Έλενα Πέγκα: «Αθήνα – Δελχί – Αθήνα»
Αρχίζει «στις σκάλες, σε αυτόν τον ουδέτερο χώρο, αυτόν τον ενδιάμεσο χώρο που δεν είναι έξω αλλά ούτε είναι μέσα». Με κάποιον τρόπο, έτσι θα τελειώσει: στο εσωτερικό ενός σπιτιού που «παύει να είναι σπίτι», μπροστά σε μια μικρογραφία της πόλης του Δελχί, σε μια σειρά από μινιατούρες-οδόσημα της διαδρομής της αφηγήτριας σ’ αυτή τη χαοτική, κρυπτική πόλη. Ούτε μέσα ούτε έξω, λοιπόν. Ανάμεσα. Ας πούμε, ακριβώς στη ρωγμή.
Σκυμμένος πάνω απ’ αυτή τη ρωγμή όση ώρα διαρκεί η ανάγνωση, ο αναγνώστης θα δει μια αθόρυβη, ημιφωτισμένη γυναίκα που, σιγά σιγά, φωτίζεται όλο και περισσότερο καθώς μετακινείται αλλάζοντας χώρα, ήπειρο, τοπία, αλλάζοντας διαθέσεις και συναισθήματα, αλλάζοντας μάσκες και φωνές. Είναι μια δυτική, λευκή, ετεροφυλόφιλη πολυταξιδεμένη γυναίκα, συγγραφέας και διανοούμενη, που ταξιδεύει σε μια χώρα άγνωστή της μέχρι χτες, ακολουθώντας τον άντρα της σ’ ένα επαγγελματικό ταξίδι, έχοντας αφήσει πίσω στην Αθήνα τον γιο της και συνοδευόμενη από μια φίλη της συγγραφέα. Μια αυτόφωτη γυναίκα που ξεκινάει το ταξίδι της χωρίς κανέναν προφανή λόγο απόδρασης από την ελληνική της ιδιωτική πραγματικότητα, χωρίς φόβο και χωρίς προσδοκία ή, για την ακρίβεια, χωρίς να ξέρει τι ακριβώς προσδοκά. Ίσως γι’ αυτό ακριβώς ταξιδεύει: για να μάθει τι περιμένει, κυρίως για να μάθει έναν άλλο, υποθέτουμε, τρόπο να περιμένει.
Στις 10 μέρες του ταξιδιού της, και στις 210 σελίδες του ημιαυτοβιογραφικού βιβλίου όπου καταγράφονται οι εντυπώσεις και οι κραδασμοί του ταξιδιού της, αυτή η ανήσυχη γυναίκα των πρώτων σελίδων θα κρατήσει στα χέρια της ρουπίες, το μαύρο αστέρι της Ινδίας κι ένα μπλε υφασμάτινο ελεφαντάκι, θα δει δεκάδες παγόνια και γιρλάντες από πορτοκαλιούς κατιφέδες, θα παζαρέψει (και στο τέλος θ’ αγοράσει) μια κανάτα σε βαθύ πράσινο χρώμα κι έτσι, από χρώμα σε χρώμα, αυτή η ασπρόμαυρη γυναίκα που ταξιδεύει, θα μεταμορφωθεί σε μια εκκωφαντικά πολύχρωμη φιγούρα ντυμένη με τα χρώματα του καινούργιου τόπου και, προσπαθώντας να καταλάβει από πού έρχεται αυτή η θεαματική πολυχρωμία, θα καταγράψει συναντήσεις και επεισόδια, φτάνοντας σιγά σιγά να συντάξει ένα πυκνογραμμένο ημερολόγιο περιήγησης που γρήγορα γίνεται ένας χάρτης προσωπικής γεωγραφίας κι αμέσως μετά ένας οδηγός καταβύθισης στο παρελθόν της. Ελλειπτικοί διάλογοι, αποσπασματικοί εσωτερικοί μονόλογοι, αποτυπώματα εικόνων, αναμνήσεις και τεκμήρια μιας διαδρομής από τον κόσμο στο κέντρο της καρδιάς. Κι όλ’ αυτά, κάτω από το βλέμμα ενός νεαρού σερβιτόρου που την παραφυλάει, από την κορυφή της στέγης του δωματίου του ξενοδοχείου όπου καταλύει, να διαβάζει με τα εσώρουχα – σκηνή, θα ’λεγε κανείς, βγαλμένη από ένα μυθιστόρημα της Μαργκερίτ Ντιράς, που και κείνη έχει γράψει για την Ινδία, και όχι του Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ (που έχει γράψει κι αυτός για την Ινδία, αλλά όχι όπως η Ντιράς).
Ίσως γι’ αυτό ακριβώς ταξιδεύει: για να μάθει τι περιμένει, κυρίως για να μάθει έναν άλλο, υποθέτουμε, τρόπο να περιμένει.
Όσο το ταξίδι προχωράει, κι όσο το βιβλίο ξεφυλλίζεται, καταλαβαίνεις ότι η Ινδία δεν είναι παρά το πρόσχημα. Ολομόναχη, ακίνητη, στη σιωπή της βιβλιοθήκης της Ακαδημίας Καλών Τεχνών θα σκεφτεί «πως αυτό το ταξίδι της τη συνδέει με κομμάτια του εαυτού της. Είναι ένα διπλό ταξίδι, στην Ινδία, αλλά και στη ζωή της. Η γυναίκα που ταξιδεύει βιώνει το ταξίδι της σαν να διαβάζει ένα βιβλίο που τη συγκινεί, γιατί βλέπει τον εαυτό της μέσα σε αυτό. Θα μπορούσε να το είχε γράψει εκείνη το βιβλίο. Αλλά δεν το είχε γράψει, ήταν μέσα σε αυτό» – η ίδια το λέει. Μέσα σε αυτό το παραπλανητικό βιβλίο μιας αυστηρά ιδιωτικής περιπλάνησης, λοιπόν, όπου ανάμεσα στην Τζαϊπούρ και το Δελχί παρεμβάλλονται η Αθήνα, η Νέα Υόρκη, η Αίγινα, η Κατάνια, οι Δελφοί, η Σκοτία, το Ντουμπάι, η Θεσσαλονίκη, και τα πρόσωπα και οι ιστορίες των Ινδών αναμειγνύονται με τα πρόσωπα και τις ιστορίες φίλων, γονιών, παππούδων και παραλίγο εραστών – έτσι ανεβαίνουν οι σφυγμοί: από λέξη σε λέξη κι από εικόνα σε εικόνα, παλινδρομώντας αναποφάσιστα ανάμεσα σε πράγματα, ανθρώπους και μέρη που μοιάζει να σ’ έχουν ήδη, σε ανύποπτο χρόνο, αποφασίσει. Και που, καθώς το βλέμμα τα κοιτά –ή η μνήμη τα ανακαλεί– για μια στιγμή στερεώνεσαι σ’ ένα παρόν που, αν και μοιάζει μονότονο, δεν είναι. Για μια στιγμή μόνο, όχι για περισσότερο. Μετά, η μελαγχολία επιστρέφει.
Αθήνα – Δελχί – Αθήνα
Έλενα Πέγκα
Άγρα
232 σελ.
ISBN 978-960-505-407-6
Τιμή €15,50