fbpx
Ελένη Λιντζαροπούλου: «Η Φέγγουσα κόρη»

Ελένη Λιντζαροπούλου: «Η Φέγγουσα κόρη»

Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί εκ πρώτης όψεως, όπως και ο τίτλος του μαρτυρά, μια συλλογή μελετών για την πεζογράφο Ελένη Λαδιά. Ωστόσο, σύντομα καταλαβαίνει ο αναγνώστης, ή για να ακριβολογώ η αναγνώστρια, πως πρόκειται για το χρονικό μιας συνάντησης – ή μήπως δεν ήταν μόνο μία; Η Ελένη Λιντζαροπούλου συναντά την Κίρκη Κεφαλέα, καθηγήτρια σήμερα στη Θεολογική Σχολή Αθηνών, η οποία με τη σειρά της της συστήνει τον ποιητή Δημήτρη Παπαδίτσα και εκείνος ανεπίγνωστα την οδηγεί στην Ελένη Λαδιά. Η Ελένη Λαδιά την μυεί στον κόσμο αρχαίων και μη, μυθικών και μη, ένσαρκων και άσαρκων προσώπων, της γνωρίζει γυναίκες και άνδρες, μούσες, μητέρες και πατέρες, μοναχούς και κοσμικούς και κάθε λογής αμαρτωλούς και αγίους. Η Ελένη Λαδιά ως φέγγουσα κόρη εμπνέει την ποιήτρια Ελένη Λιντζαροπούλου. Τα χρόνια που ακολουθούν την πρώτη προσωπική επαφή τους, θα χαρίσουν τις ποιητικές συλλογές της Ελένης Λιντζαροπούλου. Και η ιστορία τους συνεχίζεται.

Συνάντησα την Ελένη Λιντζαροπούλου το 2016 να κάθεται στις μπροστινές θέσεις, άλλοι θα έλεγαν θρανία, μιας αίθουσας διδασκαλίας στο πλαίσιο ενός μεταπτυχιακού μαθήματος Ορθόδοξης Θεολογίας του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχει, μεταξύ πολλών άλλων, την ιδιαιτερότητα να αποκαθηλώνει τις αυθεντίες, ιδίως όταν αυτές συνδέονται με συγκεκριμένα πρόσωπα. Ίσως ταιριάζει στη θεολογία το «εξ αποστάσεως», συνηθισμένη καθώς είναι αυτή από όλες τις ερμηνευτικές επιστήμες στον αποφατικό λόγο που προστατεύει, όσο του επιτρέπει ο ναρκισσισμός μας, από τις ειδωλολατρικές τάσεις μας. Έτσι, καθηγήτριες και καθηγητές χαρακτηρίζονται «συνεργαζόμενο εκπαιδευτικό προσωπικό», για να μην έχει κάποιος φαντασιώσεις μεγαλομανίας, και οι διαλέξεις δεν είναι καθ’ έδρας ομιλίες αλλά ομαδικές συμβουλευτικές συναντήσεις. Το εκπαιδευτικό προσωπικό διακριτικά διευκολύνει και ενθαρρύνει τη διαδικασία μάθησης και τα ειδικά εγχειρίδια αναλαμβάνουν χρέη δασκάλου. Στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση αναδεικνύεται η αξία της υπακοής σε ένα σύστημα ελάχιστα ιεραρχικό, τουλάχιστον όσον αφορά στη σχέση δασκάλου-μαθητή, και σε κάποιες περιπτώσεις δασκάλας και μαθήτριας. Προσωπικά μού ταίριαζε.

Η Ελένη Λιντζαροπούλου, ειδική στην επικοινωνία, με σπουδές και πείρα στο αντικείμενο, ξεχώρισε από την πρώτη στιγμή στην ομάδα, καθώς προθυμοποιήθηκε άμεσα να μας βοηθήσει ποικιλοτρόπως με τον συντονισμό επιπλέον εκπαιδευτικών δράσεων και την ανάληψη πρωτοβουλιών. Όταν αργότερα ενημερώθηκα για το έργο και την προσφορά της στις φυλακές Κορυδαλλού, κατάλαβα από πού ερχόταν αυτή η διάθεση για προσφορά. Πηγή της ηθικής της ήταν ο στόχος να εκφράσει αυτό που σπούδαζε. Για την Ελένη Λιντζαροπούλου η θεολογία ήταν και είναι αγώνας για αλήθεια, αγώνας για δικαιοσύνη, αγώνας για αγάπη και δημιουργία. Η θεολογία είναι η ίδια η τέχνη της ζωής, είναι ο λόγος που αποκαλύπτει καθώς δεν λέει τίποτα κοινότοπο, θεολογία είναι η ποίηση και ποίηση η θεολογία. Στις συναντήσεις που είχαμε στο πλαίσιο των σπουδών της, κατάλαβα το πάθος της για ζωή και ποίηση. Τότε έλαβα τις πρώτες ποιητικές συλλογές της ως δώρο πολύτιμο, μαθήτριας αγαπημένης.

Μετά ήρθε η Ελένη Λαδιά. Όχι, δεν ήρθε αυτοπροσώπως στη ζωή μου, ήρθε ως όνομα ανακινώντας μνήμες. «Με ενδιαφέρει να ασχοληθώ με την πεζογραφία της Ελένης Λαδιά». Η Ελένη Λιντζαροπούλου, έτοιμη από καιρό, δήλωσε την επιθυμία της. Θυμήθηκα το όνομα που μου ανέφερε αμέσως. «Έχω διαβάσει ένα βιβλίο της πριν χρόνια», σκέφτηκα. Α, θυμάμαι και τον αείμνηστο καθηγητή Συστηματικής Θεολογίας στη Θεολογική Σχολή, τον Κωνσταντίνο Παπαπέτρου, να αναφέρει το όνομά της με καλά κρυμμένο ενθουσιασμό και μετρημένο θαυμασμό για την εξαιρετική, συστηματική παρουσίαση του έργου του από την Ελένη Λαδιά. Όσο εγώ γνώριζα τον αείμνηστο καθηγητή και όσο τον έζησα αρχές και μέσα της δεκαετίας του 1990, μου φαινόταν πως του ήταν δύσκολο να αναγνωρίσει δημόσια την αξία κάποιου, και ιδίως αν επρόκειτο για γυναίκα. Μπορεί να ήταν μια λανθασμένη εντύπωση, αν υποθέσουμε πως υπάρχουν και σωστές εντυπώσεις. Το θέμα εν τέλει ήταν ότι προφανώς εντυπωσιάστηκε από τη μεστότητα του λόγου και την δεινότητα της συστηματικής παρουσίασης της θεολογικής φιλοσοφίας και της απολογητικής μεθοδολογίας του. Μόνο όταν κάποια έχει καταλάβει σε βάθος έναν στοχαστή και γνωρίζει και τη σχετική βιβλιογραφία, μπορεί σε λίγες αράδες να παρουσιάσει σε τι συνίσταται η προσφορά του. Σήμερα, η συγκεκριμένη κριτική βιβλιοπαρουσίαση των έργων του Κωνσταντίνου Παπαπέτρου, ενός εικονοκλάστη χριστιανού απολογητή, βρίσκεται στην συλλογή της Ελένης Λαδιά, Το ποικιλόγραφο βιβλίο, 2016. Μακρηγορώ. Προχωρώ. Ήμουν, λοιπόν, ενθουσιασμένη τόσο με την μεταβίβαση που είχε στο θέμα της η Ελένη Λιντζαροπούλου, όσο και με την προοπτική ότι θα μου δινόταν η ευκαιρία να μάθω και εγώ πολλά.

Η Ελένη Λαδιά ως φέγγουσα κόρη εμπνέει την ποιήτρια Ελένη Λιντζαροπούλου.

Αληθώς λέγω πως έμαθα πολλά για μια εξαιρετική πεζογράφο, την Ελένη Λαδιά, που θα τολμήσω να πω πως, όπως και οι μεγάλοι συγγραφείς και λογοτέχνες που την έχουν επηρεάσει, έτσι και εκείνη φιλοσοφεί εντέχνως. Πράγματι, μπορεί κάποιος να οργανώσει μαθήματα φιλοσοφίας και ειδικά φιλοσοφίας θρησκείας με βάση το έργο της. Ως συστηματική θεολόγος και φιλόσοφος συνάμα, μεταγράφει στην πεζογραφία της όλα τα ζητήματα που απασχολούν τη φιλοσοφία με αποκορύφωμα το θέμα της Θεοδικίας. Γιατί να ευτυχεί ο άδικος και να δυστυχεί ο δίκαιος; Ωστόσο, τα ζητήματα που θίγονται στα δεκάδες έργα της Ελένης Λαδιά δεν εξαντλούνται έτσι εύκολα. Το διαπιστώνει και η Ελένη Λιντζαροπούλου, που στο ανά χείρας βιβλίο διερευνά κάποια από τα θεματικά κέντρα της πεζογράφου, όπως εκείνη με την δική της ποιητική οπτική τα προσεγγίζει και όπως εκείνη ως αναγνώστρια ακούει τα αγωνιώδη ερωτήματα της σπουδαίας πεζογράφου, Ελένης Λαδιά. Για χάρη μας, και προκειμένου να δελεάσει τους αμύητους στην μαγεία του ύφους, του βαθιά φιλοσοφικού περιεχομένου και της γλώσσας που χρησιμοποιεί η Ελένη Λαδιά, η συγγραφέας των μελετημάτων που συγκεντρώνονται σε αυτό το βιβλίο προσφέρει αγαπητικά και ευχαριστιακά το βλέμμα της, που λειαίνει τις αιχμές της πεζογραφίας της Λαδιά και αναπαύει την αγωνία μας σε σχέση με τα ερωτήματα που θέτει σε κάθε σελίδα της η φιλόσοφος που πεζογραφεί ή αλλιώς η πεζογράφος που φιλοσοφεί.

Στο ερώτημα που συχνά κάνουν στους συγγραφείς, «αν γράφουν για να αλλάξουν τον κόσμο», η Ελένη Λαδιά επανειλημμένως και κατηγορηματικώς απαντά αρνητικά. «Τίποτε δεν θέλω να αλλάξω», διαβάζουμε στη συνέντευξη που δίνει στην Ελένη Λιντζαροπούλου και δημοσιεύεται εδώ. Σε αντίστοιχη ερώτηση που της έγινε σε συνέντευξη που έδωσε στο περιοδικό Διαβάζω (τεύχος 87) το 1984, όταν ακόμα θεωρείτο πεζογράφος της τότε νέας γενιάς, της γενιάς του 1970, απαντά: «Προσωπικά δεν επιδιώκω να έχουν τα βιβλία μου κοινωνικό αντίκρισμα». Μήπως οι απαντήσεις της δείχνουν πως για την Ελένη Λαδιά κοινωνικά προβλήματα δεν υπάρχουν; Μήπως αδιαφορεί για τον ανθρώπινο πόνο, για τις ανθρώπινες σχέσεις, για τη φρίκη των πολέμων, για τις κάθε λογής καταστροφές, για το κακό στον κόσμο, για την ανθρωπότητα με «εγκέφαλο λαβωμένο»; Το αντίθετο. Με τον κόσμο ασχολείται, για τον κόσμο και την πραγματικότητα γράφει. Ισορροπία λαχταρά, τους διχασμούς παλεύει. Ως πεζογράφος-φιλόσοφος που γράφει μετά τον Νίτσε, δεν τρέφει, ωστόσο, αυταπάτες. Δεν συνυπογράφει την δυνατότητα του ανθρώπου να αλλάξει τον κόσμο, καθώς μια τέτοια επιθυμία ανήκει στην σφαίρα της φαντασίωσης. Ίσως αυτό που μπορούν οι άνθρωποι να κάνουν είναι να αλλάξουν την θέση τους μέσα στον κόσμο, την ματιά τους απέναντι στα πράγματα και την στάση τους ενώπιον της πραγματικότητας. Ο λόγος, η γραφή, η ποίηση, η ομιλία γενικά έχουν «θεληματικά ή αθέλητα» κοινωνική σημασία στον βαθμό που κάποιοι γράφουν, διαβάζουν, ομιλούν.

eleni liratzopoulouΘα συμφωνήσω με την Ελένη Λαδιά πως οι λογοτέχνες δεν αλλάζουν τον κόσμο. Μπορούν, ίσως, να μας βοηθήσουν να δούμε τον κόσμο αλλιώς. Άλλωστε, είναι με τα διάφορα «αλλιώς» που νοηματοδοτούμε τον ασήμαντο βίο μας, ώστε να τον καταστήσουμε αληθινή ζωή.

H Σπυριδούλα Αθανασοπούλου-Κυπρίου είναι δρ Φιλοσοφίας της Θρησκείας (Πανεπιστημίου του Manchester), εκπαιδευτικός και ψυχοθεραπεύτρια.

 

Η Φέγγουσα κόρη
Κείμενα για το έργο της Ελένης Λαδιά
Ελένη Λιντζαροπούλου
Αρμός
274 σελ.
ISBN 978-960-615-268-9
Τιμή €14,00
001 patakis eshop

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ben Ansell: «Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει»

Ο Μπεν Άνσελ στο βιβλίο του Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει: Πέντε παγίδες και πώς να τις αποφύγουμε, το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού, καταπιάνεται...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ελένη Κ. Σπηλιώτη: «Εθνικός Διχασμός: Φιλοβασιλικοί εξόριστοι στη Σκόπελο»

Μ’ ένα σαπιοκάραβο, μέσα σε κατακλυσμιαία βροχή και με φόβο πιθανού τορπιλισμού, φτάνει στις 31 Ιανουαρίου 1918 στη Σκόπελο μια ομάδα επιφανών πολιτικών και άλλων προσώπων που με απόφαση του...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
«Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας» και «Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»

Αν υπάρχει ένας μελετητής ικανός να μας εισάγει τόσο στον πλούτο της γλώσσας όσο και των ιδεών του Μεγάλου Ιεράρχη Βασιλείου αλλά και του Πλουτάρχου είναι ο Ιωάννης Πλεξίδας. Με από πολλών ετών...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.