Fareed Zakaria: «Δέκα μαθήματα για την εποχή μετά την πανδημία»
H διαρκής οικονομική πρόοδος του ανθρώπου αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για κάθε άλλο φυτό και ζώο που εκτοπίζεται, καθώς ο Homo Sapiens αναζητά τον δικό του Lebensraum (ζωτικό χώρο), όμως σ’ αυτή τη διαρκή επέκταση υπάρχει κάποιος ανταγωνιστής που μπορεί να νικήσει, ο ιός. Όπως λέει ο Fareed Zakaria, σε προηγμένες πόλεις και στη σκιά μοντέρνων ουρανοξυστών αναπτύσσονται παζάρια γεμάτα με εξωτικά ζώα, παζάρια που αποτελούν ιδανικό καζάνι για τη μετάδοση ιών από τα ζώα στον άνθρωπο, επειδή οι κάτοικοι που ζουν σ’ αυτά τα μέρη «είναι πιο κινητικοί από ποτέ, διαδίδουν ταχύτατα πληροφορίες, αγαθά, υπηρεσίες – και ασθένειες». Επιπλέον, η ολοένα αυξανόμενη κρεατοφαγία δημιουργεί μια τεράστια αγορά, στο πλαίσιο της οποίας κάθε χρόνο σφάζονται 80 δισεκατομμύρια ζώα (χωρίς να υπολογίζονται τα ψάρια), σε μαζικές επιχειρήσεις όπου επιλέγονται εκείνα με τις επιθυμητές ιδιότητες, που όμως τα καθιστούν ιδανικό περιβάλλον για τη μετάδοση, καθώς στην εργοστασιακή κτηνοτροφία η έλλειψη γενετικής ποικιλομορφίας αφαιρεί τις ανοσολογικές «αντιπυρικές» ζώνες.
Ο Αμερικανοϊνδός δημοσιογράφος, γνωστός από την εμβληματική εκπομπή του CNN FareedZakariaGPS, που καταπιάνεται με διεθνείς υποθέσεις, χαρτογραφεί σ’ αυτό το διεθνές μπεστ σέλερ το μέλλον του πλανήτη μετά την τρομερή πανδημία. Η αντιμετώπιση του πρωτοφανούς κινδύνου ανέδειξε τις τεράστιες δυνατότητες του παγκόσμιου συστήματος, όταν λειτουργεί προς τη σωστή κατεύθυνση. Σε τούτη την περίπτωση έσχατης ανάγκης, οι τράπεζες έθεσαν υπό την κυριότητά τους κάθε περιουσιακό στοιχείο διαθέτοντας τρισεκατομμύρια για τα πιο αδύναμα στρώματα και τη συνέχιση της λειτουργίας της οικονομίας, οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες μετέτρεψαν ταχύτατα τον τρόπο λειτουργίας τους για να παραγάγουν εκατομμύρια αναπνευστήρες και οι κολοσσοί της Silicon Valley πρόσφεραν σανίδα σωτηρία για όσους έπρεπε να εργαστούν από το σπίτι. Μια άλλη παράμετρος που αναδείχθηκε τον καιρό της πανδημίας ήταν η υπεροχή της δημοκρατίας απέναντι στα απολυταρχικά συστήματα, που υποτίθεται ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πολύ πιο αποτελεσματικά την εξάπλωση του ιού. Οι αυταρχικές μέθοδοι των Κινέζων φίμωσαν τους γιατρούς, κράτησαν στο σκοτάδι για πολύ καιρό τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και κώφευσαν προκλητικά στα επίμονα αιτήματα του κόσμου για πληροφόρηση.
Στο καινούργιο τοπίο που διαμορφώνεται, η παιδική θνησιμότητα μειώνεται κατά 59%, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας μειώνεται από 1,9 δισεκατομμύρια σε 650 εκατομμύρια, ταυτόχρονα όμως το κεφάλαιο κινείται ανεξέλεγκτα και το εισόδημα από επενδύσεις αυξάνεται γρηγορότερα από τους μισθούς, υποβαθμίζοντας συνεχώς την αξία της εργασίας. Η τάση που διαμορφώνεται παγκοσμίως οδηγεί σε έναν κόσμο διπολικό, όπου η Αμερική και η Κίνα κατέχουν τις δύο βασικές θέσεις του άξονα και το παγκόσμιο εμπόριο αναδιοργανώνεται. Οι προηγμένες χώρες συνειδητοποιούν την εξάρτησή τους από την Κίνα, η οποία παράγει το 70% των προϊόντων που διακινούνται ανά την υφήλιο και υπό την ηγεσία του Σι Τζινπίνγκ δείχνει τάσεις αρπακτικές, ασκώντας επιθετική διπλωματία.
Η αντιμετώπιση του πρωτοφανούς κινδύνου ανέδειξε τις τεράστιες δυνατότητες του παγκόσμιου συστήματος, όταν λειτουργεί προς τη σωστή κατεύθυνση.
Με οξυδέρκεια, διανοητική εμβέλεια και επιχειρηματολογία που θεμελιώνεται σε βαθιά μελέτη της ιστορίας και της φιλοσοφίας, ο Zakaria προσεγγίζει πολυπρισματικά το θέμα της μετα-κόβιντ εποχής, εξετάζοντας σε δέκα μαθήματα τις κινήσεις που απαιτούνται καθώς η ανθρωπότητα μπαίνει σε καταστάσεις που θυμίζουν επιστημονική φαντασία.
Το βασικό συμπέρασμα που βγαίνει από την περιπέτεια του κορονοϊού είναι η συνειδητοποίηση ότι ζούμε σε μια εποχή πιο δυναμική, πιο ανοιχτή αλλά και πιο ασταθή. Μια καινούργια απειλή, που ίσως σχετίζεται με την υπερθέρμανση του πλανήτη, έναν καινούργιο μεταδοτικό ιό ή, όπως έδειξε η περίπτωση της ωμής εισβολής των Ρώσων στην Ουκρανία, μια απρόβλεπτη κίνηση στη γεωπολιτική σκακιέρα μπορεί από στιγμή σε στιγμή να απειλήσει την παγκόσμια ασφάλεια, γι’ αυτό και η διεθνής κοινότητα πρέπει να λάβει τα μέτρα της ώστε να μη νιώσει ξανά αιφνιδιασμένη. Ο κόσμος γίνεται ολοένα και πιο απρόβλεπτος και τίποτα δε μοιάζει σίγουρο: «Είναι σαν να έχουμε φτιάξει το πιο γρήγορο αυτοκίνητο που έγινε ποτέ και να το οδηγούμε σε άγνωστο, αχαρτογράφητο δρόμο. Αλλά δεν κάναμε τον κόπο να βάλουμε αερόσακους. Δεν το ασφαλίσαμε. Δεν έχουμε βάλει καν ζώνη ασφαλείας. Η μηχανή ανάβει. Τα διάφορα μέρη υπερθερμαίνονται και ενίοτε πιάνουν φωτιά. Έτσι, καταβρέχουμε το όχημα, ρυθμίζουμε τις αναρτήσεις, επιδιορθώνουμε το αμάξωμα και λέμε ότι θα είμαστε πιο προσεκτικοί. Αλλά συνεχίζουμε την κούρσα και τρέχουμε όλο και πιο 
γρήγορα, σε πιο καινούργια και πιο σκληρά εδάφη, εδάφη επικίνδυνα. Είναι καιρός λοιπόν να βάλουμε αερόσακους και να ασφαλιστούμε. Και πάνω απ’ όλα, είναι καιρός να προσδεθούμε».
Δέκα μαθήματα για την εποχή μετά την πανδημία
Fareed Zakaria
Εισαγωγή: Σωτήρης Ντάλης
Μετάφραση: Γιώτα Κουρμένταλα-Νταμπαράκη – Μιχάλης Στασινόπουλος
Επίκεντρο
σ. 264
ISBN: 978-618-204-143-7
Τιμή: 14,00€
