Έρικα Αθανασίου: «Η καταραμένη βρύση»
Η νεοελληνική λογοτεχνία για παιδιά και νέους παρουσίασε μια σημαντική άνθηση τα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση. Τότε ήταν που από τη μια εμφανίστηκαν, σχεδόν μαζικά, συγγραφείς που γράφανε όχι τόσο για να διδάξουν το παιδί, αλλά για να το καλλιεργήσουν πνευματικά και ψυχικά, και από την άλλη κυκλοφόρησαν βιβλία με πλούσια θεματολογία.
Ανάμεσα σ' εκείνους τους συγγραφείς που με τα έργα τους κυριαρχούσαν στις δεκαετίες του '80 και του '90 ήταν και η Κίρα Σίνου.
Στην ουσία η Σίνου θεμελιώνει το είδος εκείνο του παιδικού/νεανικού μυθιστορήματος που κινείται στα όρια του αστυνομικού ή του μυστηρίου, ενώ παράλληλα ενημερώνει για θέματα που έχουν να κάνουν ή με την Ιστορία ή με την αρχαιολογία ή και την οικολογία. Σφιχτή πλοκή, επιστημονική τεκμηρίωση, καλοσχηματισμένοι χαρακτήρες.
Η Κίρα Σίνου είχε την τύχη πάνω στο έργο της να γραφτεί μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη. Μα είχε την ατυχία να μην προλάβει να τη δει να κυκλοφορεί. Πέθανε λίγους μήνες προτού το βιβλίο της Έρικας Αθανασίου –αυτή ήταν η συγγραφέας της μονογραφίας– βρεθεί στις προθήκες των βιβλιοπωλείων.
Με βασικό βοηθό τους –ένα από τα πιο χαριτωμένα συγγραφικά ευρήματα που έχει τύχει να συναντήσω– έναν παπαγάλο, η Βίκη και ο Άγγελος θα ανακαλύπτουν σταδιακά το πώς μέσα στο μέλλον ενός τόπου μπορεί να υπάρξει το παρελθόν του.
Η Έρικα Αθανασίου είναι και η ίδια δημιουργός νεανικών αναγνωσμάτων. Και μάλιστα αυτού του είδους που με τόση συνέπεια και καλό αποτέλεσμα είχε καλλιεργήσει η Σίνου.
Μαζί με την –κατά κάποιον τρόπο– δασκάλα της έχει γράψει κι ένα πολύ σημαντικό ιστορικό μυθιστόρημα.
Θα έλεγα, λοιπόν, πως η Αθανασίου αποτελεί μια μοναδική (μέχρι τώρα τουλάχιστον) περίπτωση συγγραφέα που όχι μόνο μελέτησε βαθιά του έργο κάποιου άλλου, αλλά με σεβασμό όσο και με προσωπικό τόνο αποφάσισε να χαράξει μια συνέχεια στην πορεία που ένας άλλος λογοτέχνης είχε ξεκινήσει.
Το τελευταίο της μυθιστόρημα είναι Η καταραμένη βρύση. Ανήκει στο είδος: μυθιστόρημα μυστηρίου με οικολογικά μηνύματα.
Δεν είναι το πρώτο της. Έχουν προηγηθεί (εκτός από εκείνο που έγραψε με την Κίρα Σίνου) και δυο ή τρία ακόμα. Παράλληλα, έχει πρόσφατα γράψει και ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον λογοτεχνικό έργο για ενήλικες.
Το ότι η Αθανασίου έλκεται συγγραφικά από ιστορίες που κατά κάποιον τρόπο φλερτάρουν με το ασυνήθιστο, το μυστηριώδες και συχνά το τρομακτικό, το αποδεικνύει και εκείνο το για ενήλικες μυθιστόρημά της που είχε να κάνει με ταφικά έθιμα σε διάφορους λαούς.
Στα νεανικά της μυθιστορήματα δεν είναι τόσο... ανατριχιαστική. Προτιμά να κρατήσει το ενδιαφέρον του νεαρού αναγνώστη με μια σφιχτή πλοκή και με απανωτές ανατροπές.
Κι εδώ, στο Η καταραμένη βρύση, το ίδιο κάνει. Χρησιμοποιεί όμως πρόσωπα από προηγούμενα έργα της κι έτσι, δίπλα στο έντονο μυστηριώδους υφής ενδιαφέρον, θα συναντήσουμε και εξίσου ενδιαφέρουσες μεταλλαγές χαρακτήρων. Κυρίως σε σχέση με τα δυο κεντρικά πρόσωπα –τη Βίκη και τον Άγγελο– όπου στο τέλος πια της εφηβείας τους ξεδιπλώνουν αντιδράσεις που, όπως τα γεγονότα που θα ζήσουν, έχουν κι αυτές συνεχείς ανατροπές.
Σε κάποιο ορεινό χωριό, μέρες Πάσχα, οι δυο νέοι με τις οικογένειές τους θα περάσουν μερικές μέρες διακοπών. Αλλά καθώς στις περιπλανήσεις τους μέσα στο δάσος θα ανακαλύψουν ένα ενδιαφέρον στοιχείο της φύσης που συνδέεται με ένα κοινωνικό γεγονός του χωριού, παράλληλα θα υποψιαστούν πως πίσω από τους θρύλους και τις δοξασίες κρύβονται πράξεις ανθρώπων που αποβλέπουν στο οικονομικό κέρδος και αδιαφορούν για το όφελος της ίδιας της Φύσης. Με βασικό βοηθό τους –ένα από τα πιο χαριτωμένα συγγραφικά ευρήματα που έχει τύχει να συναντήσω– έναν παπαγάλο, η Βίκη και ο Άγγελος θα ανακαλύπτουν σταδιακά το πώς μέσα στο μέλλον ενός τόπου μπορεί να υπάρξει το παρελθόν του. Και, στο τέλος, αυτό το μέλλον να καταφέρουν να το καθορίσουν βασισμένοι στην οικολογική τους συνείδηση, αλλά και στην αγάπη τους για τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα.
Λόγος απλός, αληθινοί διάλογοι, καίριες περιγραφές των χώρων, ζωντανοί χαρακτήρες και –όπως ήδη τονίσαμε– ένας ευρηματικός «βοηθός» των πρωταγωνιστών, κάνουν το Η καταραμένη βρύση ένα ανάγνωσμα που θα κρατήσει το ενδιαφέρον των νεαρών αναγνωστών του.
Η καταραμένη βρύση
Έρικα Αθανασίου
Κέδρος
272 σελ.
Τιμή € 9,50
