Robert K. Wittman – David Kinney: «Το ημερολόγιο του διαβόλου»
Η μελέτη αναφέρεται στο χαμένο ημερολόγιο του Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, στενού συνεργάτη του Χίτλερ, το οποίο έγραψε από το 1934 μέχρι το 1944. Ήταν καταχωνιασμένο και εξαφανισμένο για δεκαετίες. Για να αντιληφθούμε τη σημασία του, πρέπει να προσεγγίσουμε την προσωπικότητα του Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ.
Ο Ρόζενμπεργκ, γερμανικής καταγωγής, γεννήθηκε στο Ρεβάλ (σημερινό Ταλίν) της Εσθονίας το 1893. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο της Ρίγα και συνέχισε τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο της Μόσχας, απ’ όπου έλαβε και το διδακτορικό του το 1917. Έχοντας εμπλακεί στις πολιτικές διαμάχες της εποχής, είχε ανοιχτά ταχθεί εναντίον της Οκτωβριανής Επανάστασης υποστηρίζοντας τους αντεπαναστάτες. Ύστερα από την επικράτησή της, ο Ρόζενμπεργκ έφυγε από την ΕΣΣΔ και, το 1918, εγκαταστάθηκε στο Μόναχο της Βαυαρίας. Οι πολιτικές του πεποιθήσεις ήταν ήδη διαμορφωμένες, φανατικός αντισημίτης και αντικομμουνιστής. Το 1920 έγινε μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος και από το 1923 έγινε ο εκδότης της εφημερίδας Παρατηρητής, επίσημο όργανο του Κόμματος. Κατάφερε να εντυπωσιάσει τον Χίτλερ με την ευρυμάθειά του και τη στάση του κατά των μπολσεβίκων και των Εβραίων. Ο Χίτλερ τον όρισε σύμβουλό του επί εξωτερικών θεμάτων. Αναδείχτηκε θεματοφύλακας της κοσμοθεωρίας του ναζισμού, ηγετική φυσιογνωμία του θεωρητικού υποβάθρου του και κορυφαία φυσιογνωμία της πολιτιστικής του προπαγάνδας. Στις εκλογές του 1930, ο Ρόζενμπεργκ εξελέγη στο Ράιχσταγκ ως εκπρόσωπος του κρατιδίου της Έσσης και παράλληλα εξέδωσε το βιβλίο του Ο μύθος του 20ού αιώνα. Το βιβλίο πούλησε περισσότερα από 1 εκατομμύριο αντίτυπα έως το 1942, υστερώντας σε δημοφιλία μόνο απέναντι στο βιβλίο του ίδιου του Χίτλερ Ο Αγών μου. Το 1934, ο Χίτλερ τον έθεσε επικεφαλής της πνευματικής και φιλοσοφικής καθοδήγησης του Κόμματος και όλων των συναφών οργανώσεων. Ωστόσο, ο Χίτλερ δεν τον υποστήριξε στις διαμάχες του με τους εκκλησιαστικούς κύκλους για λόγους τακτικής: ήθελε να αποφύγει κάθε μορφής μετωπική σύγκρουση τόσο με την Καθολική εκκλησία όσο και με τους Προτεστάντες.
Ο Ρόζενμπεργκ ήταν ο επίσημος διαμορφωτής και εκφραστής της εθνικοσοσιαλιστικής ιδεολογίας. Μέσω των δογμάτων που εξέφρασε περί παγγερμανισμού και ενοποίησης της γερμανικής σκέψης, ισχυροποίησε τις προθέσεις της ναζιστικής Γερμανίας για τη διεξαγωγή πολέμου. Το 1939, ο Ρόζενμπεργκ ίδρυσε στη Φρανκφούρτη ένα «Ίδρυμα για τη Μελέτη του Εβραϊκού Ζητήματος», διακηρύσσοντας στον λόγο που εκφώνησε στα εγκαίνιά του ότι «...η Γερμανία θα θεωρήσει το Εβραϊκό Ζήτημα ως λυμένο μόνον όταν και ο τελευταίος Εβραίος θα έχει εγκαταλείψει το έδαφος του Μείζονος Ράιχ». Βασικός σκοπός του Ιδρύματος ήταν η διαρπαγή των βιβλιοθηκών, των αρχείων και των έργων τέχνης που ανήκαν σε Εβραίους, ώστε να προωθηθεί το μεγαλεπήβολο σχέδιο του δημιουργού του περί «επιστημονικής και πολιτιστικής έρευνας». Το 1940, ο Ρόζενμπεργκ διορίστηκε επικεφαλής του Κέντρου Εθνικοσοσιαλιστικών Ιδεολογικών και Εκπαιδευτικών Ερευνών. Όταν η Γερμανία εισέβαλε στη Σοβιετική Ένωση, ο Ρόζενμπεργκ ανέλαβε τη θέση του Υπουργού Ανατολικών Εδαφών. Ο Ρόζενμπεργκ δήλωσε ότι «...οι Ρώσοι μάς βλέπουν τώρα ως εχθρούς. Θα μας ευγνωμονούν, όμως, ύστερα από εκατό χρόνια, γιατί τους ξαναφέραμε στη φυσική τους κοιτίδα...»
Έτσι, καταφέρνουν με επιτυχία να γράψουν ένα σπουδαίο ιστορικό αφήγημα, που µας βοηθά να κατανοήσουµε λίγο περισσότερο τα πώς και τα γιατί µιας από τις µεγαλύτερες θηριωδίες του 20ού αιώνα.
Ως συνέπεια αυτών των αντιλήψεων, ο Ρόζενμπεργκ εξήγγειλε την κατάργηση των συλλογικών αγροκτημάτων και με νόμο του 1942 αποκατέστησε την καλλιέργεια σε «οικογενειακά αγροκτήματα», προσπαθώντας να πάρει τον πληθυσμό με το μέρος των Γερμανών. Η αποκολεκτιβοποίηση αυτή, όμως, δεν συνεπαγόταν και απελευθέρωση των αγροτών, οι οποίοι θα έπρεπε να παραδίνουν στους Γερμανούς τις ίδιες ποσότητες αγαθών που παρέδιδαν και στα σοβιέτ. Η παραγωγή υπό τις πολεμικές και νομικές συνθήκες προφανώς μειώθηκε, προκαλώντας τη μήνιν του Χέρμαν Γκέρινγκ, που απαίτησε να παραμείνουν τα κολχόζ. Ο ίδιος ο Χίτλερ χαρακτήρισε «ηλίθια» την αναδιανομή της γης.
Το ηµερολόγιο ανακαλύφθηκε στο τέλος του πολέµου σε ένα βαυαρικό κάστρο, αλλά εξαφανίστηκε µυστηριωδώς µετά τη δίκη της Νυρεµβέργης, όπου ο Ρόζενµπεργκ καταδικάστηκε και εκτελέστηκε για εγκλήµατα πολέµου. Παρέµεινε κρυµµένο για σχεδόν τρία τέταρτα του αιώνα, µέχρι που, έπειτα από µια σχεδόν «κινηµατογραφική» δεκαετή αναζήτηση, έφτασε πρόσφατα στα χέρια του πρώην ειδικού πράκτορα του FBI, Ρόµπερτ Ουίτµαν. Δηλητηριώδες, κυνικό και εξαιρετικά αποκαλυπτικό, το Ηµερολόγιο του Διαβόλου φωτίζει µεγάλης σηµασίας ιστορικά γεγονότα από το 1936 έως το 1944: την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, τις διεργασίες ενίσχυσης του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόµµατος, τη διάβρωση της γερµανικής κοινωνίας, τις εσωτερικές συναντήσεις του Χίτλερ µε τους στενούς του συνεργάτες, τις εντάσεις στα ανώτατα κλιµάκια, την εισβολή στην ΕΣΣΔ, την κλοπή έργων τέχνης και βιβλίων από την Ευρώπη, το Ολοκαύτωµα.
Και οι δυο συγγραφείς της μελέτης έχουν ακολουθήσει τη σπονδυλωτή αφήγηση, με σκοπό να αναφέρουν τη συνοπτική ιστορία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος και του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι, καταφέρνουν με επιτυχία να γράψουν ένα σπουδαίο ιστορικό αφήγημα, που µας βοηθά να κατανοήσουµε λίγο περισσότερο τα πώς και τα γιατί µιας από τις µεγαλύτερες θηριωδίες του 20ού αιώνα.
Μπορείτε να διαβάσετε τη συνέντευξη που παραχώρησε ο Ρόμπερτ Κ. Ουίτμαν στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη εδώ.
Το ημερολόγιο του διαβόλου
Ο Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ και τα κλεμμένα μυστικά του Γ’ Ράιχ
Robert K. Wittman, David Kinney
μετάφραση: Γιάννα Σκαρβέλη
επιμέλεια: Χρύσα Ξενάκη, Γιάννης Τσόλκας
Πεδίο
576 σελ.
ISBN 978-960-546-808-8
Τιμή €19,90
