Κώστας Ιορδανίδης: «Στη σκιά των σουλτάνων»
Ο Κώστας Ιορδανίδης (Θεσσαλονίκη, 1946), διπλωματικός συντάκτης και αρθρογράφος της Καθημερινής, το 1980 έλαβε έπαινο του βραβείου Ιπεκτσί για τη δημοσίευση άρθρων που συνέβαλαν στη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, επομένως είναι ειδικός να μιλήσει για την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το βιβλίο του Στη σκιά των σουλτάνων αναφέρεται στο πώς συνδέεται η Θεσσαλονίκη και πέντε Οθωμανοί σουλτάνοι, οι Μουράτ Β' ο Κατακτητής, Μεχμέτ Δ' ο Κυνηγός, Αμπντούλ Μετσίντ ο Μεταρρυθμιστής, Αμπντούλ Χαμίτ ο Δαιμονικός και Μεχμέτ Ε' ο Πατερούλης. Δεν πρόκειται για ιστορική πραγματεία, όπως τονίζει ο συγγραφέας στον πρόλογό του, παρότι όλα τα στοιχεία αντλήθηκαν από γραπτές πηγές. Στην ουσία, πρόκειται για μια περιδιάβαση στην οθωμανική περίοδο με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη και τους πέντε σουλτάνους, οι οποίοι άφησαν τα ίχνη τους στην πόλη. Η αφήγηση (για αφήγηση μιλάμε, καθώς ο συγγραφέας, έχοντας απορρίψει τον ακαδημαϊκό λόγο, απευθύνεται σε όλους τους ενδιαφερόμενους αναγνώστες), αρχίζει το μοιραίο έτος 1354 μ.Χ., όταν ο Σουλεϊμάν πασάς, πρωτότοκος γιος του σουλτάνου Ορχάν, γαμπρού του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνού, ρεμβάζει στο ακρογιάλι της Κυζίκου, στην ασιατική ακτή της Προποντίδας.
Τότε ακριβώς οι Τούρκοι, όπως αναφέρουν οι Οθωμανοί χρονογράφοι, άρχισαν να εισέρχονται στην Ευρώπη. Ο Οσμάν, ή Οθωμάν, θεωρείται ο πρώτος σουλτάνος της οθωμανικής δυναστείας. Σύμφωνα με κάποιον ιστορικό, ο Οσμάν και δύο χριστιανοί, ή πρώην χριστιανοί, πολεμιστές, ένωσαν τις δυνάμεις τους για την επίτευξη ενός διπλού στόχου: τη λεηλασία των περιουσιών και την εξασφάλιση δούλων από διάφορες περιοχές που ιστορικά ανήκαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους έγινε από τον Μουράτ Β' τον Μάρτιο του 1430, η πόλη άρχισε να στενάζει από τις οιμωγές των κατοίκων της, τα προνόμια που είχαν θεσπίσει οι Ρωμαίοι καταργήθηκαν και η υποδούλωση στους Οθωμανούς κράτησε περίπου πεντακόσια χρόνια.
Η αρχή της αποσύνθεσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας άρχισε το 1877, επί Αμπντούλ Χαμίτ, όταν η Ρωσία τής κήρυξε τον πόλεμο. Κι ύστερα εμφανίστηκαν οι Νεότουρκοι που ίδρυσαν στη Θεσσαλονίκη το 1896 το παράρτημα του Κομιτάτου Ένωσης και Προόδου, την κύρια δεξαμενή στρατολόγησης των αξιωματικών που αργότερα (ύστερα από δεκατρία χρόνια), θα ανέτρεπαν τον σουλτάνο. Ο Μεχμέτ Ε' ήταν ο τελευταίος σουλτάνος που εγκατέλειψε την Τουρκία με βρετανικό πολεμικό σκάφος (το σουλτανάτο καταργήθηκε το 1922 από τον Μουσταφά Κεμάλ και τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση της Άγκυρας).
Το βιβλίο του Κώστα Ιορδανίδη έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς προσεγγίζει το θέμα του με αντικειμενικότητα, χρησιμοποιώντας πολλές ιστορικές πηγές, ελληνικές και ξένες.
Στη σκιά των σουλτάνων
Περιδιάβαση στη Θεσσαλονίκη και ελληνο-οθωμανικά παράλληλα
Κώστας Ιορδανίδης
Καστανιώτης
270 σελ.
Τιμή € 15,98
