fbpx
Θουκυδίδης: «Ιστορία» σε μετάφραση Ελευθερίου Βενιζέλου

Θουκυδίδης: «Ιστορία» σε μετάφραση Ελευθερίου Βενιζέλου

«Θουκυδίδης, ο Αθηναίος, έγραψε την ιστορίαν του πολέμου μεταξύ των Πελοποννησίων και των Αθηναίων. Την συγγραφήν αυτού ήρχισεν ευθύς εξ αρχής της εκρήξεώς του, διότι προείδεν ότι θ’ απέβαινε μεγάλος και περισσότερον αξιομνημόνευτος από κάθε προηγούμενον πόλεμον…». Κάπως έτσι ξεκινά, μέσα από τη μεταφραστική ματιά του Ελευθερίου Βενιζέλου, την εξιστόρηση του μεγαλύτερου εμφυλίου πολέμου στην αρχαιότητα ο ιστορικός Θουκυδίδης στο Α’ βιβλίο της Ιστορίας του.

Η σπουδαιότητα του γεγονότος είναι τεράστια και συντάραξε, πέρα απ’ τους συγχρόνους του, και όλους τους κατοπινούς αναγνώστες, μελετητές και μη. Ο στρατηγός Θουκυδίδης, ο ιστορικός για μας τους κατοπινούς, Θουκυδίδης, που εξορίστηκε για είκοσι χρόνια από την πόλη του μετά την αποτυχημένη εκστρατεία στην Αμφίπολη, «συναντά» τον αυτοεξόριστο Ελευθέριο Βενιζέλο στο Παρίσι, στις αρχές της δεκαετίας του ’20, και δημιουργείται ένα πλησίασμα που σίγουρα δεν έχει την «κάλυψη» της ομπρέλας του φιλολόγου, αλλά έχει κυρίως την απελευθέρωση της σκέψης του ιστορικού, μακριά από συμπλεγματικούς «μηρυκασμούς». Ο κορυφαίος πολιτικός της εποχής του με παγκόσμια ακτινοβολία έχει ηττηθεί σε πολιτικό και ανθρώπινο επίπεδο, βρίσκεται σε μια ξένη χώρα και ξεκινά τη μετάφραση του έργου του προγόνου του, πολιτικού-στρατιωτικού ηγέτη, Θουκυδίδη, που άλλωστε στα κείμενά του κατέφευγε συχνά αναζητώντας στρατηγικές κινήσεις.

Η μετάφραση σε απλή καθαρεύουσα διήρκεσε κάποιους μήνες και δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα Ελεύθερον Βήμα από τα μέσα της δεκαετίας του ’20. Το χειρόγραφο έπειτα από κάποιες περιπέτειες την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά παραδόθηκε στη χήρα του Έλληνα πολιτικού, Έλενα Σκυλίτση-Βενιζέλου. Εκδόθηκε για πρώτη φορά σε περιορισμένα αντίτυπα το 1940. Σήμερα η επανέκδοση της μετάφρασης του Έλληνα πολιτικού στο μνημειώδες έργο της αρχαιότητας, από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, αποτελεί μια σημαντική παρακαταθήκη στην ελληνική εκδοτική ιστορία.

Το βιβλίο έχει το αυθεντικό κείμενο του Ελευθερίου Βενιζέλου με τη φιλολογική επιμέλεια της Δέσποινας Καλογεράκη. Επίσης, στην έκδοση προηγούνται τα εισαγωγικά σημειώματα του συγγραφέα Τάκη Θεοδωρόπουλου και του ομότιμου καθηγητή πολιτικής ιστορίας Θάνου Βερέμη. Δύο σημαντικά κείμενα που ανοίγουν τον δρόμο και ξεκαθαρίζουν το τοπίο για μια πιο ενδελεχή ανάγνωση. Το κείμενο διαιρείται στα 8 βιβλία των αρχαίων γραμματικών και φτάνει ως τα πρώτα χρόνια του Δεκελεικού πολέμου, όπου και ο Θουκυδίδης σταματά την Ιστορία του.

Η παρούσα έκδοση όμως σηματοδοτεί και κάτι πιο γενικό. Την αναγκαιότητα του να βρίσκονται ξανά στις προθήκες των βιβλιοπωλείων έργα που συντέλεσαν και συνέβαλαν στην ακτινοβολία της χώρας μας διεθνώς.

Διαβάζοντας τον εκπληκτικό λόγο του Θουκυδίδη στην απόδοση του Βενιζέλου, βλέπουμε αυτό το εκπληκτικό πλησίασμα των αιώνων. Κι είναι αυτή η ρευστότητα του χρόνου που αναμοχλεύει τις ιστορικές περιόδους σε ένα συνεχές. Αναμφίβολα, ο Θουκυδίδης έχει πολλάκις μεταφραστεί με τη δέουσα προσοχή από έγκριτους φιλολόγους ανά εποχή, αλλά η συγκεκριμένη μεταφραστική προσπάθεια δεν είναι μόνο η αφήγηση-αποτίμηση των γεγονότων του Πελοποννησιακού πολέμου, είναι κάτι πολύ περισσότερο. Ανοίγει ένα παράθυρο επικοινωνίας με τον νικημένο Βενιζέλο, αλλά κυρίως κουβαλά την περιπέτεια μιας εγκιβωτισμένης ιστορίας, αυτής της διάθεσης του βιβλίου στο αναγνωστικό κοινό. Δυο άντρες μεγάλου αναστήματος αναμετρώνται σε διαφορετικά επίπεδα. Ο μεν Θουκυδίδης ως παραγωγός μιας αξιομνημόνευτης προσφοράς του αρχαίου λόγου, ο δε Βενιζέλος ως κληρονόμος και μεταλαμπαδευτής, αποτιμητής αυτής της γνώσης και προσφοράς της στον σύγχρονο Έλληνα.

Το ίδιο το βιβλίο και η παρούσα έκδοση εγείρει κάποια ερωτήματα και ωθεί σε κάποιους προβληματισμούς. Σίγουρα η ενασχόληση του μεγάλου πολιτικού άνδρα Βενιζέλου με τον Θουκυδίδη αποτελεί από μόνη της μια έκπληξη, αναλογιζόμενοι την αδιαφορία που διέπει τη σύγχρονη πολιτική σκηνή ως προς τα έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας πλην, βέβαια, ελαχίστων εξαιρέσεων. Δημιουργείται έτσι εύλογα μια διάσταση απόψεων ανάμεσα σε πολιτικούς ενός αιώνα, αν σκεφτούμε το εν δυνάμει μικρότερο χάσμα που διέπει τον Θουκυδίδη με τους πολιτικούς της γενιάς του Βενιζέλου και λίγο μετέπειτα.

Ένας ακόμα προβληματισμός είναι πως το κείμενο του μεγάλου ιστορικού που βρίθει ηθικής αξίας, αναγνωρισμένο από τη σύμπασα επιστημονική και όχι μόνο κοινότητα, στη χώρα μας πέρα από τους αμιγώς επιστημονικούς/εκπαιδευτικούς/σχολικούς σκοπούς παραγνωρίζεται από τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.

Η παρούσα έκδοση όμως σηματοδοτεί και κάτι πιο γενικό. Την αναγκαιότητα του να βρίσκονται ξανά στις προθήκες των βιβλιοπωλείων έργα που συντέλεσαν και συνέβαλαν στην ακτινοβολία της χώρας μας διεθνώς. Κάποτε ίσως πρέπει να δοθεί το έναυσμα μιας «αποσκοροποίησης» έργων που, αφού κάποτε αποτέλεσαν έργα τομής, η θέση τους στην εκδοτική παραγωγή κρίνεται απαραίτητη. Μπορεί τα τελευταία χρόνια μικρότεροι εκδοτικοί να συνεπήραν και τους μεγαλύτερους, ώστε έργα μνημειώδη να επανεκδίδονται και να διατίθενται εκ νέου στο ελληνικό κοινό, αφορά όμως κατά κόρον τη ξένη λογοτεχνία. Κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες δεν έχουν τη δέουσα ανταπόκριση και σε αυτό συνηγορούν πολλά.

Προσδοκώ ότι το παρόν βιβλίο θα χρησιμεύσει ως φάρος αλήθειας και εκδοτικής αναδημιουργίας, ώστε, με σωστές και μόνο κινήσεις, θα έχουμε τη χαρά τέτοιων πρωτοβουλιών όπως αυτής των Εκδόσεων Μεταίχμιο. Ή δανειζόμενος και μια φράση του ιστορικού: «Δύο τα εναντιώτατα ευβουλία είναι, τάχος τε και οργήν». Σίγουρα πάντως κάτι όμορφο προμηνύεται…

 

Ιστορία
Θουκυδίδης
μετάφραση: Ελευθέριος Βενιζέλος
Μεταίχμιο
533 σελ.
ISBN 978-618-03-1980-4
Τιμή €19,90
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ben Ansell: «Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει»

Ο Μπεν Άνσελ στο βιβλίο του Γιατί η πολιτική αποτυγχάνει: Πέντε παγίδες και πώς να τις αποφύγουμε, το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού, καταπιάνεται...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
Ελένη Κ. Σπηλιώτη: «Εθνικός Διχασμός: Φιλοβασιλικοί εξόριστοι στη Σκόπελο»

Μ’ ένα σαπιοκάραβο, μέσα σε κατακλυσμιαία βροχή και με φόβο πιθανού τορπιλισμού, φτάνει στις 31 Ιανουαρίου 1918 στη Σκόπελο μια ομάδα επιφανών πολιτικών και άλλων προσώπων που με απόφαση του...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΜΕΛΕΤΕΣ - ΔΟΚΙΜΙΑ
«Για τη διαχείριση του πένθους και της απώλειας» και «Γιατί υπάρχει το κακό στον κόσμο;»

Αν υπάρχει ένας μελετητής ικανός να μας εισάγει τόσο στον πλούτο της γλώσσας όσο και των ιδεών του Μεγάλου Ιεράρχη Βασιλείου αλλά και του Πλουτάρχου είναι ο Ιωάννης Πλεξίδας. Με από πολλών ετών...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.