Θάνο, θέλω να σου μιλώ ψιθυριστά, να μην μας ακούσει κανείς.

Αυτή η ενστικτώδης συνομιλία μεταξύ ηρώων και αναγνώστη, από το πρώτο διήγημα («Το παιδί που στέκεται εκεί») της συλλογής Πώς πάνε τα πράγματα του Θάνου Κάππα, συνεχίζεται με τις πολλαπλές αντανακλάσεις της βελούδινης γραφής, του εκλεπτυσμένου υπαινικτικότατου κειμένου – τι είναι, άλλωστε, η λογοτεχνία παρά μια φευγαλέα εντύπωση των πολλαπλών ερμηνειών των εννοιών και των λέξεων, λέξεων τόσο ακριβοδίκαια επιλεγμένων από τον συγγραφέα στη συγκεκριμένη συλλογή.

Ο Θάνος Κάππας στο νέο του βιβλίο γράφει για τις περιπαθείς σχέσεις των ηρώων του με τον περίγυρό τους, καθώς αμφότερες οι πλευρές έχουν επίγνωση της απόστασης που τις χωρίζει και ας μοιράζονται τη ζεστασιά του ίδιου κρεβατιού, των συγγενικών δεσμών. Εστιάζει στη σιωπή τους ως μέγα βάλσαμο στην καθημερινότητά τους, στις σκιές τους που πλανώνται βαριές από τους προβληματισμούς τους, στα ανομολόγητα κρυφά κέρδη που απολαμβάνουν, έστω και με την καθημερινή επισφάλεια των συνθηκών, καθώς η επιφανειακή ηρεμία τους καλύπτει το δίπτυχο οδύνης-ηδονής, χωρίς μελοδραματισμούς, χωρίς εξάρσεις και γραφικούς καγχασμούς. Οι ήρωες του Κάππα σκέφτονται άλλωστε με κραυγές, αλλά δε μιλούν. Όχι, δε φοβούνται μια τυχόν αόρατη επιτροπή λογοκρισίας, παρά απολαμβάνουν ενδόμυχα τη λύτρωση του μάταιου.

…Πέφτουμε ο ένας πάνω στον άλλον, οι ζωές μας κρίνουν η μία την άλλη. Καθένας κάνει ό,τι μπορεί σε αυτό το πολύπλοκο σύστημα από εξαρτήσεις και ρήξεις και συμβιβασμούς που είναι η ζωή – κανείς δεν εξαιρείται, κανείς δε μένει εκτός για να ζυγίσει τις επιλογές μας, το σωστό και το λάθος, την τόλμη και τη δειλία μας. […] Καμιά ζωή δεν είναι εύκολη, καμιά νίκη μόνιμη, καμιά ήττα οριστική. […] Όλα στο τέλος γίνονται σιωπή – η δική μας, προσωπική σιωπή και δεν υπάρχει τίποτα και κανένας να κατηγορήσεις… (σελ. 111)

Ενοχές, παραιτήσεις, μετεωρισμοί, πνευματική κούραση, αιώνια ερωτήματα, επινοημένες περσόνες, όλοι «υπάλληλοι» της καθημερινότητας, όλοι μας υπάλληλοι της καθημερινότητας, και έρχεται ο στίχος του Καρυωτάκη στο μυαλό: «Κι ήμουν στο σκοτάδι. Κι ήμουν το σκοτάδι» και η ερώτηση που τους τρώει, που μας τρώει: «Τι είμαστε;» και η παραδοχή ότι αυτή είναι τελικά ερώτηση αορίστου, γιατί ουσιαστικά ρωτάμε το τι ήμασταν, ποιοι υπήρξαμε.

Οι ήρωες του Κάππα σκέφτονται άλλωστε με κραυγές, αλλά δε μιλούν.

Θάνο, θέλω να σου μιλώ ψιθυριστά, να μην μας ακούσει κανείς.

«Είμαι ανεπαρκής για τη ζωή», έχει δηλώσει μια μεγάλη ηθοποιός του θεάτρου και αυτομάτως απολαμβάνει μια δικαιολογία για λάθη, παραιτήσεις, συμβιβασμούς, ανασφάλειες. Όσο ανθρώπινοι και αν είναι οι ήρωες του Κάππα, αυτό δεν το ξεστομίζουν. Γι’ αυτό και είναι τόσο ενδιαφέροντες.

…να παρατηρώ τον εαυτό μου διαρκώς απ’ έξω, τον εαυτό μου να προχωρά, να σταματά, να σκέφτεται, να μιλά, να αφομοιώνεται από το πλήθος. Μαμά, περίμενε, λέω μέσα μου και παίρνω ξανά την έκφραση του ανθρώπου βασανισμένου από χίλια κακά… (σελ. 22)

Το λογοτεχνικό σύμπαν του Κάππα, όπως και στο προηγούμενο βιβλίο του, Πικρούτσικα πικρούτσικα (Εκδ. Εστία, 2015), βασίζεται στον ρεαλισμό αλλά και στην εσωτερική, και έτσι ίσως ηπιότερη, συντριβή από την πραγματικότητα. Οι ήρωες δοκιμάζουν συνεχώς την ευλυγισία τους σε ένα περίκλειστο περιβάλλον, τσαλακώνονται για να χωρέσουν στις νόρμες και τελούν τις πράξεις τους υπό στοχαστικούς στροβίλους. Βοηθώντας έτσι ελάχιστα τον αναγνώστη να συμπονέσει και τον ίδιο τον εαυτό του, για το κόστος που πληρώνει ο καθένας από εμάς στην προσπάθεια να είμαστε η εικόνα που περιμένουμε και περιμένουν οι άλλοι από τον εαυτό μας.

Θάνο, είμαι η Ειρήνη, είμαι η πεθερά, είμαι η κόρη, είμαι ο Νίκος, είμαι ο Άγγελος, είμαι η Οριγκάμι, ο Φίλιππος, η Χριστίνα, η Βάσω και θέλω να σου μιλώ ψιθυριστά, να μην μας ακούσει κανείς.

Ο Θάνος Κάππας φαίνεται πως έχει αρχίσει να διεκδικεί επάξια τη θέση του στο πάνθεον των σπουδαίων Ελλήνων διηγηματογράφων, ανάμεσα στους Σωτήρη Δημητρίου και Γιώργο Σκαμπαρδώνη. Για την ελληνική λογοτεχνία, μια χαρά πάνε τα πράγματα.

Πώς πάνε τα πράγματα
Διηγήματα
Θάνος Κάππας
Βιβλιοπωλείον της Εστίας
σ. 123
ISBN: 978-960-05-1784-3
Τιμή: 11,00€

Twitter