fbpx
Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης: «Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα»

Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης: «Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα»

Εγέλασεν ο ουρανός και απόρησεν ο άδης όταν είδον εις τα 1821 γυναίκα των Σπετσών ελληνίδα, ότι εκαβαλίκευσε τη θάλασσα και την ξηράν!

Ο Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης, ιστορικός με πολλούς τίτλους πανεπιστημιακούς, ιδιότητες και συγγραφές, καθ’ ύλην αρμοδιότατος, μας δίνει ένα βιβλίο με θέμα την Καπετάνισσα της Ελληνικής Επανάστασης, τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα. Το βιβλίο περιλαμβάνει οχτώ ενότητες, Βιβλιογραφία, Πηγές, Γενεαλογικούς Πίνακες, Σημειώσεις.

Ο καθηγητής Ιστορίας Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης, που υπογράφει την Εισαγωγή με τίτλο «Συμβολή στην Ελληνική Επανάσταση του 1821», μας δίνει συνοπτικά το όλον, αρχίζοντας από την άποψη του Βρετανού φιλέλληνα Λέστερ Στάνχοπ (Leicester Stanhope), ο οποίος αποφάνθηκε πως οι Έλληνες δεν ήταν ακόμα ώριμοι να αρχίσουν την επανάστασή τους· έπρεπε να μορφωθούν πρώτα και να διαπαιδαγωγηθούν στις αξίες της Νεωτερικότητας (αλλά, όπως έλεγε και ο Κολοκοτρώνης, ο «εγγυητής της επιτυχίας και εμβληματικότερη μορφή της Παλιγγενεσίας»: ο κόσμος μας έλεγε τρελούς, αλλά αν δεν ήμασταν τρελοί δεν θα κάναμε την Επανάσταση). Ο Στάνχοπ ενδιαφέρθηκε για την ίδρυση σχολείων, την έκδοση εφημερίδων και τη σύσταση ταχυδρομείων και τονίζει ότι η Ελληνική Επανάσταση έφερε ρήγμα στους κόλπους της Ιεράς Συμμαχίας, έπληξε την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ανέδειξε αντιπαραθέσεις, ήταν αποτέλεσμα μιας από κοινού προσπάθειας και κατατάσσεται ανάμεσα στις μεγάλες επαναστάσεις που σφράγισαν την εποχή της Νεωτερικότητας.

Ο συγγραφέας Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης στο βιβλίο του στήνει όλο το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναδείχτηκε η γυναίκα αγωνίστρια, όπως η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους, οι Σουλιώτισσες, γυναίκες που κατέκτησαν θέση στο πάνθεο των ηρώων.

Η Μπουμπουλίνα δεν έγραψε ή δεν πρόλαβε να γράψει απομνημονεύματα, όπως άλλοι αγωνιστές. Υπάρχουν μόνο μικρά σημειώματα με την υπογραφή της και πληροφορίες στα γραπτά άλλων, καθώς και μαρτυρίες ιστορικών από όπου προκύπτει η προσωπικότητά της. Μια προσωπικότητα αντιφατική αλλά ηρωική.

Ο συγγραφέας θα μιλήσει για την ιστορία των Σπετσών, τα ποικίλα ονόματά της: pescie/ιχθυόεσσα, Πιτυούσα, Spezia, Spezie, Σούλιτζα=υδροφόρος, υδρούσα. Τελικά επικράτησε το όνομα με το οποίο ανδραγάθησε στον Αγώνα και επικυρώθηκε με Βασιλικό Διάταγμα τον Ιούλιο του 1834. Όπως γράφει ο Φιλήμων, «η νήσος των Σπετσών επελοποννήσιζεν όλως…», λόγω της γειτνίασης με την Πελοπόννησο.

Η Μπουμπουλίνα και η δράση της θα δώσει στον συγγραφέα την ευκαιρία να μιλήσει για όλον τον αγώνα, για τα νησιά, τα εμπορικά πλοία τους, τις ιστορικές περιπέτειες του νησιού, την τύχη τους που άλλαξε μετά τη Συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, την οικονομική δραστηριότητα στη θάλασσα, με τη βοήθεια των Ναυπλιέων και των Αργείων, τον αγώνα τους στο πλευρό του Λάμπρου Κατσώνη, του Μαγιόρ-Λάμπρου ή Μαγγιόρου-major και την εισροή χρήματος στο νησί. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα: Αριβάρει το καράβι της αρχόντισσας Μπουμπουλίνας…

Ήταν «φαινόμενο» στον αγώνα, «προϊόν της φύσης έκτακτο», «απαίδευτος», αλλά «μεγαλόφρων και ελευθεριάζουσα», ντυμένη γυναίκα και αρματωμένη σαν άντρας, γράφει μεταξύ άλλων ο Φιλήμων.

Η Υδραία Λασκαρίνα Πινότση, με καταγωγή από τη Βενετία εκ πατρός και από μεγάλη βυζαντινή οικογένεια εκ μητρός, γεννήθηκε στη φυλακή του Επταπυργίου, όπου ήταν φυλακισμένος ο πατέρας της, τον οποίο πήγε να επισκεφθεί η μητέρα της Σκεύω, παρά την προχωρημένη εγκυμοσύνη της. Εκεί, μέσα σε άθλιες συνθήκες, στο πάτωμα της φυλακής γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1771 η Λασκαρίνα, ενώ ο πατέρας πέθαινε από τα βασανιστήρια και την εξάντληση. Η Λασκαρίνα πολύ νωρίς έδειξε ενδιαφέρον για τη θάλασσα και ηγετικά προσόντα. Αρχικά παντρεύτηκε τον Δημ. Γιάννουζα, ο οποίος πνίγηκε σε συμπλοκή με Αλγερινούς, και μετά τον Μπούμπουλη, ο οποίος σκοτώθηκε κοντά στη νήσο Λαμπεντούζα, ενώ είχε νικήσει. Διάδοχός του στη θάλασσα γίνεται πλέον η Λασκαρίνα με γενική αποδοχή και μεγάλη ικανότητα.

Η Μπουμπουλίνα ήταν η πρώτη και η μοναδική γυναίκα που μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, σε συνεννόηση με τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε’, και φιλοξένησε στο σπίτι της τον Παπαφλέσσα. Στις 26 Μαρτίου ή 2-3 Απριλίου του 1821 αναγγέλθηκε με άπειρους «τηλεβολισμούς» η επανάσταση των Σπετσών, οι επαναστάτες ανάρτησαν τη σημαία της Επανάστασης και έψαλλαν τον Θούριο του Ρήγα. Ανάμεσα σε άλλους συμπατριώτες της συμμετέχει στον Αγώνα και η Μπουμπουλίνα με τέσσερα πλοία – Αγαμέμνων, Αχιλλέας, Βουβουλίνα και Ηρακλής. Μπαίνοντας έφιππη στην πόλη έμοιαζε με «ανατέλλουσα πυριφλεγέθουσα δύναμη». Την παρέβαλλαν με την αρχαία ποιήτρια Τελέσιλλα, που έσωσε το Άργος από τους Σπαρτιάτες.

Ήταν «φαινόμενο» στον αγώνα, «προϊόν της φύσης έκτακτο», «απαίδευτος», αλλά «μεγαλόφρων και ελευθεριάζουσα», ντυμένη γυναίκα και αρματωμένη σαν άντρας, γράφει μεταξύ άλλων ο Φιλήμων. Συνεργάστηκε με τον Κολοκοτρώνη στο Βαλτέτσι. Στην πολιορκία του Ναυπλίου, μαζί με τον αδελφό της, «φύλαγε το μπλόκο». Στην Τρίπολη, πλάι στον Κολοκοτρώνη, βοήθησε γυναίκες του χαρεμιού να φύγουν σώες, τις οποίες φρόντισε, αλλά μάλλον τις χρησιμοποίησαν για την ανταλλαγή με την οικογένεια του Μ. Μπότσαρη. Ωστόσο, υπάρχει και η εκδοχή ότι δεν το έκανε χωρίς ιδιοτέλεια, ούτε τον γάμο της κόρης της Ελένης με τον Πάνο, γιο του Κολοκοτρώνη. Πάντως δεν πήρε μέρος στις εμφύλιες διαμάχες.

Ο θάνατός της, στις 22 Μαΐου 1825, προξενήθηκε «δι’ ασήμαντον αφορμήν επίλυσης προσωπικής υποθέσεως», η οποία όμως ήταν πολύ σημαντική εκείνη την εποχή. Ο γιος της είχε κλέψει την κόρη του καραβοκύρη Χριστοδούλου Κούτση, μνηστευμένη με άλλον, και οι συγγενείς πήγαν να πάρουν εκδίκηση, αν και υπάρχουν και άλλες, τελείως διαφορετικές αφηγήσεις.

Πληροφορίες για την Μπουμπουλίνα μάς δίνουν πολλοί, πολλές και αντιφατικές, ο Βουτιέ την εξυμνεί, ο μισθοφόρος Persat λέει πως στο Παρίσι την αποκαλούν Ζαν ντ’ Αρκ, άλλοι λένε πως ήταν όμορφη, άλλοι «γραία και οστεώδης», «παχύσαρκη και απωθητική», «ψηλή, αλλά όχι παχιά», έχει «ωραία μορφή», ήταν «ανδροπρεπής», ο Φίνλεϊ ότι «δεν είχε τίποτα το ανδροπρεπές […] οι κινήσεις της ήταν πολύ θηλυκές». Γερμανοί φιλέλληνες λένε πως δεν ταιριάζει η εξωτερική της εμφάνιση με την ευγένεια των συναισθημάτων της, ο Πουκεβίλ την αποκαλεί «Νέα Αρτεμισία», ο Τομαζέο «γενναία και θαρραλέα, περιφρονούσε τους κινδύνους», είχε μάτια μεγάλα, πολύ λαμπερά και ζεστά, χείλη σαρκώδη, μέτωπο ανοιχτό, θαρραλέα και αρρενωπή ιδιοσυγκρασία, ήταν εύγλωττη και ομιλητική…

ky st xatzikiriakidisΌποια και αν ήταν η Καπετάνισσα, η «Κυρά των Σπετσών» μίλησε με καπεταναίους, προκρίτους, τσάρους, σουλτάνους και αρμένιζε νικηφόρα στα πέλαγα. Κάθε πληροφορία που μας δίνει ο συγγραφέας τεκμηριώνεται με παραπομπή στα επιστημονικά συγγράμματα, επιστολές και μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων. Ο Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης έχει θέμα την Μπουμπουλίνα, αλλά παράλληλα μας δίνει όλη την ιστορία των χρόνων εκείνων με συνεχή αναφορά στις πηγές, απευθύνεται σε απαιτητικό αναγνώστη της ιστορίας, αλλά και σε όποιον αγαπά την ιστορία και τους πρωταγωνιστές της. Ωραιότατο και το εξώφυλλο του Redoine Amzlan.

 

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα
Η καπετάνισσα της Ελληνικής Επανάστασης
Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης
Μεταίχμιο
256 σελ.
ISBN 978-618-03-2443-3
Τιμή €12,20
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ben Ansell: «Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει»

Ο Μπεν Άνσελ στο βιβλίο του Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει: Πέντε παγίδες και πώς να τις αποφύγουμε, το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού, καταπιάνεται...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ελένη Κ. Σπηλιώτη: «Εθνικός Διχασμός: Φιλοβασιλικοί εξόριστοι στη Σκόπελο»

Μ’ ένα σαπιοκάραβο, μέσα σε κατακλυσμιαία βροχή και με φόβο πιθανού τορπιλισμού, φτάνει στις 31 Ιανουαρίου 1918 στη Σκόπελο μια ομάδα επιφανών πολιτικών και άλλων προσώπων που με απόφαση του...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
«Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας» και «Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»

Αν υπάρχει ένας μελετητής ικανός να μας εισάγει τόσο στον πλούτο της γλώσσας όσο και των ιδεών του Μεγάλου Ιεράρχη Βασιλείου αλλά και του Πλουτάρχου είναι ο Ιωάννης Πλεξίδας. Με από πολλών ετών...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.