Άννα Βουγιουκλίδου: «Στοπ καρέ»

Ο Αντρέ Μαλρό, που τόσο υπέροχα έστησε το φανταστικό του μουσείο, το είπε καθαρά. Ακόμη και εκείνος, ορκισμένος να ζει μες στη φαντασίωση, παραδέχτηκε πως υπάρχει εκεί έξω μια άλλη ζωή, καθόλου φιλολογική, μια ζωή ατόφια. Με τις παραδοχές και τη βία της, με την ελπίδα και τις μέρες της τις πιο σκληρές. Ναι, υπάρχει μια άλλη ζωή εκεί έξω. Σαν έρθει η ώρα, μπαίνουμε και εμείς στο βαγόνι της και ξεκινάμε το μακρύ και αλησμόνητο ταξίδι. Γερνούμε, αγαπάμε, ερωτευόμαστε, θυμόμαστε και μισούμε και επιστρέφουμε. Και όλο γυρνούμε τις σελίδες του βιβλίου που είπαμε ζωή μας. Ένα βιβλίο σαν το Στοπ καρέ της Άννας Βουγιουκλίδου, που έφτασε στα ράφια των βιβλιοπωλείων από τις Εκδόσεις Βακχικόν. Πολαρόιντ από κάποιον καιρό και η μνήμη σαν τρυφερότητα που δαγκώνει τις καρδιές μας.

Η Άννα Βουγιουκλίδου, με σπουδές στη Γαλλική Φιλολογία και πλούσιο πανεπιστημιακό έργο, διδάσκει σήμερα γαλλική, οικονομική ορολογία και πληροφορική. Έδρα της το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ενώ διατηρεί συνεργασίες με τακτική αρθρογραφία σε επιστημονικά περιοδικά και επετηρίδες. Δικό της ήταν το έξοχο και ιδιαίτερο Ο Νερβάλ και η Ανατολή, από τις Εκδόσεις Μέλλον, που αποτέλεσε μια εξαιρετική μονογραφία για τον Ζεράρ ντε Νερβάλ και τη ροπή ενός ολόκληρου κόσμου προς τη μεταφυσική του ανεξερεύνητου κόσμου της Ανατολής. Το βιβλίο της Στοπ καρέ με τις δυο νουβέλες συνιστά την πρώτη λογοτεχνική της εργασία. Δυο ζωές, δυο φτηνά χαρτιά στο ταμπλό της πόλης που γερνά, διαμορφώνουν τους όρους αυτών των ιστοριών.

Δυο νουβέλες στιγμιότυπα. Δυο νουβέλες καταγραφή εποχών, συναισθημάτων, ερεθισμάτων, ζωής. Καρέ Νο1: Εκ μέρους της μοδίστρας σας. Μια μαθήτρια που κινείται σε διαφορετικούς κόσμους. Στο σχολείο της, στην πόλη της, τον Κορυδαλλό, και στο σπίτι της, όπου, μιας και λειτουργεί και ως χώρος εργασίας της μητέρας της, έρχεται σε επαφή με διαφορετικούς ανθρώπους και τις ιστορίες τους. Και το οπισθόφυλλο της έκδοσης συνεχίζει: Καρέ Νο2: Η βασιλόπιτα. Τρεις γυναίκες λίγο πριν, λίγο μετά τα εξήντα, καθηγήτριες σε περιφερειακά πανεπιστήμια, συναντιούνται στην πρωτεύουσα κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων διακοπών. Ένα κομμάτι πολύ προσωπικό τους μένει καλά φυλαγμένο στην ψυχή τους.

Είναι κάτι νύχτες ερεθιστικές που ακόμη δεν έχουν πει το μυστικό τους και άλλοτε πάλι είναι ο χημισμός του κυττάρου που φέρνει στην επιφάνεια ενώσεις οργανικές, ανθρώπινες, υλικά που κρύψαμε για τις ώρες τις πιο δύσκολες.

Κάπως έτσι η Άννα ξαναστήνει τις γραμμές της πολιορκίας, τις άμυνες δυο γυναικών. Εκείνης που διδάσκεται με απορίες τη ζωή για να βρει, έπειτα από χρόνια, πάνω στο σώμα της το δραματικό λεξιλόγιο που μπορεί και αφηγείται την ανθρώπινη ζωή. Ποτέ δεν θα το μάθουμε ή πάλι όλα συγκεντρώνονται στο πρόσωπο εκείνων των γυναικών που από το τίποτε κρατιούνται και προχωρούν. Ένα κορίτσι, βγαλμένο θαρρείς από τον Ευαγγελισμό των δυτικών συνοικιών της πόλης. Και ένα άλλο, με λησμονημένα επιθαλάμια στις άκρες των χειλιών του, αφοσιωμένο στην καταδικαστική ευτυχία που μας κυκλώνει, ξαναλένε την ίδια πικρή ιστορία. Πάντα η απόσταση που σβήνει κάθε ίχνος από τον χρόνο που μας συντρίβει, πάντα η ταραχή του βυθού και ένας πικρός, ανομολόγητος πόθος. Μια καλοκαιριάτικη υγρασία, σαν εκείνη που καταστρέφει τα αμπέλια, ξυπνά στους μέσα κόσμους εκείνων των κοριτσιών. Η παλιά ρυτίδα που σχηματίζεται στο τότε και το τώρα είναι η καλύτερη αφορμή για τη συνθηκολόγηση που προτείνεται. Η Άννα κρατά τις φωτογραφίες, εκείνες φωτίζονται, όπως ερημίτες στολισμένοι από χέρι αλλοτινού κοριτσιού. Είναι κάτι νύχτες ερεθιστικές που ακόμη δεν έχουν πει το μυστικό τους και άλλοτε πάλι είναι ο χημισμός του κυττάρου που φέρνει στην επιφάνεια ενώσεις οργανικές, ανθρώπινες, υλικά που κρύψαμε για τις ώρες τις πιο δύσκολες.

Μέσα σε αυτό το χρονικό, που είναι γεμάτο από έξαρση και κατάπτωση και όνειρα ματαιωμένα και ανεξήγητες ηδονές, η Άννα Βουγιουκλίδου θέτει σε κίνηση τα μεταλλεία της μνήμης. Πότε φαντασία, πότε τριγμοί σε στρώματα παλιά, μια ζωή ρομαντική και πένθιμη. Και τα κορίτσια που κερδίζουν μάχες μικρές και ας το νιώθουν βαθιά μες στον κύκλο της ζωής τους πως κάθε πόλεμος έχει πια κερδηθεί από τον ασύμμετρο παράγοντα χρόνο.

Ο Ερνέστο Σάμπατο κάπου κάνει λόγο για το μυθιστόρημα που συνιστά προϊόν της ψυχής. Καμιά λογοτεχνία δεν θα μπορούσε να γράψει όλα εκείνα που κρατά εντός της η καθαρή σκέψη, η καθαρή ανάμνηση. Τίποτε έξω από τη ζωή δεν θα μπορούσε να μας φέρει πίσω εκείνο το όνειρο που πέρασε στον ύπνο μας, τίποτε δεν θα μπορούσε να συναγωνιστεί την ανίκητη τρυφερότητα των δύο ιστοριών που με το γυναικείο τους πρόσημο ενσαρκώνουν ζωντανές ζωοφόρους με μάχες, θεούς και ανθρώπους. Οι ιστορίες της Άννας Βουγιουκλίδου θυμίζουν εκείνον τον Ζεύξι, που με ένα σφουγγάρι ζωγράφισε τον αχό του αλόγου. Έτσι κι εκείνη με δυο υπέροχα καρέ έκανε θρύψαλα τη γλαφυρότητα της λογοτεχνίας και διέτρεξε τις ηλικίες σαν βροχή. Πότε στόμα μιας γυναίκας και στήθος κοριτσιού και άλλοτε πάθος που συμφιλιώνεται με μια σαραβαλιασμένη ομορφιά.

an vougiouklidou22 Το βιβλίο Στοπ καρέ περιλαμβάνει δυο νουβέλες. Μια γυναικεία χειρονομία είναι εκείνη που κρύβει στις σελίδες του. Τίποτε και ποτέ δεν τελειώνει, όπως και οι ιστορίες της Άννας Βουγιουκλίδου. Γράφονται καθημερινά εκεί έξω, έτσι που όλο το δίκιο να μένει με την Κλαρίσε Λισπέκτορ, όταν γράφει πως το τέλος για τα σύννεφα θα μπορούσε να το γράψει μόνο η βροχή. Ένα γλυκό, παγωμένο χιόνι, σαν αυτό του φετινού Μάρτη σκεπάζει τις ιστορίες της, που ξεχωρίζουν και δικαιώνουν το πρώτο της λογοτεχνικό έργο.