Δύο κοινότητες διαιρεμένες από το μίσος και την προκατάληψη, δυο χώρες με αντικρουόμενα συμφέροντα, δύο λαοί ζαλισμένοι από τις ραδιουργίες δημαγωγών και εμπόρων, ταπεινωμένοι από την οικονομική υποτέλεια, ανίσχυροι, καταφέρνουν να ξεπεράσουν τη στενομυαλιά και τη μικροπρέπεια, να επικοινωνήσουν, να συνεργαστούν. Και ο δράκος, που τους τρομοκρατούσε και τους καταδυνάστευε, αρχίζει να διαλύεται…

Δημιουργός του ρεαλιστικού αυτού παραμυθιού, η πολυβραβευμένη συγγραφέας Ιωάννα Μπουραζοπούλου, που δεν χρειάζεται συστάσεις. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια κυριαρχεί στον χώρο της ποιοτικής φανταστικής λογοτεχνίας, όχι μόνο της ελληνικής, μετατρέποντας ακόμη και σκεπτικιστές του είδους –όπως εμένα– σε φανατικούς της αναγνώστες. Ο δεύτερος τόμος της τριλογίας «Ο Δράκος της Πρέσπας», με τίτλο Κεχριμπαρένια έρημος, που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο 2019 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, μας ταξιδεύει σε ένα τοπίο απρόσμενο. Στην υπαρκτή λίμνη Μεγάλη Πρέσπα, στα σύνορα Ελλάδας, Βόρειας Μακεδονίας, Αλβανίας, αγνώριστης εξαιτίας της εμφάνισης ενός επικίνδυνου δράκου. Οι τρεις χώρες που υφίστανται τα εγκλήματά του και παρ’ όλα αυτά τον διεκδικούν, είναι αδύνατο να συμφωνήσουν με τι μοιάζει, από πού προήλθε και ποιες είναι οι προθέσεις του, γιατί κάθε χώρα τον αντιλαμβάνεται τελείως διαφορετικά. Διχογνωμία επικρατεί ακόμη και μεταξύ των ερευνητών που τον μελετούν, λες και το θηρίο παίρνει την όψη του υποσυνείδητου τρόμου ή του ανομολόγητου πόθου όποιου τον παρατηρεί.

Στον πρώτο τόμο της τριλογίας, που έχει τον τίτλο Η Κοιλάδα της Λάσπης, παρακολουθήσαμε τις συναρπαστικές περιπέτειες των δρακολόγων της ελληνικής πλευράς. Εξίσου χορταστικός σε δράση, αινίγματα, αριστουργηματικούς διαλόγους, ατμοσφαιρικές περιγραφές, εκπλήξεις και ανατροπές, είναι και ο δεύτερος τόμος, που διαδραματίζεται στην πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας. Τρυφερό, νοσταλγικό, βαθιά στοχαστικό, πνευματώδες και συγκινητικό, κλασικό αλλά και παράξενο, το γράψιμο της Μπουραζοπούλου σε τυλίγει με αύρα μυστηρίου και νοητικού ιλίγγου, που όμοιά της δεν ξέρω αν έχω συναντήσει στην ελληνική ή στην παγκόσμια λογοτεχνία. Η ικανότητά της να συνδυάζει τη γοητεία του μύθου με το αιχμηρό πολιτικό σχόλιο και την οντολογική ανάλυση, χωρίς να ανακόπτει την κλιμάκωση της δράσης, χωρίς να σου επιτρέπει να σταματήσεις λεπτό την ανάγνωση, αποτελεί δεξιότητα καθόλου συνηθισμένη στη σύγχρονη λογοτεχνική σκηνή. Η συγκεκριμένη έκδοση, τυπωμένη σε χαρτί καλύτερης ποιότητας, εμπλουτισμένη με χάρτες και εικόνες του δρακολογικού οικισμού, αλλά και πορτρέτα των ηρώων, που σχεδίασε ο Κώστας Εμμανουήλ, είναι και αισθητικά βελτιωμένη.

Εξίσου χορταστικός σε δράση, αινίγματα, αριστουργηματικούς διαλόγους, ατμοσφαιρικές περιγραφές, εκπλήξεις και ανατροπές, είναι και ο δεύτερος τόμος, που διαδραματίζεται στην πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας.

Τι συμβαίνει λοιπόν στην ανατολική όχθη της λίμνης Πρέσπας, όπου μας μεταφέρει ο δεύτερος τόμος; Στον πρώτο, θυμίζω, η Πρέσπα είχε μετατραπεί σε σκοτεινό βάλτο εξαιτίας της αδιάκοπης βροχής και οι δρακολόγοι ζούσαν μέσα στη λάσπη. Ένα τελείως διαφορετικό τοπίο μάς περιμένει εδώ. Ο δράκος μετέτρεψε τούτη την όχθη σε άνυδρη έρημο και οι δρακολόγοι αυτής της πλευράς χτίζουν εξέδρες πάνω στη δονούμενη άμμο, θέλοντας να μελετήσουν την επιθετική συμπεριφορά της, γιατί η άμμος καταβροχθίζει ανθρώπους και κατασκευές. Ο Γκαβρήλ Καλεμάνοφ, καπετάνιος στην εξέδρα Χίμαιρα, καταφέρνει να επεκτείνει τόσο πολύ την εξέδρα του, ώστε κοντεύει να φτάσει τα νότια σύνορα. Πίσω από τις γραμμές των συνόρων απλώνεται απειλητική η γη των δρακολόγων του νότου, η χώρα των ορκισμένων εχθρών του. Μια σειρά από απίστευτα γεγονότα θα υποχρεώσουν τον Καλεμάνοφ να καταστρώσει ένα τολμηρό σχέδιο για να προσεγγίσει τους εχθρικούς γείτονες, να ζητήσει τη βοήθεια και τη συνεργασία τους. Φυσικά, τίποτε δεν πάει βάσει σχεδίου. Όπως σε όλα τα έργα της Μπουραζοπούλου, οι ανατροπές θα είναι αλλεπάλληλες και οι ήρωες θα πρέπει πρώτα να αναμετρηθούν με τους εσωτερικούς τους δαίμονες, τους δράκους της καχυποψίας, της παραπληροφόρησης, της προκατάληψης, του φόβου, μέχρι να καταφέρουν να ενώσουν τα χέρια πάνω από τα σύνορα. Και τότε το βιβλίο πλημυρίζει με φως. Οι τελευταίες εκατό σελίδες είναι μια όαση ελπίδας και ψυχικού μεγαλείου την εποχή του εγωισμού, της μικροψυχίας, της μοναξιάς και της ηττοπάθειας που διέρχεται η χώρα μας, αν όχι όλος ο πλανήτης. Το δε λογοτεχνικό εύρημα που χρησιμοποιεί η Μπουραζοπούλου για να περιγράψει ανάγλυφα τα νοητικά εμπόδια που ορθώνει ο δογματισμός και η μισαλλοδοξία, αξίζει μια θέση στην παγκόσμια ανθολογία.

Το είδαμε να συμβαίνει. Είδαμε αντιήρωες, πολύ πιο ανίσχυρους και παραπλανημένους από εμάς, να παραμερίζουν τις διαφορές τους, να ξεπερνούν τον εαυτό τους και να ενώνονται για να βγουν από το αδιέξοδο. Γνωρίζουμε πια ότι δεν είναι ακατόρθωτο. Αντέχουμε άραγε να το τολμήσουμε;

Ο Δράκος της Πρέσπας ΙΙ: Κεχριμπαρένια έρημος
Ιωάννα Μπουραζοπούλου
Εκδόσεις Καστανιώτη
576 σελ.
ISBN 978-960-03-6665-5
Τιμή €15,00

Twitter