Σταύρος Τσακυράκης: «Δικαιοσύνη: Η ουσία της πολιτικής»

Από τον καιρό του Αριστοτέλη, η πολιτική σκέψη στην Ελλάδα μπορούσε να παράγει πολιτικούς διανοητές υψηλού επιπέδου και τέτοια είναι ασφαλώς η περίπτωση του Σταύρου Τσακυράκη, ενός πραγματικού αγωνιστή της δημοκρατίας, που ήταν ένα είδος ηθικής πυξίδας για όσους νεότερους αναζητούσαν έναν προσανατολισμό υγιή. Όπως ο γιατρός πατέρας του, δεν είχε καλή σχέση με το χρήμα, υπερασπίστηκε την αξιοπρέπεια των αδυνάτων, των γυναικών και των ανθρώπων που έζησαν χρόνια στη χώρα μας προσφέροντας με τον κόπο τους, αλλά το κράτος αρνούνταν κάθε φορά να τους δώσει την ιθαγένεια στο όνομα ενός στενοκέφαλου εθνικισμού, θεωρούσε τους σημερινούς νέους πολύ πιο έξυπνους από τους αντίστοιχους της γενιάς του, αγχωμένος κάθε φορά που επρόκειτο να δημοσιεύσει κάποιο γραπτό ή να ξεκινήσει κάποιο μάθημα στο πανεπιστήμιο, αν και είχε περάσει ατελείωτες ώρες στις βιβλιοθήκες των καλύτερων πανεπιστημίων της Γαλλίας και της Αμερικής.

Η σκέψη του φτάνει στην καρδιά των προβλημάτων που εξετάζει και σ’ όλη του τη ζωή κινήθηκε σε χαμηλούς τόνους, όμως όταν χρειάστηκε να υψώσει το ανάστημά του δεν φοβήθηκε τους πιο υψηλόβαθμους παράγοντες του πολιτεύματος όπως η πρόεδρος του Αρείου Πάγου, που κατέφυγε δικαστικά εναντίον του για εξύβριση και δυσφήμηση επειδή τόλμησε να πει ότι έπειτα από μια κραυγαλέα παρέμβασή της στα δημόσια πράγματα δεν μπορούσε πλέον να ανεβαίνει στην έδρα. Ο μηχανισμός της δικαστικής εξουσίας μπήκε συχνά στο στόχαστρό του γιατί, όπως εξηγούσε, οι παράγοντές του διανύοντας μια καθαρά δημοσιοϋπαλληλική πορεία έχουν την αξίωση να καθορίζουν τους μισθούς, τις συντάξεις, τις προαγωγές, την ηγεσία τους και εντέλει να αποφαίνονται για κάθε κοινωνικό ζήτημα, από το ύψος των προστίμων για παράνομο παρκάρισμα μέχρι τη δημοσιονομική πολιτική του κράτους, στην ουσία χωρίς να ρωτήσουν κανέναν έχουν υφαρπάξει με τρόπο προκλητικό και αυθαίρετο αρμοδιότητες που σε καμιά περίπτωση δεν τους ανήκουν.

Οι φίλοι που τον αγαπούσαν πραγματικά και προσπάθησαν να διαχειριστούν το πένθος για τον χαμό του αγαπημένου τους δασκάλου επιμελήθηκαν μια σειρά κειμένων και συνεντεύξεών του, όπου εξετάζονται σε βάθος οι παθογένειες της ελληνικής δημοκρατίας και κυρίως η κυριαρχία νοοτροπιών που δεν επιτρέπουν την εφαρμογή των κανόνων για την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας, όπως λέει χαρακτηριστικά κάπου: «Δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι από το σύνολο των δικαιωμάτων που προβλέπει το σύνταγμα, ορισμένα θεωρήθηκαν ότι υπερισχύουν όλων των άλλων. Το δικαίωμα στην απεργία, στη συνάθροιση, στην ένωση, τα διάφορα κοινωνικά δικαιώματα επικράτησε να θεωρούνται ως υπερδικαιώματα που μπροστά τους κάθε άλλο δικαίωμα, ακόμα και αυτό στη ζωή, υποχωρεί. Θυμίζω ότι δεν υπήρξε ούτε μια μεγάλη συγκέντρωση κατά της τρομοκρατίας που είχε 27 θύματα. Και πιο πρόσφατα, η μνήμη για τους τρεις νεκρούς της Μαρφίν έχει ξεθωριάσει».

Σε μια εποχή έξαρσης των παθών, όπου επικράτησε η ανταλλαγή ύβρεων και το εισαγγελικό ύφος, η ξεκάθαρη παράθεση επιχειρημάτων προσφέρει στον δημόσιο διάλογο μια φρεσκάδα που χρειαζόμαστε επειγόντως.

Κατά τον Τσακυράκη, στην Ελλάδα κυριάρχησε ένα παγκόσμια πρωτότυπο μοντέλο σοσιαλίζουσας ιδεολογίας που συνδυαζόταν με τον πιο άγριο καταναλωτισμό, ένα μοντέλο όπου οι πιο δυνατές συντεχνίες και μειοψηφίες μπορούσαν να επιβληθούν θεωρώντας ότι δεν υπήρχε άδικο αίτημα ούτε αθέμιτος τρόπος διεκδίκησης, όλα υποτάσσονταν στις επιθυμίες καθενός που ταύτιζε τη δημοκρατία με τις παροχές ενός κράτους που θα έβρισκε πόρους ανεξάντλητους για να καλύψει τις πιο παράλογες απαιτήσεις εις το διηνεκές, ενώ οι δικαστές δεν είχαν πρόβλημα να εκδίδουν αποφάσεις που κατοχύρωναν αυτά τα έξαλλα δικαιώματα χωρίς να αναρωτιούνται ποτέ από πού θα καλυφθούν, σαν να μπορούσαν κάθε φορά οι νόμοι να γεννήσουν χρήματα.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό που αποπνέουν τα κείμενα που περιλαμβάνονται σ’ αυτή την έκδοση είναι η νηφαλιότητά τους. Σε μια εποχή έξαρσης των παθών, όπου επικράτησε η ανταλλαγή ύβρεων και το εισαγγελικό ύφος, η ξεκάθαρη παράθεση επιχειρημάτων προσφέρει στον δημόσιο διάλογο μια φρεσκάδα που χρειαζόμαστε επειγόντως.

Στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, η Αριστερά συμμετέχοντας στο παιχνίδι της εξουσίας μοιραία απομυθοποιήθηκε, σχεδόν αποδομήθηκε – ελάχιστα είναι τα παραδείγματα ανθρώπων απ’ τον χώρο που άντεξαν στον χρόνο, κι stsakrks ένα από αυτά είναι σίγουρα ο δημιουργός των κειμένων που περιέχονται εδώ. Ο Τσακυράκης σώζει την τιμή της Αριστεράς, δεν έχει κανένα πρόβλημα να καταγγείλει τον σταλινισμό και τα εγκλήματά του ούτε να παραδεχτεί την ανωτερότητα του αμερικάνικου φιλελεύθερου μοντέλου, δεν εξαργύρωσε ποτέ τη συμμετοχή του στους αγώνες της δημοκρατίας και στα γεγονότα του Πολυτεχνείου και, όταν ρωτήθηκε από τον Αριστόβουλο Μάνεση γιατί δεν τα αναφέρει στο βιογραφικό του, είπε απλά: «Δεν το θεώρησα συναφές».