Κική Τσιλιγγερίδου: «Βυθισμένος ουρανός»

Όλα ξεκίνησαν στον βυθό. Και στη βροχή. Το πτώμα μιας νέας γυναίκας ανασύρεται από τη θάλασσα των Δικαστικών. Εγκλωβισμένη στο τζιπ που βρήκε ένας ερασιτέχνης δύτης, η Ξένια Χατζή αγνοούνταν εδώ και λίγες μέρες. Ο σύζυγός της, Χάρης Δημητράς, δεν δήλωσε την εξαφάνιση αμέσως. Τα μηνύματα που του έστειλε στο κινητό ζητούσαν να μην την αναζητήσει.

Η υπόθεση εμπίπτει στη δικαιοδοσία της ΥΔΕΖΙ –της Υποδιεύθυνσης Εγκλημάτων Κατά Ζωής και Ιδιοκτησίας– και στη νεότευκτη Τέταρτη Ομάδα με επικεφαλής την Ελληνοαμερικανίδα αστυνόμο Στέλλα Άνταμς. Η τριανταπεντάχρονη χλωμή κοκκινομάλλα με το γυμνασμένο σώμα και το σαραβαλιασμένο Ford Fiesta αποτελεί ένα αίνιγμα για τους συνεργάτες της. Διορίστηκε αμέσως μετά τον ερχομό της στην Ελλάδα, είναι κόρη στενού φίλου του αστυνόμου Αρίστου Δοξιάδη –τον οποίο αποκαλεί Πατέρα– και ελάχιστοι την έχουν δει χωρίς γυαλιά ηλίου. Σκέφτεται περισσότερο παρά μιλάει, και ο προφορικός της λόγος εκφράζει την αιχμηρότητα των συλλογισμών της – just the facts. Ο Πατέρας γνωρίζει για ποιο λόγο παραιτήθηκε από το FBI και ακολούθησε τον χήρο πατέρα της στην Ελλάδα, αλλά δεν μπορεί να τη βοηθήσει. Κανείς δεν μπορεί να βοηθήσει τη Στέλλα. Πίσω από τα σκούρα γυαλιά δεν κρύβεται μόνο η φωτοευαισθησία που προφασίζεται εκείνη. Η ίδια η Στέλλα κρύβεται από τη νέα πραγματικότητα που υποχρεώνει τον εαυτό της να βιώνει καθημερινά.

Η υπόθεση την ενδιέφερε ελάχιστα, όπως και όλες όσες είχε αντιμετωπίσει μέχρι τώρα στη νέα υπηρεσία της σαν βοηθός ερευνήτρια. Μικρά, καθημερινά δράματα που αφορούσαν την κοινή μελανή κηλίδα των ανθρώπινων πλασμάτων. Αίμα και ανταπόδοση, μίσος και ζήλια, και η λαχτάρα για λίγα παραπάνω χρήματα.

Αυτοτιμωρείται σε υποθέσεις κατώτερες της εκπαίδευσης και προϋπηρεσίας της, διασχίζει τη μουντή και βροχερή Αθήνα αναζητώντας κίνητρα και συσχετισμούς, μα το μυαλό της βρίσκεται αλλού, οι σκέψεις της έχουν θαφτεί στα συντρίμμια μιας έκρηξης που θα μπορούσε να της κοστίσει τη ζωή αλλά της στέρησε κάτι ζωτικότερο: τη θέληση για ζωή.

Για την πράκτορα του FBI Στέλλα Άνταμς, η διάσωση των αιχμαλωτισμένων παιδιών από δύο τρομοκράτες –η τελευταία της αποστολή στην Αμερική– δεν στέφθηκε με επιτυχία· ούτε η αποτυχημένη εκπυρσοκρότηση των εκρηκτικών από τον έναν τρομοκράτη, ούτε ο ακρωτηριασμός του δεύτερου κατά τη διάρκεια της καταδίωξης. Η επιχείρηση δεν ολοκληρώθηκε με την ταφή του Αλί και την αναζήτηση του δραπέτη Καρίμ. Εκείνη η μέρα επαναλαμβάνεται στο μυαλό της Στέλλας με τις παραλλαγές που της προσδίδει ένας αθεράπευτος τρόμος, ο φόβος που στέκεται μπροστά από τα μαύρα γυαλιά της και την προκαλεί να τον κοιτάξει κατάματα.

Σύμφωνα με τα ιατροδικαστικά ευρήματα, ο θάνατος της Ξένιας Χατζή προκλήθηκε από μεγάλη ποσότητα ηρεμιστικών. Η ταραχώδης σχέση με τον βίαιο σύζυγό της, η απελπιστική οικονομική κατάσταση της οικογενειακής επιχείρησης και ο αλαζόνας μα γοητευτικός εραστής Αλέξης Κασιμάτης, αλλάζουν τα δεδομένα της έρευνας. Στο μυαλό και τον ηθικό κώδικα της Στέλλας η υπόθεση δεν είναι απλά φόνος – είναι γυναικοκτονία. Μια απελπισμένη γυναίκα παλινδρομεί στη διελκυστίνδα των αντρών της· επιζητώντας να ξεφύγει από τον γάμο της, έλκεται από τον σαγηνευτικό και επικίνδυνο εραστή για να απωθηθεί κατόπιν, απελπισμένη. Όποιος και αν είναι ο ένοχος, η Ξένια υπήρξε το θύμα δύο αντρών. Η σύζυγος και ερωμένη υπέστη δολοφονία αξιοπρέπειας και προσωπικότητας από τον άντρα και τον εραστή της. Πασχίζοντας να αποδεσμευτεί από τον Χάρη-τιμωρό (φόβος και τρόμος τα βίαια ξεσπάσματα κατά της ίδιας και του μειωμένου προσωπικού του χρεοκοπημένου εργοστασίου), η Ξένια εξωτερικεύει τη θυματοποίησή της βαφτίζοντας Punisher τον εραστή της, τον Κασιμάτη. Η ομοιότητά του με τον ηθοποιό της τηλεοπτικής σειράς είναι πρόφαση, μια σύναψη στο οπτικό νεύρο της κακοποιημένης γυναίκας – η αιτία είναι η ενστικτώδης ταύτιση με το πρότυπο που καταδυναστεύει το υποσυνείδητό της και την ανάγκη να αποθέσει τη σωτηρία της σε άλλα χέρια, αφού τα δικά της τρέμουν.

Και η Στέλλα αφοσιώνεται ψυχή και σώμα στην απόδειξη της ενοχής των «άτρωτων» κατ’ επίφαση αυτουργών μίας κακοποίησης που οδήγησε στον θάνατο.

Η Στέλλα Άνταμς τεκμηριώνεται από την προσωπική μυθολογία της. Σε ολόκληρο το μυθιστόρημα αναπροσδιορίζεται.

Στο πρώτο βιβλίο της Κικής Τσιλιγγερίδου, μια αστυνομική περιπέτεια με ρυθμό κινηματογραφικό, η ηρωίδα ήταν δέον να προέρχεται από αλλού. Από έξω. Η απρόσιτη, απόμακρη, για μερικούς αλλοπρόσαλλη, Στέλλα Άνταμς εκπροσωπεί το ξένο, το άγνωστο. Η αμερικανική εθνικότητα, η εκπαίδευση και η προϋπηρεσία σε συνθήκες που γνωρίζουμε από αγγλόφωνες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές, και από την ξένη λογοτεχνία, τεκμηριώνουν απόλυτα τη φιλολογία γύρω από την κεντρική ηρωίδα. Αν οι ιδιοτροπίες και οι έξεις της Στέλλας Άνταμς –και είναι πολλές, ακραίες, και την καθιστούν αποσυνάγωγη κατά κύριο λόγο στα δικά της μάτια– αποτελούσαν κομμάτι της προσωπικότητας μιας αστυνόμου γεννημένης-μεγαλωμένης π.χ. στο Παγκράτι ή στο Μαρούσι, η πρωταγωνίστρια θα θαβόταν κάτω από τα συντρίμμια ενός ανεδαφικού μυθιστορήματος.

«Ακούς, Δημητρά; Είμαι εδώ για να αποδώσω δικαιοσύνη. Για να σε βασανίσω. Γιατί είναι καλό αυτό. Και γιατί έτσι πρέπει. Και γιατί μου αρέσει. Τέτοια είμαι, ξέρεις. Ηδονίζομαι και μόνο στην ιδέα».

Η Στέλλα Άνταμς τεκμηριώνεται από την προσωπική μυθολογία της. Σε ολόκληρο το μυθιστόρημα αναπροσδιορίζεται. Η Στέλλα της Αθήνας εγκατέλειψε τη Στέλλα της Αμερικής σε εκείνη την καταπακτή, τη στρωμένη με αίμα και συντρίμμια, με το λιπόθυμο σώμα της δίπλα στο νεκρό του βομβιστή. Δεν μπορεί να είναι η ίδια Στέλλα, δεν το επιτρέπει στον εαυτό της, δεν της το επιτρέπει το φάντασμα που την ακολούθησε στην υπερατλαντική πτήση και παραμονεύει στις παρυφές της σκιασμένης όρασής της.

Σε αυτή την πρώτη ιστορία της ανορθόδοξης αστυνόμου, είναι δόκιμο να παραδεχτούμε πως ο πραγματικός Punisher έχει τη μορφή της Στέλλας. Όπως συμβαίνει με τον ήρωα της Marvel, η πρώτιστη τιμωρία αφορά την ίδια και κατόπιν τους θύτες, τους παράνομους. Στον ηθικό κώδικα του Φρανκ Κασλ η αυτοτιμωρία επιβάλλεται· ο «τιμωρός» δεν δικαιούται εξιλέωση πριν αποδώσει ο ίδιος προσωπική δικαιοσύνη. Ομοίως, η Στέλλα Άνταμς αποφάσισε ότι δεν αξίζει τη λύτρωση μιας νέας ζωής, μιας δεύτερης ευκαιρίας, επειδή η έννοια της δικαιοσύνης ενέχει κάτι ιδιότυπο, κάτι προσωπικό, κάτι μαζοχιστικά ιδιοτελές.

ktsileg Με τα επόμενα δύο βιβλία της «Τριλογίας της Στέλλας Άνταμς» στα σκαριά από τις Εκδόσεις Bell, δεν μένει παρά να συμφωνήσουμε ότι η πρώτη Ελληνίδα action hero είναι εδώ και περιμένει την ενσάρκωσή της στην οθόνη.