότερα Βιομηχανική Επιθεώρηση) αναλύει τον δημόσιο λόγο των προέδρων του ΣΕΒ από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Ελλάδα μπαίνει στη φάση της ανοικοδόμησής της, μέχρι τις μέρες μας, όταν η χώρα μπήκε στο σκοτεινό τούνελ των Μνημονίων, της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της κοινωνικής αναστάτωσης.
Η ιστορικός είχε και στο παρελθόν ασχοληθεί με την ιστορία του Συνδέσμου σε ένα μνημειώδες έργο της το 2007, όταν ο Σύνδεσμος συμπλήρωσε έναν αιώνα ζωής, αυτή τη φορά όμως είναι αποκλειστικά επικεντρωμένη στον λόγο των προέδρων, τον δημόσιο λόγο έτσι όπως αυτός εκφράστηκε διαχρονικά κατά τη διάρκεια των ετήσιων γενικών συνελεύσεων του Συνδέσμου, των επίσημων χαιρετισμών και των επισκέψεων που πραγματοποιούσαν οι πρόεδροι του ΣΕΒ σε άλλους, όμορους θεσμούς (γενική συνέλευση της Τράπεζας της Ελλάδος, επισκέψεις στο Προεδρικό Μέγαρο, ημερίδες σε Επιμελητήρια, κ.ά.).
ΤΟ ΑΞΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΣΕΒ
Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικός ο δημόσιος λόγος των προέδρων του θεσμικού φορέα της βιομηχανίας; «Ο ΣΕΒ, από την ίδρυσή του, το 1907, και σε όλη την 100ετή και πλέον διαδρομή του, ταυτίστηκε με τους εκάστοτε προέδρους του. Οι προσωπικότητές τους σμίλεψαν τη φυσιογνωμία του, προσδίδοντας εκείνο το προσωπικό, ιδιαίτερο, ανθρώπινο στοιχείο –άλλοτε χαρισματικό και άλλοτε λιγότερο– στην ίδια την υπόσταση του Συνδέσμου», υποστηρίζει η συγγραφέας.
Στόχος του έργου είναι να διερευνήσει η συγγραφέας το αξιακό σύστημα των προέδρων του ΣΕΒ κατά τη διάρκεια των τελευταίων επτά δεκαετιών, τις πεποιθήσεις τους και τα πιστεύω τους για τον Σύνδεσμο, για τις επιχειρήσεις-μέλη, για την Πολιτεία, για την κοινωνία την ίδια με την οποία ο Σύνδεσμος βρέθηκε –εκ των πραγμάτων– αρκετές φορές σε αντιπαράθεση.
Οι θέσεις του ΣΕΒ για κορυφαία ζητήματα της ελληνικής οικονομίας είναι γνωστές και μάλλον αδιαπραγμάτευτες και, όπως αποκαλύπτει η συγγραφέας, υπάρχει μια εντυπωσιακή συνέχεια και συνέπεια λόγων και πράξεων, η οποία χαρακτηρίζει τόσο τους προέδρους του ΣΕΒ, όσο και τον Σύνδεσμο στο σύνολό του: απόλυτη πίστη στην ιδιωτική πρωτοβουλία και στις δυνάμεις του Έλληνα βιομήχανου, ενθάρρυνση της ανταγωνιστικότητας, πίεση για μείωση του δημόσιου τομέα, έλεγχος των δημοσιονομικών δαπανών του κράτους, στράτευση με την ευρωπαϊκή ιδέα, αποφυγή ταύτισης με τη μια ή την άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος.
Η συγγραφέας υποστηρίζει ότι κατά τη διάρκεια αυτών των επτά δεκαετιών της μελέτης της, υπήρξαν σταθερές που οδήγησαν τον ΣΕΒ, ενώ μέσα από την ανθολόγηση κι ανάλυση των λόγων των προέδρων εντοπίζει τη διαφορετικότητα, τις αλλαγές και τους νεωτερισμούς που έφερε στον ΣΕΒ η κάθε προεδρία· οι διαφορές μεταξύ ορισμένων προέδρων είναι πράγματι εντυπωσιακές.
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ
Το βιβλίο χωρίζεται σε ενότητες που εξετάζουν τον δημόσιο λόγο με άξονα τις τρεις απαρέγκλιτες αρχές, όπως αποτυπώνονται κατ' επανάληψη σε επίπεδο ηγεσίας: τη διαφύλαξη της ενότητας και της αυτονομίας του Συνδέσμου, την αποστασιοποίησή του από τον κομματισμό και την προσέγγιση με τους εργαζομένους, εν γένει με την κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται οι απόψεις των προέδρων για το κράτος και την πολιτική, για την ΕΟΚ και την Ευρωπαϊκή Ένωση που τη διαδέχτηκε και το μέλλον της χώρας, για τα δικαιώματα των εργαζομένων, την ανεργία, τον ανταγωνισμό κ.ά. Σε κάποιες από αυτές τις απόψεις, για την ακρίβεια σε κάποιες από τις προειδοποιήσεις των προέδρων του ΣΕΒ, κατατεθειμένες μάλιστα εδώ και πολλά χρόνια, ανακαλύπτουμε ψήγματα της πραγματικότητας που ζούμε σήμερα.
Σύμφωνα με τη Γεωργία Πανσεληνά, τρεις ήταν οι κορυφαίες μορφές της εξεταζόμενης περιόδου, οι οποίες μάλιστα συνδέονται με τρεις ξεχωριστές, κομβικές περιόδους στην ιστορία του Συνδέσμου και την οικονομική πορεία του ελληνικού κράτους: ο Χριστόφορος Κατσάμπας στα χρόνια του Εμφυλίου και της ανασυγκρότησης, ο Δημήτρης Μαρινόπουλος στα χρόνια της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης, και ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος στα χρόνια της ύφεσης και των μνημονίων. Φυσικά, μνημονεύονται όλοι οι διατελέσαντες πρόεδροι της περιόδου, μεταξύ των οποίων οι Αλέξανδρος Τσάτσος, Γεώργιος Δράκος, Λεωνίδας Κανελλόπουλος, Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος, Λέων Μελάς, Οδυσσέας Κυριακόπουλος κ.ά.
Το βιβλίο τυπώθηκε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, δεν κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία αλλά διατίθεται αποκλειστικά από τον ΣΕΒ.
Οραματιστές και συγχρόνως ρεαλιστές – Λόγοι προέδρων 1945-2014
Γεωργία Μ. Πανσεληνά
ΣΕΒ
96 σελ.
