fbpx
Χάρης Βλαβιανός: «Το αίμα νερό»

Χάρης Βλαβιανός: «Το αίμα νερό»

Το αίμα νερό είναι ο τίτλος του σύντομου μυθιστορήματος του ποιητή Χάρη Βλαβιανού, που κυκλοφορούν οι Εκδόσεις Πατάκη. Ο συγγραφέας χρησιμοποίησε τα τρία πέμπτα μιας παροιμιακής φράσης, γιατί δεν μπορεί να καταλήξει σ' ένα συμπέρασμα και για να αφήσει τον αναγνώστη να τη συμπληρώσει (δεν γίνεται ή μήπως γίνεται;), αναλόγως προς τις δικές του εκτιμήσεις και τις αποτιμήσεις μετά την ανάγνωση του έργου και την επικοινωνία με τον συγγραφέα του.

Η πρώτη ανάγνωση αφήνει γλυκόπικρη αίσθηση. Ειλικρίνεια, ανάγκη απαλλαγής από το παρελθόν; Αυτό είναι αδύνατο. Δεν μπορείς να κόψεις τα πόδια σου. Το παρελθόν είναι ο σάκος των αποσκευών που τροφοδοτεί την πνευματική δημιουργία, σεισάχθεια ή μήπως ένας τρόπος εκδίκησης;

Δεν μπορεί να είναι εκδίκηση. Η εκδίκηση πραγματοποιείται όταν υπάρχει αντικείμενο. Εδώ, εκ των πραγμάτων, δεν υπάρχει. Μόνο σκιές και φαντάσματα, που δεν μπορούν ούτε να τιμωρηθούν ούτε να επανορθώσουν τυχόν αδικίες και παραλείψεις. Μόνο σωπαίνουν και τυραννούν και με τη σιωπή τους.

Είναι αργά για να αποδοθούν ευθύνες και να επιβληθούν κυρώσεις. Εκτός κι αν είναι ο μόνος τρόπος να πλησιάσει ο γιος τούς απόντες οι οποίοι, ζώντες, καθένας με τον τρόπο του, ήταν στον κόσμο τους. Ή δεν μπορεί να χωνέψει την αδικία, δεν μπορεί να απαλλαγεί από την οιονεί προστασία τους. Αυτοτιμωρείται για λογαριασμό τους, ενώ δεν ευθύνεται για τίποτα, ούτε φυσικά γιατί υπήρξε στη ζωή τους και υπάρχει «για να πληρώνει μια ζωή αμαρτίες άλλων», καταπώς λέει σοφά ένα λαϊκό άσμα. Αυτομαστιγώνεται. Καταγράφει τα πεπραγμένα λες και δεν θέλει να ξεχάσει τίποτα. Ή να στείλει μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση.

Προσπαθώ να μπω στην ψυχολογία του συγγραφέα, να ανιχνεύσω το γιατί έγραψε, σαν αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, μια αξιόλογη ποιητική σύνθεση, ένα τόσο λιτά, καταλυτικά εξομολογητικό κείμενο με επίγνωση ευθύνης. Στη φωτογραφία του εξωφύλλου εικονίζονται περίπου αγκαλιασμένοι δύο εκ των τριών πρωταγωνιστών μιας σύντομης, όσο και η σχετικά σύντομη ζωή των δύο γονιών, τραγωδίας την οποία, ωστόσο, βίωσε και ίσως βιώνει ακόμα ο τρίτος ήρωας, ο γιος, το θύμα που είναι και ο εκτελεστής της άγραφτης και ως εκ τούτου υποθετικής διαθήκης/υποθήκης. Αποδέκτες ορίζονται δύο άλλα πρόσωπα, αμέτοχα, η Ειρήνη και ο Αλέξανδρος, που καλούνται να γράψουν την τελευταία πράξη της τραγωδίας, που χώρεσε σε σαράντα πέντε σύντομες πράξεις. Μιας τραγωδίας χωρίς εμβόλιμα χορικά, που λειτουργεί με τους δικούς της ρυθμούς κι επιβάλλεται με δικούς της κανόνες, χωρισμένη σε «πράξεις».

Πατέρας και γιος σε μια σχέση, όσο κι αν φαίνεται αντιφατικό, αμφίδρομης στοργής και τρυφερότητας, αμοιβαίας εσωτερικευμένης, βιωμένης αγάπης. Μαζί και χώρια, αίμα και νερό, ίδια περίπου κατατομή και σωματότυπος, προσπαθούν να δουν τον κόσμο από την ίδια οπτική γωνία αγκαλιασμένοι χαλαρά. Ο γιος θέλει να στηριχτεί στον πατέρα, αλλά εκείνος δεν έχει την ίδια διάθεση. «Μια εικόνα, χίλιες λέξεις». Δεν κοσμεί τυχαία η συγκεκριμένη φωτογραφία το εξώφυλλο του βιβλίου.

Ως ποιητικό κείμενο, το ιδιότυπο μυθιστόρημα του Χάρη Βλαβιανού είναι καθηλωτικό, κυριολεκτικά. Είναι ό,τι καλύτερο, ό,τι ουσιαστικότερο από τα καλά που έχω διαβάσει τον τελευταίο καιρό, ποιητικά και πεζά κείμενα. Πρόκειται για κείμενο από αυτά που δεν γράφονται αν δεν υπάρχει βιωμένο «κενό». Για να γράψεις αυτό το δυνατό κείμενο, και να το δώσεις με δωρική λιτότητα, ευκρίνεια και αντικειμενικότητα, θα πρέπει να είχες μεγάλη ανάγκη να το μοιραστείς με κάποιους, να απαλλαγείς από αυτό, ή να δεις αντικειμενικά εσένα μέσα σε ένα πλαίσιο αντιφατικών καταστάσεων.

Πάντως, πέρα από την αφοπλιστική, την ωμή ρεαλιστικά, την κρουστή δομή, την ομορφιά του συγκροτημένου ποιητικού λόγου που συμβάλλει στην αρτιότητα και προβάλλει την ωραιότητα του κειμένου, το εγχείρημα του ποιητή δεν ήταν να γράψει ένα ποίημα με το αίμα της ψυχής του, γιατί τόσο σπουδαία ποιητική κατόρθωση μόνο με αίμα που δεν γίνεται νερό επιτυγχάνεται και λυτρώνεται με εκείνο το γενναιόδωρο, «σχεδόν σπαρακτικό μειδίαμα» που λειτουργεί ως καταλύτης και δίνει τη λύση του δράματος με την κάθαρση, όπως ακριβώς συμβαίνει στην αρχαία τραγωδία.

Δικαιωματικά, το Αίμα νερό είναι μια τραγωδία που πληροί τους όρους του αρχαίου δράματος. Θα μπορούσε να γράψει ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα με το άφθονο υλικό που είχε στη διάθεσή του, ένα σενάριο για σίριαλ περιωπής. Ο καλός ποιητής, στην ωριμότητά του και στην καλύτερη δημιουργική φάση της ζωής του, προτίμησε να δώσει, για όσους λόγους μπορεί κανείς να φανταστεί, με αυτή τη μορφή το έργο του, να το θεμελιώσει στέρεα με πραγματικά στοιχεία, με την αλήθεια των ολοκληρωμένων με τόση συντομία και οικονομία λόγου, χαρακτήρων έτσι, ώστε να είναι σύντομο, περιεκτικό, εύληπτο, αδιαπραγμάτευτης ευκρίνειας και σοβαρότητας.

Ο γράφων βρίσκεται αντιμέτωπος με τον εαυτό του. Μοιάζει να μιλάει στο είδωλό του μέσα σε καθρέφτη για όλα όσα έγιναν, όπως έγιναν, κι όπως δεν έπρεπε να γίνουν κι από τον ίδιο, για τις σημαντικές σκόπιμες ή μη παραλείψεις των υπεύθυνων ανεύθυνων γονιών, χωρίς καμιά προσπάθεια συγκάλυψης της πραγματικότητας. Με μια ρωμαλέα κίνηση, ωστόσο, μπορεί και σπασμωδική ενίοτε, τραβάει το κάλυμμα της αποφυγής ή της υποκρισίας και αφήνει ξέσκεπο το δισκοπότηρο να κοινωνήσουν εχθροί και φίλοι, νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες, δίκαιοι και αμαρτωλοί των μυστηρίων της ποιήσεώς του. Γιατί όλο το περιεχόμενο του «ποτηρίου τούτου» είναι ο βιωμένος χρόνος του ποιητή, είναι η πεμπτουσία της ζωής του. Χωρίς αυτό το φορτίο στους ώμους του, χωρίς αυτόν τον πλούτο εμπειριών αποθησαυρισμένο μέσα του, φυσικό υπόστρωμα και βιωμένη πίκρα στην τρυφερή παιδική και τη δύσκολη εφηβική του ηλικία, δεν θα μπορούσε να αποδώσει μια ζοφερή πραγματικότητα μετουσιωμένη σε ποίηση με τόση λιτότητα και ποιητική διαφάνεια.

Το αίμα νερό
Μυθιστόρημα σε σαράντα πέντε πράξεις
Χάρης Βλαβιανός
Πατάκης
82 σελ.
Τιμή € 6,90
1-patakis-link


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Ελένη Καραγιάννη: «Το κόκκινο τάπερ»

Όταν έφτασε στα χέρια μου αυτή η πρώτη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Καραγιάννη ήμουν βέβαιη, διαβάζοντας τον τίτλο, ότι θα ήταν γεμάτη αγάπη όπως ένα μαμαδίστικο «κόκκινο τάπερ» και δεν γελάστηκα....

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Γιώργος Αγγελίδης: «Σκοτεινή κληρονομιά»

Η Σκοτεινή κληρονομιά του Γιώργου Αγγελίδη αποτελεί μια ενδιαφέρουσα αφήγηση, που συνδυάζει με δεξιοτεχνία τη φαντασία και το κοινωνικό δράμα. Ο συγγραφέας, μετά την «Τριλογία του φεγγαριού», αποφασίζει να...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Χρυσοξένη Προκοπάκη: «Αβαρής»

Το τελευταίο πεζογραφικό βιβλίο της Χρυσοξένης Προκοπάκη έρχεται για να διευρύνει τα όρια του αφηγηματικού λόγου και τον κάνει να εναγκαλισθεί μεθόδους και τεχνικές του θεάτρου και, συγκεκριμένα,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.