Προκόπιος Παυλόπουλος: «Αλλάζει αυτός ο κόσμος;»
Διαβάζοντας και μελετώντας το άψογο τυπογραφικά, με το χαρακτηριστικό κόσμημα εξωφύλλου, χαμηλών τόνων βιβλίο του Προκόπη Παυλόπουλου, ένα βιβλίο με όραμα και προοπτική για έναν καλύτερο κόσμο με πυρήνα μια ισχυρή ενωμένη Ευρώπη, σκεφτόμουνα πόσο πολύ πρέπει να απασχολεί τον συγγραφέα το μέλλον του κόσμου και ειδικά της Ευρώπης, στην οποία εμείς οι Έλληνες ανήκουμε από καταβολής του μυθικού χρόνου/κόσμου ιστορικά, γεωγραφικά, γεωπολιτικά, ανθρωπογεωγραφικά, πολιτισμικά, και αγωνιά για το εγγύς και το απώτερο μέλλον της.
Αναφέρομαι στο εξαιρετικό βιβλίο με τον ενδεικτικό τίτλο: Αλλάζει αυτός ο κόσμος; του Προκόπη Παυλόπουλου, του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, προσεγγίζοντάς τον αποκλειστικά ως υπεύθυνο Έλληνα πολίτη και ως έναν συγγραφέα προβληματισμένο. Θα μπορούσε κανείς, εύλογα, να χαρακτηρίσει το βιβλίο αυτό ως «εγκόλπιο του Ευρωπαίου πολίτη». Σαφώς και κάθε Έλληνα, ως Ευρωπαίου πολίτη, κατοίκου αυτής εδώ της πανέμορφης χώρας που μας ανήκει και την κατοικούμε από κάποια εύνοια της τύχης και μας την κληροδότησαν για να την αγαπάμε και να τη φροντίζουμε. Άλλωστε, η Γηραιά Ήπειρος πήρε το όνομά της από την Ευρώπη που μετέφερε ο Δίας/Ταύρος από την Ασία στην… Ευρώπη!
Αισθάνομαι την αγωνία του συγγραφέα από τους σοβαρούς προβληματισμούς, τους οποίους διατυπώνει τόσο δραματικά λιτά, κατηγορηματικά πειστικά, εύστοχα, κατανοητά, σε μια συμπυκνωμένη, απλή ερωτηματική φράση την οποία απαρτίζουν τρεις ασήμαντες, φαινομενικά, περιεκτικές λεξούλες: «Αλλάζει αυτός ο κόσμος;». Καταθέτει αυτή του τη μεγάλη έγνοια ενώπιόν μας και μας προκαλεί να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας τη γεωπολιτική θέση και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που μπορεί να έχει και δικαιούται να διεκδικεί, φύσει και θέσει, η Ελλάδα, υπερασπιζόμενη όχι μόνο τα συμφέροντα του ελληνικού λαού, αλλά και των κρατών/λαών της Ευρώπης. Κάθε μια λέξη είναι φορτισμένη συναισθηματικά και νοηματικά, περικλείει και εκφράζει συνάμα ένα σύμπαν. Στην ουσία, είναι δύο οι λέξεις που σηκώνουν το βάρος των προβληματισμών του πάντα συναινετικού, ολιγόλογου πολιτικού: το ρήμα «Αλλάζει» και το ουσιαστικό «κόσμος», το άρθρο όπως και η αντωνυμία είναι προσδιοριστικά του ουσιαστικού «κόσμος».
Αλήθεια, αλλάζει αυτός ο κόσμος; Και πώς, με ποιον τρόπο αλλάζει ο κόσμος: Υπάρχει κάποιο μυστικό, κάτι καταλυτικό του ανταγωνισμού σε ατομικό, κρατικό και κατ’ επέκταση σε διακρατικό, διεθνές και παγκόσμιο επίπεδο; Τουλάχιστον, μπορεί να γίνει κάτι προς αυτή την κατεύθυνση σε κάθε επιμέρους γειτονιά του κόσμου, σε κάθε συμβιούσα γεωγραφικά κοινότητα, «στα πράγματα του οίκου μας», στην Ευρώπη μας, μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο ο κόσμος; Στο πλαίσιο του παγκόσμιου ανταγωνισμού, μπορεί να υπάρξει ισχυρή ενωμένη Ευρώπη, που προϋποθέτει και απαιτεί ευρωπαϊκή συνοχή αποσκοπώντας στην ευρωπαϊκή ενοποίηση;
Και όταν μέσα στην ίδια μας τη χώρα δεν είναι εύκολη η σύνθεση των τάσεων και απόψεων για λήψη άμεσων αποφάσεων, πόσο μάλλον αυτό καθίσταται δυσχερές σε διεθνές και πανευρωπαϊκό πεδίο. Και, μάλλον, ακατόρθωτο σε παγκόσμιο.
Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα. Ο συγγραφέας του βιβλίου δεν μιλάει θεωρώντας τα πάντα από καθέδρας σαν ένας ρομαντικός, που όλα τα βλέπει εύκολα και ευκολονόητα από το πόστο που κατέχει στο πολιτικό και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Μιλάει καθαρά, με πλήρη επίγνωση των λόγων και των θέσεών του, και θεμελιώνει με σαφήνεια και ενάργεια, αποκωδικοποιώντας τις απόψεις του για τα ευρωπαϊκά πράγματα ως βαθιά συνειδητοποιημένος και προβληματισμένος, υπεύθυνος σύγχρονος άνθρωπος, που παρακολουθεί με αγωνία το δράμα του σύγχρονου ανθρώπου, μέρος και ο ίδιος της τραγωδίας που βιώνουν οι λαοί σε παγκόσμιο επίπεδο, και εργάζεται με όλες τις δυνάμεις που διαθέτει και από τη θέση που κατέχει για ένα καλύτερο μέλλον αυτού του κόσμου.
Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, το οποίο κυκλοφορεί σε δίγλωσση έκδοση –ελληνικά και αγγλικά–, ο συγγραφέας ασχολείται με την προϊστορία και την ιστορία της προσπάθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, που δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο «την οικονομική ανάπτυξη των λαών της υπό όρους υγιούς ελεύθερου ανταγωνισμού στο πλαίσιο του γνήσιου φιλελευθερισμού –γιατί– δεν δημιουργήθηκε για να κατακτήσει με κάθε κόστος την παγκόσμια οικονομική κορυφή […] δεν είναι προορισμένη να καταστεί η ισχυρότερη, παγκοσμίως στρατιωτική δύναμη», αλλά εργάζεται –και οφείλει– για την ειρήνη, την ευημερία των λαών, την κοινωνική και την οικονομική δικαιοσύνη.
Από όσα αναφέρει σχετικά με τους όρους δημιουργίας της ευρωπαϊκής εντέλει ενοποίησης, επισημαίνονται όχι μόνο οι υποχρεώσεις, αλλά και τα δικαιώματα των λαών, βάσει ορισμένων αρχών, όπως είναι «η υπεράσπιση των υπαρξιακών για την ανθρωπότητα αξιών: της Δημοκρατίας, της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου […] τα οποία συνδέονται αρρήκτως με την έννοια της Δικαιοσύνης, ιδίως της Κοινωνικής Δικαιοσύνης». Και επιμένει στη σημασία του Κράτους Δικαίου. Κατά την άποψή του, βασικό στοιχείο αυτής της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας αποτελεί «το Κράτος Δικαίου με πυρήνα του την έννοια της Δικαιοσύνης υπό όλες τις εκφάνσεις της», εστιασμένης «στον άνθρωπο και στα θεμελιώδη δικαιώματά του στα πλαίσια της ευρωπαϊκής έννομης τάξης».
Όσον αφορά το φιλόδοξο εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, είναι σοβαρά προβληματισμένος, θεωρεί δυσοίωνη την πραγμάτωσή της και εκφράζει τους φόβους και την ανησυχία του, γιατί βλέπει την εφαρμογή του εγχειρήματος πολύ δύσκολη υπόθεση, τουλάχιστον όπως λειτουργεί σήμερα στο σύνολό του το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα, εφόσον δεν λαμβάνονται άμεσα οι αποφάσεις ή καθυστερεί η λήψη αποφάσεων όχι μόνο για ζητήματα της κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και της Πολιτικής Ασφάλειας, αλλά και για θέματα Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής.
Παρακολουθώντας –όπως κάθε λογικός σύγχρονος Έλληνας, απαλλαγμένος από παγιωμένες στην Ελλάδα ιδεολογικές και κομματικές, σαφώς, προκαταλήψεις– με μεγάλη αγωνία το πολιτικό/κοινωνικό/οικονομικό γίγνεσθαι, με απασχολεί σοβαρά η αλλοπρόσαλλη κατάσταση και η σύγχυση που έχει δημιουργηθεί στην ελληνική κοινωνία και στον ελληνικό λαό από τις ανελέητες και ανεδαφικές, σκόπιμες ή μη, πολιτικές τοποθετήσεις, με όποια ασήμαντη αφορμή, τις αντιπαραθέσεις, τις ακραίες θέσεις, τους προσβλητικούς λεκτικούς λιθοβολισμούς, τους απαράδεκτους και λίαν επικίνδυνους χαρακτηρισμούς, τους παρωχημένους, αναχρονιστικούς φαρισαϊσμούς και δη τους φανατικούς αφορισμούς που διχάζουν, αντί να ενώσουν τον κόσμο, συμμερίζομαι απολύτως τις ανησυχίες του Προέδρου και φοβάμαι πως ζούμε σε μια χώρα ανερμάτιστων πολιτικά, ηθικά, ιδεολογικά και εθνικά ανθρώπων, σε μια χώρα αγεωγράφητων, αγρίων.
Ζούμε σε μια χώρα όπου ο καθημερινός επικοινωνιακός αλληλοσπαραγμός, ένας υποκινούμενος οιονεί εμφύλιος πόλεμος, βρίσκεται προ των πυλών, όπου η σύνεση παντελώς απουσιάζει και η κοινωνική συνοχή έχει τόσο πολύ επικίνδυνα διαρραγεί, κανείς δεν δέχεται και δεν επιτρέπει στον άλλο να έχει διαφορετική γνώμη, γενικά δεν είναι αποδεκτή η διαφορετικότητα, ώστε να καθίσταται σχεδόν αδύνατο να υπάρξει σύνθεση των εκ διαμέτρου αντίθετων απόψεων. Επομένως, η επίτευξη της κοινωνικής και πολιτικής συνοχής και συνεννόησης, όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, την ασφάλεια, ειδικά, και την κοινωνική δικαιοσύνη είναι δυσοίωνη και προβληματική. Και όταν μέσα στην ίδια μας τη χώρα δεν είναι εύκολη η σύνθεση των τάσεων και απόψεων για λήψη άμεσων αποφάσεων, πόσο μάλλον αυτό καθίσταται δυσχερές σε διεθνές και πανευρωπαϊκό πεδίο. Και, μάλλον, ακατόρθωτο σε παγκόσμιο.
Τα ερωτήματα είναι αμείλικτα. Ο συγγραφέας του βιβλίου δεν μιλάει θεωρώντας τα πάντα από καθέδρας σαν ένας ρομαντικός, που όλα τα βλέπει εύκολα και ευκολονόητα από το πόστο που κατέχει στο πολιτικό και το κοινωνικό γίγνεσθαι.
Από όσα έχουν διαπιστωθεί, εστιάζεται το ενδιαφέρον του αναγνώστη στη μεγάλη αγωνία του συγγραφέα ως διανοούμενου νομικού, ως εξέχοντος πανεπιστημιακού δασκάλου –διετέλεσε καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών– αλλά και ως ανώτατου κρατικού λειτουργού, ως Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ανησυχεί και αγωνιά ο συγγραφέας για την πραγμάτωση μιας ιδανικής, όπως την οραματίζεται, ευρωπαϊκής ενοποίησης γιατί, εξ όσων έχουν διαπιστωθεί από την επισταμένη, την εξονυχιστική, με νομικούς όρους, ανάλυση της κατάστασης που επικρατεί διακρατικά σήμερα στην Ευρώπη, καταλήγει στο συμπέρασμα όπου «οδηγεί η σύγχρονη δυσοίωνη συγκυρία ότι μια ισχυρή Ενοποιημένη Ευρώπη, ικανή να φέρει σε πέρας τον πλανητικό της ρόλο, προϋποθέτει την απαραίτητη θεσμική και πολιτική συνοχή του όλου Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος, την οποία μόνον η οριστική Ευρωπαϊκή Ενοποίηση μπορεί να διασφαλίσει», πράγμα δύσκολο να επιτευχθεί.
Και για να επιτευχθεί χρειάζεται πάνω από όλα να κατανοήσουν οι δυνατοί που ορίζουν και καθορίζουν τις τύχες του κόσμου και σέρνουν τους λαούς ως ανίδεους αμνούς στη σφαγή προς όφελος των οικονομικών τους συμφερόντων, πως η ειρήνη και η ευημερία των λαών δεν επιβάλλονται με τη βία, δεν επιτυγχάνονται με τη δύναμη των όπλων.
Αλλάζει αυτός ο κόσμος;
Ισχυρή ενωμένη Ευρώπη, ευρωπαϊκή συνοχή
και ευρωπαϊκή ενοποίηση
Προκόπιος Παυλόπουλος
Εκδόσεις Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός
141 σελ.
ISBN 978-960-01-1920-6
Τιμή €10,00
