Συλλογικό έργο: «Σαν σήμερα στην Επανάσταση του 1821»
Τέσσερις διδάκτορες, συγγραφείς με ενισχυμένα προσόντα, καθηγητές σε σχολές επιμόρφωσης και άλλες, με συμμετοχές σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, οι Γιάννης Γρυντάκης, Γιώργος Δάλκος, Άγγελος Χόρτης και Έκτορας Χόρτης, ένωσαν τις δυνάμεις τους και μας παρέδωσαν ένα βιβλίο γεμάτο από τα πάθη του ελληνισμού, και μάλιστα σε μια στιγμή ιστορική και καθοριστική για την ύπαρξη της σημερινής Ελλάδας ως κράτους: Σαν σήμερα στην Επανάσταση του 1821.
Ο τίτλος μοιάζει δημοσιογραφικός, αλλά και οι ίδιοι οι συγγραφείς έτσι, σαν ετεροχρονισμένοι δημοσιογράφοι και αυτόπτες μάρτυρες, μεταφέρουν τι έγινε κάθε μέρα μέσα στα χρόνια του Αγώνα. Στην Εισαγωγή τους τονίζουν ότι «Η Επανάσταση του 1821 αποτελεί το σημαντικότερο γεγονός της νεοελληνικής ιστορίας, σημείο αναφοράς και πηγή έμπνευσης για τους μετέπειτα αγώνες του Έθνους μας». Μας δίνουν συνοπτικά το διάγραμμα των ελληνικών πόθων, τη δραστηριοποίηση των κοινωνικών κατηγοριών, την οργάνωση της τοπικής και κεντρικής διοίκησης, τον εφοδιασμό, την τροφοδοσία του στρατού, την προσφυγιά, τις θηριωδίες των Τούρκων, τις διεθνείς σχέσεις, το φιλελληνικό κίνημα, νίκες και θριάμβους, θυσίες, ολοκαυτώματα, την προσωπικότητα του Κολοκοτρώνη και του Καραϊσκάκη, την επέμβαση των ξένων στο Ναυαρίνο, τον Καποδίστρια. Και η Εισαγωγή θα κλείσει με την υποδοχή του Κυβερνήτη: «Είδα πολλά εις την ζωήν μου […] ο σωτήρας μας, ο ελευθερωτής μας εφώναζαν γυναίκες αναμαλλιάρες, άνδρες με λαβωματιές πολέμου. Ορφανά γδυτά κατεβασμένα από τες σπηλιές […] θρήνος, η γη εβρέχετο από τα δάκρυα […] ανατρίχιαζα, μου έτρεμαν τα γόνατα, η φωνή του λαού έσκιζε την καρδιά μου…».
Βρισκόμαστε ακόμα στην Εισαγωγή και έχουμε δει και το τέλος. Το ενδιάμεσο, ούτε μέρα χωρίς γεγονός, καταγράφεται στις 400 σελίδες, τις οποίες έχουν αναλάβει με άκρα υπευθυνότητα οι συγγραφείς. Όλα όσα θα είχε να ζηλέψει η σύγχρονη δημοσιογραφία, τα έχει πει ήδη η Ιστορία. Εμείς τα παρακολουθούμε σαν να ξεφυλλίζουμε ένα ημερολόγιο. Κάθε μέρα και ένα γεγονός που Σαν σήμερα συνέβαλε στην Επανάσταση.
Η ιδιομορφία του βιβλίου είναι η ημερολογιακή σειρά η οποία τηρείται, είναι ευθύγραμμη, αλλά ανατρέχει στον χρόνο για να ανακαλύψει τι έγινε Σαν σήμερα σε όλα τα χρόνια της Επανάστασης, οπότε η χρονολογική σειρά είναι τεθλασμένη. Έτσι, η 1η Ιανουαρίου είναι του 1822, αλλά μαθαίνουμε και τι έγινε Σαν σήμερα το 1824. Η 2α Ιανουαρίου του 1823 και Σαν σήμερα του 1828 και του 1826. Η 3η Ιανουαρίου του 1829 και Σαν σήμερα του 1823 με τελευταία καταγραφή την 31η Δεκεμβρίου του 1822 και 1821. Έτσι μας δίνεται η Επανάσταση του 1821, με ματιές σε γεγονότα, πράξεις ηρωικές και πένθιμες, σε χρόνο που πηγαινοέρχεται.
Η κάθε σελίδα στο πάνω μέρος της προβάλλει το σημαντικό γεγονός, ενώ ένα δεύτερο, επίσης σημαντικό, στο κάτω μέρος, έρχεται συμπληρωματικά με τον δικό του τίτλο: Την ίδια μέρα (αλλά όχι και την ίδια χρονιά). Παράδειγμα:
10-1-22: επιτέλους φεύγουν οι πολιορκημένοι Αλβανοί από τον Ακροκόρινθο και σε λίγο και οι Τούρκοι. 14-1-22: ο Κιαμήλ Μπέης παραδίδει στον Κολοκοτρώνη το κάστρο. 15-1-22: ο Μαυροκορδάτος, Πρόεδρος του Εκτελεστικού, μοιράζει υπουργεία στους δικούς του. Αγνοεί τον Κολοκοτρώνη.
12-1-22: στα Στύρα Ευβοίας ο Ηλίας Μαυρομιχάλης αγωνίζεται ηρωικά αλλά τελειώνουν τα πολεμοφόδια, συλλαμβάνεται, αποκεφαλίζεται και το κεφάλι του στέλνεται στην Κωνσταντινούπολη.
Σαν σήμερα, 12-1-1826: «Τα μάτια η πείνα εμαύρισε» και ο Μιαούλης περιγράφει στους προκρίτους της Ύδρας τη δυστυχία των Μεσολογγιτών που «υπέμειναν τα έσχατα, ελπίζοντες ες την εδικήν μας βοήθειαν…». Την ίδια μέρα, 12-1-1824: Κολοκοτρώνης, Νικηταράς, Σταϊκόπουλος κ.ά αρνούνται να δηλώσουν υποταγή στην Κυβέρνηση Κουντουριώτη και ζητούν σύγκληση Εθνοσυνέλευσης.
13-1-27: μια βόμβα στη σκεπή του Ερεχθείου καταπλακώνει τη χήρα του Γκούρα και μέλη της οικογένειάς της. Σαν σήμερα, δυο χρόνια πριν, το 1825, ο Κουντουριώτης αγωνίζεται για την αρχηγεία στην Πάτρα και τη Ναύπακτο, ενώ Υδραίοι, Σπετσιώτες, Ψαριανοί διαγκωνίζονται για να πετύχει ο καθένας μεγαλύτερο μερίδιο από τα δάνεια για τα πολεμικά και τα πυρπολικά τους.
Όλα όσα θα είχε να ζηλέψει η σύγχρονη δημοσιογραφία, τα έχει πει ήδη η Ιστορία.
Όμως, ας δούμε τις μέρες της μεγάλης εξέγερσης:
21-3-1821: στη Μονή της Αγίας Λαύρας, 600 ένοπλοι με τους αρχηγούς τους επιτίθενται στους Τούρκους και τους υποχρεώνουν να παραδοθούν. Την ίδια μέρα, στην Πάτρα, 100 Τούρκοι της φρουράς του Ρίου μπαίνουν και αρχίζουν τις λεηλασίες. Οι Έλληνες τους αναγκάζουν να κλειστούν στο κάστρο.
22-3-21: η Πάτρα φλέγεται, τα γυναικόπσιδα φυγαδεύονται, ο οπλαρχηγοί ζητούν βοήθεια από τους προκρίτους.
23-3-21: ο Γρηγόριος Ε’ υπογράφει στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας τον αφορισμό του Αλέξανδρου Υψηλάντη, Μιχαήλ Σούτσου, των επαναστατών της Μολδοβλαχίας, του πατριάρχη Ιεροσολύμων, 21 αρχιερέων και μετά στέλνει την είδηση καθ’ άπασαν την επικράτειαν προς εκφοβισμόν. Την ίδια μέρα, στην Πάτρα «το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω» και οι Τούρκοι κλείνονται στο κάστρο. Την ίδια μέρα, ο Ηλίας Μαυρομιχάλης μπαίνει στην Καλαμάτα. Πετρόμπεης, Κολοκοτρώνης, Νικηταράς και άλλοι ακολουθούν και οι Τούρκοι κλείνονται στα σπίτια. 24-3-21: ο Πετρόμπεης κηρύσσει την Επανάσταση στην Καλαμάτα και υποχρεώνει την τουρκική φρουρά να παραδώσει τα όπλα. Ο Κολοκοτρώνης προτείνει να πολιορκηθεί η Τρίπολη. Ο Πετρόμπεης διαφωνεί, αλλά ο Κολοκοτρώνης προχωρεί. Την ίδια μέρα ξεσηκώνονται στα Σάλωνα ο Πανουριάς, στην Πάτρα ο Λόντος.
25 Μαρτίου 1821: ο Κολοκοτρώνης ξεκινάει από τη Σκάλα Λακωνίας και μαζεύει στρατό. Όλοι τον υποδέχονται με ενθουσιασμό. Το σύνθημα είναι ένα: «Όποιο χωριό δεν θέλει να ακούσει τη φωνή της πατρίδας, τσεκούρι και φωτιά».
26 Μαρτίου 1821: στην Πάτρα, Παλαιών Πατρών Γερμανός, Ζαΐμης, Λόντος και άλλοι προύχοντες διακοινώνουν στους προξένους των ξένων κρατών την Επανάσταση και ζητούν βοήθεια. Την ίδια μέρα, ο Αθανάσιος Διάκος στρατολογεί αγωνιστές στη Λιβαδειά. Επαναστατούν οι Σπέτσες.
27 Μαρτίου 1821: ο Πανουργιάς υψώνει επαναστατική σημαία στα Σάλωνα, υποχρεώνοντας τους Τούρκους σε συνθηκολόγηση και παράδοση του οπλισμού τους. Την ίδια μέρα, στη Μονή του Οσίου Λουκά στη Λιβαδειά, ο Αθανάσιος Διάκος κηρύσσει επίσημα την έναρξη της Επανάστασης.
28 Μαρτίου 1821: σηκώνουν λάβαρο επαναστατικό ο Υδραίος Αντώνιος Οικονόμου, η Αργολίδα, το Λιδωρίκι.
Έτσι, με τη σκέψη να τρέχει να προλάβει τα γεγονότα, Σαν σήμερα, πριν από 200 χρόνια, με κόπους, βάσανα, διαφωνίες, συμφωνίες, δολοπλοκίες, μικροσυμφέροντα ή μεγάλα συμφέροντα, η Ελλάδα ξεσηκώθηκε. Πάνω στα σώματα εκείνων τα χιλιολαβωμένα χτίστηκε το νέο κράτος.
Στο επιμελημένο εξώφυλλο τα χρώματα θυμίζουν το μήνυμα της Ελλάδας και το αίμα της Επανάστασης του 1821, με τους ηρωικούς φουστανελάδες, επώνυμους και μη στο ταμπούρι.
Σαν σήμερα στην Επανάσταση του 1821
Συλλογικό έργο
Γράφουν οι: Γιάννης Γρυντάκης, Γιώργος Δάλκος, Άγγελος Χόρτης, Έκτορας Χόρτης
Μεταίχμιο
σ. 424
ISBN: 978-618-03-2518-8
Τιμή: 16,60€
