Από την πρώτη κιόλας σελίδα του μυθιστορήματος Ταραγμένα νερά είχα την αίσθηση ότι οι ήρωές του πλήθαιναν, τα γεγονότα εναλλάσσονταν με γρήγορους ρυθμούς, ενώ επιπλέον σκεφτόμουν ότι είχα να κάνω ή με λαβύρινθο από τον οποίο δύσκολα θα βγω ή με μπάμπουσκα από την οποία ξεφυτρώνουν κούκλες χωρίς σταματημό… Μια πολυδαίδαλη μυθιστορία, λοιπόν, μια σκυταλοδρομία προσώπων και συμβάντων, με διαρκή ερωτήματα που μόλις νομίσεις πως τα απάντησες, γεννούν άλλα, ακόμη πιο αγωνιώδη.

Η ιστορία διαδραματίζεται γύρω από τη λίμνη Δοϊράνη. Μια γνωστή συγγραφέας, η Σάρα Ανδρέου, που διαμένει στο ξενοδοχείο «Το μαργαριτάρι της λίμνης», εξαφανίζεται. Πρόκειται άραγε για ατύχημα, ηθελημένη εξαφάνιση ή έγκλημα; Τα στοιχεία ελάχιστα, τα πρόσωπα που περιβάλλουν την ηρωίδα πολλά, οι συγκυρίες μυστήριες, η εξιχνίαση δύσκολη. Τα ερωτήματα πολλά και ποικίλα: Ποιος είναι ο ρόλος του συντρόφου της, Γιάννη Ιωάννου; Τι κρύβει η μητέρα της, Φαίδρα; Πώς λειτουργούν ο πατριός της, Θανάσης Λάμπρου, και τα παιδιά του, Μάρκος και Τζένη; Ποιες είναι οι κινήσεις του Αράμ, του πρώην εραστή της; Είναι ξεκάθαρη η στάση της υπηρέτριας στο σπίτι των Ανδρέου-Λάμπρου; Με ποιους σχεδιασμούς, τελικά, πορεύονται ο αστυνόμος Ηλιού και η βοηθός του, Όλια Γεωργίου; Κι από την άλλη, τι σημαίνουν οι πέτρες ενός βραχιολιού ή μενταγιόν; Τα αρχικά Θ.Λ.; Το κομμάτι από σχισμένο γυναικείο ρούχο; Τι κρύβει το δάσος των Χιλίων Δέντρων; Η στάση της αυστηρής κριτικού που απαξιώνει το βιβλίο της Σάρας; Τι παιχνίδια παίζονται στις Σέρρες, στη Σόφια, στην Κωνσταντινούπολη, στην Ουκρανία;

Σαν το νερό που κυλάει προχωράει η ανάγνωση του μυθιστορήματος κι ούτε ανάσα παίρνεις, καθώς η αγωνία για την έκβαση φτάνει κλιμακωτά στο κατακόρυφο. Φυσικά, δεν είναι η πλοκή η μόνη αρετή του βιβλίου, αλλά, μεταξύ άλλων, αξίζει να τονιστεί το πόσο καλογραμμένο είναι.

Όλα ξεκινούν στη λίμνη της Δοϊράνης και το ομώνυμο χωριό. Η δράση, ωστόσο, επεκτείνεται και σε άλλα σημεία του νομού Κιλκίς, αλλά και στις Σέρρες, στον Λαϊλιά, στον Κουλά, στη Βυρώνεια, στο όρος Μπέλες, στις Μουριές, στη Νέα Φιλαδέλφεια, στον Σταυρό. Επεκτείνεται ακόμη στη Θεσσαλονίκη, την Κασσάνδρα της Χαλκιδικής, περνά εκτός συνόρων, στη Σόφια, στην Κωνσταντινούπολη, στην Ουκρανία…

Οι περιγραφές είναι ενδελεχείς, αναγνωρίζει κανείς εύκολα τα χωριά και την πόλη των Σερρών, ζει στην ατμόσφαιρα της βορείου Ελλάδος, κάτι πρωτόγνωρο για μυθιστόρημα του αστυνομικού είδους. Η αυτοψία ή η μελέτη της δημιουργού για κάθε σπιθαμή που ζωγραφίζει με την πένα της μοιάζουν να εικονογραφούν τον λόγο – εικονογραφία, θαρρείς, του μυθιστορήματος. Υγροβιότοποι, τοπικές νοστιμιές, γκουρμέ φαγητό με συστατικά που αντλούνται από την περιοχή, από τη λίμνη ή τον ποταμό Στρυμόνα, μικρές γαλακτοκομικές μονάδες ή βιοτεχνίες κατασκευής ενδυμάτων, προσθέτουν το δικό τους ξεχωριστό στοιχείο σε έναν κόσμο γνωστό αλλά και άγνωστο συγχρόνως.

Αν, μελετώντας ένα μυθιστόρημα, δεν φωτογραφίζεις τους ήρωές του, δεν τους πλάθεις στη σκέψη σου με τον εξωτερικό και τον εσωτερικό τους κόσμο, είναι βέβαιο πως ο συγγραφέας δεν πέτυχε τον στόχο του. Είναι, ασφαλώς, οι ιδέες, οι αξίες, η φιλοσοφία ενός έργου που αποτελούν την πεμπτουσία του, αλλά όλα τούτα εδράζονται στις σκέψεις ή τις πράξεις των ανθρώπων. Γι’ αυτό και όλοι μας κουβαλούμε στον νου και την ψυχή ήρωες μυθιστορημάτων που λατρέψαμε, γιατί οι δημιουργοί τους είχαν την ικανότητα να μας τους παραδώσουν με σάρκα και οστά, ολοκληρωμένους. Και είναι βέβαιο ότι οι ήρωες των Ταραγμένων νερών θα μας ακολουθούν: διαβάζοντας το μυθιστόρημα, νιώθεις ότι ο Αλέκος Ηλιού και η Όλια Γεωργίου, η Σάρα, ο Γιάννης, ο Αράμ, η Φαίδρα, ο Θανάσης, η Τζένη, βγήκαν από τις σελίδες και κάθονται δίπλα ή απέναντί σου, τους συμπαθείς ή τους αντιπαθείς κατά βούληση και κρίση, μεταλλάσσονται από λέξεις σε πρόσωπα, γίνονται φίλοι ή εχθροί σου. Η διεισδυτικότητα της Χρύσας Σπυροπούλου είναι τέτοια, που φαίνεται να ψυχογραφεί τους ήρωές της δίνοντας σημασία στην κάθε λεπτομέρεια. Η ανθρωπογεωγραφία εμπλουτίζει την ιστορία, συνυπάρχει με τους τόπους και τα τοπία.

Όσο επιτυχής, λοιπόν, και αν είναι η περιγραφή του τόπου και του χρόνου, η μυθοπλασία, η γλώσσα, άλλο τόσο απαιτείται να αναδύονται από τις σελίδες ενός μυθιστορήματος πρόσωπα οικεία. Μέσα από αυτά θα αναγνωρίσουμε τον γενναίο και τον δειλό, τον ειλικρινή και τον ψεύτη, τον ευγενή και τον αγροίκο, τον έξυπνο και τον εξυπνάκια, τον καλοκάγαθο, τον δολοπλόκο, χαρακτήρες της διπλανής πόρτας ή της δικής μας. Δηλαδή ολοκληρωμένους και πειστικούς χαρακτήρες.

Ο αλησμόνητος δάσκαλός μας, ο Γιώργος Σαββίδης, ανάμεσα στα μύρια όσα που μας έμαθε, άνοιξε κι ένα παράθυρο στην αλληλουχία των Τεχνών, προτείνοντάς μας έναν τρόπο διδασκαλίας που θα περιλάμβανε το σύνολό τους. Στην «Άνοιξη μ.Χ.» του Σεφέρη, για παράδειγμα, μας παρέπεμψε στην Πριμαβέρα του Μποτιτσέλι, στην Άνοιξη του Βιβάλντι, σε θεατρικά αποσπάσματα που σχετίζονταν με το θέμα και άλλα τινά. Η παράλληλη ανάγνωση δηλαδή δεν αφορούσε μόνο τη λογοτεχνία, αλλά και τις υπόλοιπες Τέχνες. Ή όπως γράφει ο Δημήτρης Στεφανάκης: «Αν φανταστεί κανείς το μυθιστόρημα σαν ένα τρίγωνο, οι δύο πλευρές του είναι ασφαλώς η κινηματογραφική και η φιλοσοφική του διάσταση. Δεν είναι τυχαίος ο ορισμός του Καμί: “Μυθιστόρημα είναι φιλοσοφία σε εικόνες”, όπως και η παρότρυνσή του: “Θέλεις να φιλοσοφήσεις; Γράψε μυθιστόρημα”» (Πώς η λογοτεχνία σού αλλάζει τη ζωή).

«Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα απολαυστικό, διότι αποδίδει την ατμόσφαιρα των τόπων και τους ολοκληρωμένους χαρακτήρες προσφέροντας συνάμα το σασπένς που αναζητούν οι φανατικοί αναγνώστες του αστυνομικού είδους.»

Όταν γυρίσει ο αναγνώστης και την τελευταία σελίδα των Ταραγμένων νερών, η αίσθηση που θα έχει αποκομίσει από το πλήθος των δυνατών εικόνων του μυθιστορήματος θα τον οδηγήσει στο ερώτημα: «Μήπως το έργο τούτο θα μπορούσε να γίνει κινηματογραφική ταινία;». Οι εικόνες, εξάλλου, διαδέχονται η μία την άλλη με δύο σπουδαία χαρακτηριστικά: περιγραφική διαύγεια και ψυχογραφική δύναμη.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα απολαυστικό, διότι αποδίδει την ατμόσφαιρα των τόπων και τους ολοκληρωμένους χαρακτήρες προσφέροντας συνάμα το σασπένς που αναζητούν οι φανατικοί αναγνώστες του αστυνομικού είδους.

Ταραγμένα νερά
Χρύσα Σπυροπούλου
Μεταίχμιο
366 σελ.
ISBN 978-618-03-1400-7
Τιμή €16,60

Twitter