Ελένη Βαρβιτσιώτη – Βικτώρια Δενδρινού: «Η τελευταία μπλόφα»
Ένα 20% του πληθυσμού, γύρω στα δυο εκατομμύρια άνθρωποι, θα αντιμετώπιζε άμεσο πρόβλημα επιβίωσης δίχως τη δυνατότατα να καλύψει στοιχειώδεις ανάγκες τροφής και θέρμανσης, τα νοσοκομεία δεν θα λειτουργούσαν κανονικά, οι προμήθειες σε φάρμακα και καύσιμα θα μειώνονταν δραματικά, προ των πυλών βρισκόταν μια κρίση που η Ευρώπη είχε να δει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι περιέγραφε τη διαφαινόμενη κατάσταση το άκρως απόρρητο σχέδιο Β που προετοίμαζαν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι στην περίπτωση απόσυρσης της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η τακτική της ελληνικής κυβέρνησης ήταν να μπλοφάρει μέχρι την τελευταία στιγμή, πιστεύοντας πως έτσι θα έπειθε ότι ήταν αποφασισμένη να το τραβήξει ως το τέρμα ώστε να πετύχει μια καλύτερη διαπραγμάτευση, μια τακτική –καταδικασμένη εκ των προτέρων– που εφαρμόστηκε με τον χειρότερο τρόπο, καθώς οι διαπραγματευτές μας ήταν εντελώς απροετοίμαστοι, ξεκινούσαν μια περιπέτεια δίχως τη στοιχειώδη επεξεργασία των παραμέτρων, εμφανίζονταν στις αίθουσες των συνομιλιών χωρίς έγγραφα και φορητούς υπολογιστές σα να πήγαιναν εκδρομή με το σακίδιο και το τσαλακωμένο σακάκι έχοντας παντελή άγνοια κινδύνου, γεγονός που έκανε έξαλλους τους Ευρωπαίους εταίρους.
Αυτό που δεν ήξεραν οι Έλληνες ήταν ότι οι Ευρωπαίοι είχαν προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο πτώχευσης της Ελλάδας από το 2012. Πίσω από κλειστές πόρτες παίχτηκε η μοίρα εκατομμυρίων ανθρώπων που δεν είχαν ιδέα πόσο κοντά στην ολοκληρωτική κατάρρευση είχε φτάσει η ζωή τους και σ’ αυτό το θρίλερ, εκτός από τον Αλέξη Τσίπρα, που δεν είχε συνειδητοποιήσει τι ακριβώς συνέβαινε, κεντρικό ρόλο έπαιζε ο Γιάνης Βαρουφάκης, πλαισιωμένος από μια ομάδα πανεπιστημιακών και τεχνοκρατών, όπως ο Τζέιμς Γκαλμπρέιθ, που δεν είχαν ιδέα για τον τρόπο λειτουργίας της ελληνικής οικονομίας. Την ίδια στιγμή, κάποιοι άλλοι διάσημοι ακαδημαϊκοί, όπως οι νομπελίστες Τζόζεφ Στίγκλιτς και Πολ Κρούγκμαν, όπως κι ο Τζέφρι Σακς, ήταν ενθουσιασμένοι με το πείραμα και προέτρεπαν με άφατη ελαφρότητα τους Έλληνες να πηδήξουν στο κενό, ώστε να δουν στην πράξη τις συνέπειες εφαρμογής των οικονομικών μοντέλων τους. Όλοι τους διαψεύστηκαν παταγωδώς, την κρίσιμη στιγμή οι αγορές φάνηκαν ανεπηρέαστες διαψεύδοντας όσους προέβλεπαν παγκόσμια αναταραχή που θα έδινε διαπραγματευτικά υπερόπλα στους Έλληνες. Χωρίς αμφιβολία, ο Βαρουφάκης είναι το μοιραίο πρόσωπο σ’ αυτή τη διαπραγμάτευση, όλες οι κινήσεις του αποδείχτηκαν αποτυχημένες, έκοβε με κάθε τρόπο τις γέφυρες προσβάλλοντας υψηλόβαθμα στελέχη, παραβίαζε όλους τους κώδικες δεοντολογίας μιλώντας στους επικεφαλής θεσμικών οργάνων σα να τους έκανε μάθημα, έχανε πολύτιμο χρόνο τη στιγμή που η χώρα βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού, πρότεινε μέτρα που προκαλούσαν τα γέλια στους υπόλοιπους Ευρωπαίους (φοιτητές και τουρίστες εφοδιασμένοι με μικροκάμερες και μικρόφωνα για την καταγραφή φορολογικών παραβιάσεων), έδειχνε μια συμπεριφορά απερίγραπτη τη στιγμή που διακυβευόταν το μέλλον της πατρίδας του και κατάφερε στο τέλος να φέρει τους πάντες απέναντί του.
Ήταν μια εμπειρία επώδυνη που μας ωρίμασε, μας προσγείωσε, μας πήγε πιο μπροστά.
Έχοντας ζήσει την πιο κρίσιμη περίοδο για την Ελλάδα σ’ όλη τη μεταπολίτευση, η Ελένη Βαρβιτσιώτη και η Βικτώρια Δενδρινού σκέφτηκαν ότι θα έπρεπε να διασώσουν και να καταγράψουν όλα όσα συνέβησαν, κι έτσι ξεκίνησαν την έρευνα παίρνοντας συνεντεύξεις 230 ωρών από 95 βασικούς πρωταγωνιστές (ανώτατους αξιωματούχους, υπουργούς, διπλωμάτες) που δεν ήθελαν να αποκαλυφθούν, καθώς τα γεγονότα ήταν πολύ πρόσφατα. Για τη διασταύρωση και την εγκυρότητα όσων άκουσαν χρησιμοποίησαν γραπτούς απολογισμούς επικοινωνιών, πρακτικά και σημειώσεις συναντήσεων, έγγραφα απόρρητα και μη, ατζέντες, λίστες τηλεφωνημάτων, φωτογραφίες. Το βιβλίο που γράψανε είναι εκτός των άλλων μια αφορμή για να θυμηθούμε μια περίοδο κατά την οποία σημειώθηκαν οι πιο πυκνές εξελίξεις των τελευταίων 40-50 χρόνων. Όσοι ζήσαμε την ταλαιπωρία από τις ατέλειωτες ουρές μπροστά στα αυτόματα μηχανήματα ανάληψης δεν θα την ξεχάσουμε κι ούτε μπορούμε να ξεχάσουμε όσους πρότειναν χρησιμοποίηση των αποθεμάτων του νομισματοκοπείου για την εκτύπωση ευρώ –καθαρή παραχάραξη, που επισείει ποινικές ευθύνες–, τα ταξίδια στη Ρωσία για την εύρεση συμμάχων, που αποδείχτηκαν κινήσεις εκτός τόπου και χρόνου, τις ιστορίες ανθρώπων σαν εκείνον τον πατέρα που αδυνατούσε να φέρει στην Ελλάδα το σώμα του νεκρού παιδιού του, επειδή είχαν μπλοκαριστεί οι σχετικοί μηχανισμοί.
Το επιμύθιο των δύο ανταποκριτριών που συνεργάστηκαν τόσο πετυχημένα γι’ αυτή τη δουλειά είναι ότι δεν υπήρχε άλλη λύση, δεν υπήρχε άλλος δρόμος εύκολος με καταγγελίες και φασαρίες, έρχεται κάποια στιγμή το τέλος των ψευδαισθήσεων, η Ελλάδα κινείται πλέον σ’ ένα παγκόσμιο σύστημα με συγκεκριμένους κανόνες που πρέπει να σεβαστείς αλλιώς θα το πληρώσεις, η μέθοδος της μπλόφας δεν πιάνει στις σύγχρονες αγορές, που δεν καταλαβαίνουν από τέτοια κόλπα. Ήταν μια εμπειρία επώδυνη που μας ωρίμασε, μας προσγείωσε, μας πήγε πιο μπροστά.
Η τελευταία μπλόφα
Το παρασκήνιο του 2015, οι συγκρούσεις, το Plan B
Ελένη Βαρβιτσιώτη, Βικτώρια Δενδρινού
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
400 σελ.
ISBN 978-960-569-779-2
Τιμή €18,98
