Robin Waterfield: «Η κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους»
Στις Κυνός Κεφαλές της Θεσσαλίας και στην Πύδνα της Μακεδονίας, σε δυο περίφημες μάχες, κρίθηκε η τύχη της Ελλάδας την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας. Εκεί οι Ρωμαίοι επικράτησαν απλώνοντας την κυριαρχία τους στον ελλαδικό χώρο, κυριαρχία που κράτησε για αιώνες ερημώνοντας την ελληνική ύπαιθρο, βάζοντας τέρμα στο μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας, λεηλατώντας κάθε αντικείμενο που παρήγαγε ο λαμπρός ελληνικός πολιτισμός, αγάλματα ξακουστά και έργα τέχνης κάθε είδους πλημμύρισαν τις ιταλικές πόλεις και τις επαύλεις των στρατηγών και των συγκλητικών. Η εισβολή των Ρωμαίων όμως επέφερε από την άλλη μεριά για πρώτη φορά την ομογενοποίηση του ελληνικού πληθυσμού, που σταματά να μαστίζεται από ατελείωτες αιματηρές εμφύλιες διαμάχες, ενώ λειτούργησε θετικά για την οικονομία και την κοινωνία με την εξάπλωση του εμπορίου, την κατασκευή στοιχειώδους οδικού δικτύου και, φυσικά, της Εγνατίας Οδού, του πιο σημαντικού ίσως δρόμου της αρχαιότητας, επίτευγμα σπουδαίο των ικανότατων Ρωμαίων μηχανικών.
Οι εφιάλτες των Ρωμαίων ήταν ο Αννίβας της Καρχηδόνας κι o Πύρρος της Ηπείρου, οι οποίοι είχαν απειλήσει το νεοσύστατο τότε κράτος τους φτάνοντας μέχρι την καρδιά της Ιταλίας. Αυτή την περίοδο η Ρώμη δεν έχει ακόμα αρχίσει να σκέφτεται σαν μεγάλο έθνος, ψηλαφεί την ταυτότητά της, διαμορφώνει το πολιτισμικό της υπόβαθρο, την κοινωνική της φυσιογνωμία. Αφού έκλεισαν το μέτωπο δυτικά τους, η εισβολή στην Ελλάδα ήταν θέμα χρόνου και πραγματοποιήθηκε με προελάσεις και διεισδύσεις από την Ιλλυρία μέχρι την Πελοπόννησο και τη Μακεδονία. Από την εποχή του Φιλίππου Β’ οι Μακεδόνες έχουν επιβληθεί σ’ όλη την ελληνική χερσόνησο και ελέγχουν τις εξελίξεις, όμως η κυριαρχία τους θα λάβει τραγικό τέλος καθώς οι Ρωμαίοι εμφανίζονται στο προσκήνιο ως η νέα ιμπεριαλιστική δύναμη, που προετοιμάζει την εξάπλωσή της σ’ όλο τον κόσμο σπέρνοντας τον τρόμο, που είναι ο μόνος τρόπος επιβολής της ειρήνης όπως την κατανοούν οι Λατίνοι. Οι πόλεμοι στην Ελλάδα θα γίνουν ένα πρώτης τάξεως σχολείο στην πορεία σχηματισμού μιας αυτοκρατορίας, ενώ οι Έλληνες που ποτέ δεν σκέφτηκαν ότι κάποιοι βάρβαροι από τα δυτικά θα μπορούσαν να τους υποτάξουν τόσο εύκολα, νιώθουν το σοκ της εισβολής και της υποταγής που θα βυθίσει στην παρακμή τις πάλαι ποτέ κραταιές ελληνικές πόλεις.
Αυτή την περίοδο η Ρώμη δεν έχει ακόμα αρχίσει να σκέφτεται σαν μεγάλο έθνος, ψηλαφεί την ταυτότητά της, διαμορφώνει το πολιτισμικό της υπόβαθρο, την κοινωνική της φυσιογνωμία.
Από τα γυμνασιακά του χρόνια, όπως αναφέρει ο Ρόμπιν Γουότερφιλντ, αγάπησε τις κλασικές σπουδές και πιο πολύ αυτές που είχαν να κάνουν με την αρχαία Ελλάδα, κι είναι σε θέση να περιγράψει τις εντυπωσιακές εξελίξεις που οριοθετούν την παρακμή του αρχαίου κόσμου. Ο Άγγλος ιστορικός έχει ένα περιπετειώδες βιογραφικό, ήθελε ν’ ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα αλλά οι νόμοι της Θάτσερ θεώρησαν ότι στα πανεπιστήμια διδάσκονται πολλά άχρηστα θέματα, κι έτσι ασχολήθηκε με τη συγγραφή προσπαθώντας ανάμεσα στα άλλα να αναστρέψει αυτό που θεωρεί πτώση της ποιότητας των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, θέλγεται από την ελληνική ιστορία και φύση, έχει γράψει μια σειρά από βιβλία που αφορούν την ελληνική αρχαιότητα, επισκέφτηκε όπως κάθε επαγγελματίας ιστορικός τους χώρους όπου πραγματοποιήθηκαν μάχες μυθικές κι έχει επιλέξει ως χώρο διαμονής του τη χώρα μας, παράγοντας μάλιστα βιολογικό λάδι στο αγρόκτημα όπου κατοικεί.
«Υπάρχει κανείς πάνω στη γη που να είναι τόσο στενόμυαλος ή αδιάφορος, ώστε να μη θέλει να ξέρει πώς και χάρη σε ποιο είδος πολιτικού συστήματος κατακτήθηκε σχεδόν όλος ο γνωστός κόσμος και τέθηκε κάτω από μια αυτοκρατορία, την αυτοκρατορία των Ρωμαίων, μέσα σε λιγότερο από πενήντα τρία χρόνια – ένα γεγονός άνευ προηγουμένου;» έγραψε στην αρχή του μνημειώδους έργου του ο Πολύβιος από τη Μεγαλόπολη, που συμμετείχε στις εκστρατείες των Ρωμαίων σ’ όλη τη Μεσόγειο. Στα χνάρια του μεγάλου Έλληνα ιστορικού κινείται ο Γουότερφιλντ περιγράφοντας την εκπληκτική μετάλλαξη των Ρωμαίων από περιφερειακή σε παγκόσμια δύναμη, αλλά και τις απαρχές της μείξης αυτού που αποτέλεσε τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού.
Η κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους
Ρόμπιν Γουότερφιλντ
μετάφραση: Δημήτρης Σταυρόπουλος
Ψυχογιός
376 σελ.
ISBN 978-618-01-2699-0
Τιμή €19,90
