fbpx
Ιάκωβος Ανυφαντάκης: «Κάποιοι άλλοι»

Ιάκωβος Ανυφαντάκης: «Κάποιοι άλλοι»

Είναι μερικοί πεζογράφοι, οι οποίοι αποτελούν πρότυπο, γίνονται κανόνας, λειτουργούν ως εγχειρίδιο συγγραφής, ιδίως μυθιστορημάτων, με δυο λόγια υπερισχύουν παλαιότερων ή κλασικών αφηγήσεων, προτείνοντας έναν νέο τρόπο έκφρασης αλλά και πλοκής, μια καινούργια μέθοδο παράθεσης των, ούτως ή άλλως, νεοφανών ιστοριών τους. Πράγματι ένας από αυτούς τους συγγραφείς είναι ο νεόκοπος Ιάκωβος Ανυφαντάκης, ο οποίος με το έργο του Κάποιοι άλλοι (δυστυχώς άτυχος τίτλος), τουλάχιστον με αυτά που διαβάζουμε, θέτει πλέον τις βάσεις για το πώς πρέπει να γράφονται τα λογοτεχνικά δημιουργήματα του 21ου αιώνα, στις μέρες μας δηλαδή, στον καιρό της κρίσης – όχι μόνο της οικονομικής αλλά ευρύτερα της ηθικής, επαγγελματικής, κοινωνικής, αξιών. Και παρότι ο μύθος είναι άκρως φανταστικός (σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτά που διαδραματίζονται μπρος στα μάτια μας ίσως να είναι αληθινά), παρότι δεν μιλάμε για ονειρικές ή άλλες αμπελοφιλοσοφίες, για ψυχικούς κραδασμούς ή ποιητικές εξάρσεις, ο πεζογράφος κινούμενος στα όρια του ρεαλισμού (ανεργία, μετανάστευση, τεχνολογία, τέχνες, αθλητισμός, δολοπλοκίες, δολιοφθορές, διαζύγιο, σεξ, ερωτισμός και τελικά ανατροπή εν είδει εξόδου) καταφέρνει να γράψει ένα μικρό αριστούργημα, το οποίο μας καθηλώνει αναγνωστικά, το παρακολουθούμε με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και τελικά αποζημιωνόμαστε από την εξέλιξή του, η οποία όντως απρόσμενη περπατά στα ίχνη ακόμη και του αστυνομικού θρίλερ. Ο Ανυφαντάκης (το βιβλίο του οποίου μου θύμισε λίγο εκείνο του συναδέλφου του, Χρίστου Κυθρεώτη, που κυκλοφόρησε λίγο καιρό πριν, όχι τόσο στο θέμα όσο στην αφηγηματική του προσέγγιση) παραθέτει ένα αρκετά εκτεταμένο κείμενο, το οποίο αποδεικνύει τη μεγάλη του κοινωνική μόρφωση (κάτι τέτοιο στα χρόνια του διαδικτύου είναι ίσως παράταιρο να λέγεται, μια που το βιβλίο μυθοπλαστικά στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία, παρ’ όλα αυτά κανείς δεν μπορεί να γράψει με οδηγό τον υπολογιστή), μόρφωση λοιπόν σε εντελώς διαφορετικά είδη δραστηριοτήτων, από την ιατρική και τη δημοσιογραφία έως τον αθλητισμό και τη φωτογραφία, και απ’ τις διαπροσωπικές σχέσεις έως την (όποια) απιστία και το διαζύγιο (στο οποίο πολύ συχνά καταφεύγουν σήμερα τα νεαρά ζευγάρια). Άρα, και για να βγει το πρώτο συμπέρασμα από αυτό το γενικόλογο άγγιγμα ενός μυθιστορήματος, το οποίο κυριολεκτικώς μας κερδίζει στο εκατό τοις εκατό, πρέπει να προσθέσουμε πως ο ήρωας και αφηγητής (που δεν αποκλείεται να είναι και ο ίδιος ο συγγραφέας, απλώς ό,τι περιγράφει δεν αποτελεί καινοφανές ιστορικό), και λόγω της ανεργίας, εμπλέκεται σε μια ίσως πρωτόγνωρη και οριακή περίπτωση (τριών στο σύνολο) εθελούσιας σχεδόν φυγής από τα εγκόσμια, προσπαθώντας μέσα από τη ζωή ενός από αυτούς να διαλευκάνει τα αίτια της τραγωδίας, φθάνοντας απίστευτα μακριά και μη φειδόμενος προκλητικών σεξουαλικών στιγμών ή άλλων αποκαλύψεων, τοποθετώντας τα κομμάτια του παζλ στη σειρά, πετυχαίνοντας ένα ολοκληρωμένο και συνολικό αποτέλεσμα, το οποίο και διαχέεται στο τέλος, του ανθρώπινου χαρακτήρα του έργου αλλά και της απόπειρας.

Όποιος κριτικός (ή έστω αναγνώστης) επιχειρήσει να δώσει την πλοκή του συγκεκριμένου μυθιστορήματος ασφαλώς θα σπάσει τα μούτρα του. Και τούτο όχι μόνο γιατί γύρω από το κεντρικό ζευγάρι κινείται ένα απίστευτα τεράστιο εύρος συμπρωταγωνιστών, όχι μόνο γιατί το έργο αναπτύσσεται σε πολλές μυθοποιητικές βάσεις, όχι μόνο γιατί η διαδικασία εκφοράς πετάγεται από το κοινωνικό πλαίσιο σε ψυχολογικού περιεχομένου εντάσεις και από τον χώρο της τέχνης σε κείνον του βρόμικου αθλητισμού, αλλά πολύ περισσότερο γιατί με φοβερή ικανότητα ο συγγραφέας επιμηκύνει τα δρώμενα (σε σημείο που πολλές φορές να γίνεται σχεδόν εμμονικός), δραματοποιεί γεγονότα και καταστάσεις, δρομολογεί επεισόδια που θα βρουν εξήγηση και ερμηνεία δεκάδες σελίδες αργότερα, τέλος, προβληματίζει, καθώς αρκετές από τις γνώσεις μας, τις σκέψεις ή τις πληροφορίες που έχουμε γύρω από τα θέματα αυτά μπορεί και να μην είναι των άμεσων ενδιαφερόντων μας. Άρα η περιγραφή της υπόθεσης και χώρο πολύ θα απαιτούσε και τη μαγεία της λογοτεχνικότητας θα χαλούσε, και δεν είναι σίγουρο πως θα κατάφερνε να μην της ξεφύγει κάτι σημαντικό (όπως αυτό της εξόδου), που ευρισκόμενο στο σώμα του κειμένου ασφαλώς και χρήζει μεγαλύτερης προσοχής. Πάντως πέραν της συζυγικής ζωής του ζευγαριού, που αγγίζει όλα τα σύγχρονα ανδρόγυνα που ζουν σε συνθήκες ανεργίας ή μονομερούς εργασίας, το κέντρο βάρους του βιβλίου πέφτει στην έρευνα που ο Βαγγέλης πραγματοποιεί για τον αδικοχαμένο Ρέυ Πάρκερ μέσω του γιου του, του αδερφού του, του φίλου του, καθώς επίσης και την άδοξη σύνδεσή του με τον μέτριο Κροάτη τερματοφύλακα, που αναρριχάται σ’ όλα τα σκαλοπάτια της παγκόσμιας ομοσπονδίας ποδοσφαίρου. Δεν λείπουν βέβαια οι σχέσεις με τα πεθερικά, τους κουνιάδους, τα ανίψια, η παρ’ ολίγον ερωτική εμπειρία με την Αγκάτα, καθώς και ο Αγγέλου, ένα πρόσωπο σκοτεινό, καταχραστής και περιπλανώμενος, μέχρι να καταλήξει στην Πολωνία με ψεύτικο διαβατήριο. Δίπλα σε αυτόν τον κυκεώνα, τόσο από άποψη προσώπων, όσο και από θέση εμπλοκής του στο έργο, ο συγγραφέας θέτει τα πλαίσια μέσα στα οποία θα κινηθούν, θέτει το πλάνο που ο καθένας θα επιδείξει, θέτει όρια τα οποία ξεπερνιούνται, έτσι ώστε μια φανταστική ιστορία με ρεαλιστικούς πυλώνες (χαρακτηριστικές οι εικόνες της ημέρας της απόλυσής του από την εφημερίδα, καθώς και η συνομιλία με τον Στίριτς μέσα στο νερό) να φτάνει σε έναν λογοτεχνικό σταθμό άκρως φωτισμένο και σημαντικό, εντελώς από άποψη κατανόησης θεμιτό, παντελώς επαρκή από γλωσσικής και εκφραστικής παραμέτρου και απρόσμενης ατμοσφαιρικής και υφολογικής ψυχικής διεξόδου, που το μυθολογικό στάδιο, ούτως ή άλλως, προτείνει.

Και χαιρόμαστε πολύ κάθε φορά που ένας συγγραφέας περνά από τους πειραματισμούς σε ολοκληρωμένη δουλειά, από τις νεανικές απερισκεψίες σε πρωτοποριακό αποτέλεσμα.

Μετά τα μινιμαλιστικά πεζοποιήματα, τα διηγηματάκια, τις νουβελίτσες των εξήντα σελίδων (πολλοί βιάστηκαν να μιλήσουν για τη γενιά του διαδικτύου), οι νεότεροι πεζογράφοι (εκείνοι που γεννήθηκαν προς το τέλος της δεκαετίας του ’70 και στις αρχές του ’80) αρχίζουν πλέον όχι δειλά, το αντίθετο, με πλήρη κατάρτιση, κανονικότητα αλλά και εξοπλισμό, να ανοίγονται προς τον χώρο του μυθιστορήματος (ο οποίος και απαιτεί άλλα ταλέντα και άλλες δεξιότητες) με τρομερή ianifntksεπιτυχία και με πολύ καλή σοδειά για το μέλλον. Χαιρετίζουμε αυτή την προσπάθεια, γιατί η λογοτεχνία (σε αντίθεση με τη μουσική, τον κινηματογράφο, το θέατρο, ίσως και τα εικαστικά που φυλλορροούν) είναι η μόνη τέχνη που ακόμη μπορεί να υπερηφανεύεται πως έχει μπροστά της βήματα να δώσει, πως δεν έχει ξοφλήσει μετά τους μεταπολεμικούς και τους μεταπολιτευτικούς, που είτε έχουν πεθάνει, είτε έχουν περάσει πλέον στα αζήτητα. Και χαιρόμαστε πολύ κάθε φορά που ένας συγγραφέας περνά από τους πειραματισμούς σε ολοκληρωμένη δουλειά, από τις νεανικές απερισκεψίες σε πρωτοποριακό αποτέλεσμα. Κάτι που συμβαίνει σήμερα με τον συγγραφέα που μας απασχόλησε στο παρόν κριτικό κείμενο, τον Ιάκωβο Ανυφαντάκη, το έργο του οποίου προτείνουμε σε όλους όσοι ενδιαφέρονται όχι μόνο για καλά, αλλά για ειδικού βάρους βιβλία, για πολύ προσεγμένη και επιβλητική μυθιστορηματική μετατροπή.

 

Κάποιοι άλλοι
Ιάκωβος Ανυφαντάκης
Εκδόσεις Πατάκη
340 σελ.
ISBN 978-960-16-8473-4
Τιμή €15,50
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Ελένη Καραγιάννη: «Το κόκκινο τάπερ»

Όταν έφτασε στα χέρια μου αυτή η πρώτη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Καραγιάννη ήμουν βέβαιη, διαβάζοντας τον τίτλο, ότι θα ήταν γεμάτη αγάπη όπως ένα μαμαδίστικο «κόκκινο τάπερ» και δεν γελάστηκα....

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Γιώργος Αγγελίδης: «Σκοτεινή κληρονομιά»

Η Σκοτεινή κληρονομιά του Γιώργου Αγγελίδη αποτελεί μια ενδιαφέρουσα αφήγηση, που συνδυάζει με δεξιοτεχνία τη φαντασία και το κοινωνικό δράμα. Ο συγγραφέας, μετά την «Τριλογία του φεγγαριού», αποφασίζει να...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Χρυσοξένη Προκοπάκη: «Αβαρής»

Το τελευταίο πεζογραφικό βιβλίο της Χρυσοξένης Προκοπάκη έρχεται για να διευρύνει τα όρια του αφηγηματικού λόγου και τον κάνει να εναγκαλισθεί μεθόδους και τεχνικές του θεάτρου και, συγκεκριμένα,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.