fbpx
Stefan Stürmer – Mark Snyder: «Ψυχολογία της φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς»

Stefan Stürmer – Mark Snyder: «Ψυχολογία της φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς»

Σε αυτόν τον κατατοπιστικό συλλογικό τόμο γενικού κοινωνιολογικού και ψυχολογικού ενδιαφέροντος, το θέμα του εθελοντισμού και της φιλανθρωπίας άπτονται θεμάτων αλληλεγγύης, κινήτρων, ανταποδόσεων και παράπλευρων ωφελειών. Η υποκατάστατη-διαμεσολαβημένη εμπειρία που προσφέρει κάθε άσκηση ενσυναίσθησης είναι μια ικανή πρώτη αμοιβή για κάθε προνομιούχο που «μπαίνει στα παπούτσια» ενός μη προνομιούχου. Όμως είναι άλλο πράγμα η περιστασιακή παροχή βοήθειας σε κάποιον ή κάποιους αναξιοπαθούντες κατά τη διαχείριση μιας έκτακτης κρίσης κι άλλο η διά της θεσμοθετημένης φιλανθρωπίας επιβεβαίωση της διαιώνισης αδικιών και ανισοτήτων, που αντίκειται τόσο στο δημοκρατικό πολίτευμα όσο και στα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Με άλλα λόγια, το να χρησιμοποιείται η περιοδική παροχή βοήθειας προς έναν «κατώτερο» ως άλλοθι για κατευνασμό της ενοχής μιας χρόνιας αδικίας που προκαλεί μια κοινωνική ή πολιτική διαστρωμάτωση που δομήθηκε πάνω σε αδικοπραξίες του παρελθόντος, όσο κι αν δεν είναι ατομικές αλλά ενδοομαδικές, δημιουργεί δυσπιστία, ακόμα και άρνηση λήψης της βοήθειας από τα άτομα της εξωομάδας που υφίστανται ρατσιστικές διακρίσεις και αποκλεισμούς διαφόρων ειδών.

Η διερεύνηση ψυχολογικών κινήτρων και η επιστημονική ανάλυση των αντισταθμιστικών ωφελειών από κάθε εθελοντική πράξη αγαθοεργίας, εφόσον είναι αποτέλεσμα επιλογής και όχι κάποιου καταναγκασμού, θα βοηθήσει στην επίτευξη μεγαλύτερων βαθμών και ποιοτήτων εκπεφρασμένης κοινωνικής αλληλεγγύης, ακόμα κι όταν τα κίνητρα δεν είναι αλτρουιστικά αλλά ωφελιμιστικά. Στον στενό ατομικιστικό κύκλο των ενδιαφερόντων ενός ατόμου που μπορεί να βοηθήσει ακόμα και τους εχθρούς του ή τους ορκισμένους αντιπάλους του, μπορεί κάθε πράξη αγαθοεργίας να τονώσει την αυτοεκτίμησή του και να οδηγήσει στην αυτοπραγμάτωση (το ανώτερο σκαλί στην πυραμίδα του Maslow). Ισχυρές δυνάμεις που μπορούν να συντείνουν προς αυτή την επιλεγμένη δράση είναι η ενοχή, η συμπόνια κι ο θυμός (σελ. 475). Ο θυμός ούτως ή άλλως προϋποθέτει κι εξασφαλίζει ένα υψηλό ενεργειακό δυναμικό, λειτουργεί σαν συμπιεσμένο ελατήριο που προσφέρει «δωρεάν» ενέργεια σε όποιον γνωρίζει πώς να την εκμεταλλευτεί και να την αξιοποιήσει.

Η κοινωνική συνεισφορά ενισχύει την αίσθηση του συνανήκειν και επικαιροποιεί την κοινωνική ταυτότητα (ή τις πολλαπλές κοινωνικές ταυτότητες) του ευεργετούντος. Το αν ο ευεργετούμενος αποδεχθεί και επωφεληθεί από αυτή τη δωρεά εξαρτάται από πολύπλοκους συντελεστές και καθορίζεται από δυσεξιχνίαστους ψυχολογικούς μηχανισμούς. Αν ο ευεργετούμενος ανήκει στην ίδια ενδοομάδα με τον ευεργέτη του και δεν συνάψει σχέσεις χρόνιας εξάρτησης, μπορεί αυτή η διαδικασία της αγαθοεργούς φιλανθρωπίας να είναι σχετικά ανώδυνη και να λειτουργεί απρόσκοπτα, όταν όμως ο ευεργετούμενος ανήκει σε εχθρική ή αντίπαλη εξωομάδα, αν φέρει κάποιο κοινωνικό στίγμα ή αν θεωρείται πως επέλεξε συνειδητά να ζει (πρόσκαιρα ή μόνιμα) σε μια κατάσταση που να χρειάζεται ελεημοσύνη και βοήθεια σε μόνιμη βάση (π.χ. οι τοξικοεξαρτημένοι), τότε οι ψυχολογικοί μηχανισμοί λειτουργούν μάλλον ανασταλτικά για τους συνήθεις επίδοξους ευεργέτες, που οριοθετούν την οικογενειακή τους ομάδα συμφερόντων και ενδιαφερόντων σε όσους περικλείουν οι τοίχοι της οικίας (ή του φαντασιακού τους «πύργου», έξω από τον οποίο είναι όλοι ξένοι ή αδιάφοροι – εκπληκτικός ο παραλληλισμός με το συμφεροντολογικό πτηνό που νοιάζεται μόνο για τα αυγά στη φωλιά του).

Το ζητούμενο και το ποθούμενο κάθε φιλάνθρωπης αγαθοεργίας είναι η απάλειψη κάθε μορφής εξαρτήσεων και υποδουλώσεων. Αλλιώς είναι απλώς ένας μηχανισμός επιβεβαίωσης της εξουσίας των λίγων προνομιούχων απέναντι στους πολλούς μη προνομιούχους.

Η υπέρβαση των πάσης φύσεως ορίων είναι περισσότερο εφικτή τα τελευταία χρόνια και λόγω της οικονομικής κρίσης και λόγω της διευρυμένης αντίληψης ότι ανήκουμε όλοι σε μια πανανθρώπινη «φυλή» (tribe). Η διαφορά tribe και race είναι ιδιαίτερα σημαντική σε αυτή την εμπεριστατωμένη και διεξοδική ανάλυση ενός κοινωνικού φαινομένου από το οποίο θα εξαρτηθεί η μετάβασή μας προς έναν ανώτερο πανανθρώπινο πολιτισμό, όπου κάθε είδους στέρηση θα αντιμετωπίζεται πάραυτα ή και θα προλαμβάνεται.

Βιβλία σαν αυτό, με την άψογη επιστημονική τους δόμηση, την εξαντλητική βιβλιογραφία και τα απολύτως χρηστικά ευρετήρια, είναι σημαντικά εργαλεία για κάθε ερευνητή, για κάθε μελετητή της φύσης του ανθρώπου. Ο άνθρωπος δεν είναι μήτε «φύσει καλός» μήτε «φύσει κακός». Είναι το αποτέλεσμα πολύπλοκων και πολυποίκιλων εσωτερικών και εξωτερικών διεργασιών που τον ωθούν να επιλέξει κάτι άλλο κάθε στιγμή, διαφορετικό από την αμέσως προηγουμένη. Αυτό χαρίζει τα περιθώρια και τις ανοχές που απαιτούνται για μια ρύθμιση της κοινωνικής συμπεριφοράς του ατόμου για το Καλό, το ανώτερο και απώτερο καλό όλων. Το ζητούμενο και το ποθούμενο κάθε φιλάνθρωπης αγαθοεργίας είναι η απάλειψη κάθε μορφής εξαρτήσεων και υποδουλώσεων. Αλλιώς είναι απλώς ένας μηχανισμός επιβεβαίωσης της εξουσίας των λίγων προνομιούχων απέναντι στους πολλούς μη προνομιούχους. Κάθε ανισότητα γεννά την ανάγκη για βοήθεια, ακριβώς όπως στη θερμοδυναμική το «θερμό» αιμορραγεί προς το «ψυχρό». Κάθε κενό πρέπει να καλυφθεί, με τρόπο όμως επωφελή για όλους (win-win situation). Η κοινωνία των Sturmer Snyderανθρώπων είναι ένας πολυσύνθετος μηχανισμός που χρειάζεται πολλές φορές ενδυνάμωση, ενορχήστρωση, συντονισμό, προκειμένου να ενισχυθούν οι φιλοκοινωνικές τάσεις και να ελαχιστοποιηθούν μέχρις εκμηδενίσεως οι αντικοινωνικές συμπεριφορές.

Η Ψυχολογία της Φιλοκοινωνικής Συμπεριφοράς είναι ένας σχετικά νεόκοπος διεπιστημονικός τομέας με πεδίον δράσεως λαμπρόν. Και θεωρητικό και πρακτικό, εφαρμοσμένο. Ας συνεισφέρουμε όλοι στην Πανανθρώπινη Συνειδητότητα, ξεκινώντας πάραυτα τη μελέτη και αξιοποίηση αυτού του συλλογικού πονήματος επαρκών επιστημόνων, μαχίμων και μαχητικών.

 

Ψυχολογία της φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς
Συλλογικό έργο
Επιστημονική επιμέλεια πρωτοτύπου: Stefan Stürmer – Mark Snyder
Μετάφραση: Γκέλυ Κωνσταντινίδη – Κατερίνα Γούλα
Επιστημονική επιμέλεια: Αφροδίτη Μπάκα
Πεδίο
528 σελ.
ISBN 978-960-546-781-4
Τιμή €29,90
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ben Ansell: «Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει»

Ο Μπεν Άνσελ στο βιβλίο του Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει: Πέντε παγίδες και πώς να τις αποφύγουμε, το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού, καταπιάνεται...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ελένη Κ. Σπηλιώτη: «Εθνικός Διχασμός: Φιλοβασιλικοί εξόριστοι στη Σκόπελο»

Μ’ ένα σαπιοκάραβο, μέσα σε κατακλυσμιαία βροχή και με φόβο πιθανού τορπιλισμού, φτάνει στις 31 Ιανουαρίου 1918 στη Σκόπελο μια ομάδα επιφανών πολιτικών και άλλων προσώπων που με απόφαση του...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
«Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας» και «Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»

Αν υπάρχει ένας μελετητής ικανός να μας εισάγει τόσο στον πλούτο της γλώσσας όσο και των ιδεών του Μεγάλου Ιεράρχη Βασιλείου αλλά και του Πλουτάρχου είναι ο Ιωάννης Πλεξίδας. Με από πολλών ετών...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.